سواری بر موج جهانیسازی
مهارت قدرت جریانهای جهانی
به تازگی جریان یکنواختی از گزارشهای رسانهها و سایر موسسات از پایان اوجگیری جهانیسازی خبر دادهاند. از زمان بحران مالی، رشد حجم تجارت جهانی کند شده و جریانهای مالی جهان به کمتر از ۷۰ درصد نقطه اوج خود رسیدهاند.
به تازگی جریان یکنواختی از گزارشهای رسانهها و سایر موسسات از پایان اوجگیری جهانیسازی خبر دادهاند. از زمان بحران مالی، رشد حجم تجارت جهانی کند شده و جریانهای مالی جهان به کمتر از 70 درصد نقطه اوج خود رسیدهاند. همزمان افزایش دستمزدها در چین و تحول در پویایی انرژی زنجیرههای بزرگ عرضه جهانی را به چالش میکشد.
این جریانها واقعی هستند اما تحقیقات نشان میدهد که آنها نمیتوانند مسیر طولانی و پرسابقه جهانیسازی را تحت تاثیر قرار دهند. جریانهای فرامرزی کالا، خدمات، امور مالی، افراد، دادهها و ارتباطات در سالهای آینده در کلیه سناریوهای احتمالی افزایش مییابند. شبکهها و ساختارهای آنها هم به سرعت متحول میشود و با گذشته به کلی تفاوت خواهد داشت. در گذشته سرمایهگذاری مستقیم خارجی و مبادلات کالا بزرگترین حجم جریانها را تشکیل میدادند که عمدتاً در میان کشورهای پیشرفته رواج داشتند. شرکای تجاری اغلب کشورهای همسایه یا نزدیک بودند. اما امروزه این روند تغییر کرده است: بازارهای نوظهور به سرعت در حال پر کردن شکاف جهانیسازی با کشورهای پیشرفته هستند و بازیگران نوظهور به سرعت به منابع مصرف، نوآوری و تولید تبدیل میشوند. مراکز تجاری جدیدی در سراسر جهان شکل میگیرند تا جریان کالا، خدمات و پول را در شبکه رو به گسترش جهانی تسهیل کنند. انواع جدید جریانها نیز پدیدار شدهاند: اطلاعات به مکانهای دورافتادهای مانند غرب آفریقا نفوذ کرده است در حالی که کالاهای دانشبر به سریعترین جریان در سراسر جهان پیوستهاند.
فرآیند دیجیتال شدن در قلب این تحولات قرار دارد چرا که الگوهای جدید تجاری را قادر میسازد تا ذخیرهسازی ابری ارزانقیمت، جریان انتقال ویدئویی، یا خدمات اشتراک استعدادها بهرهمند شوند. دیجیتالسازی برخی از شرکتها را به ابرتجارتها تبدیل میسازد و آنها میتوانند با هزینه کمتر دسترسی بیشتری به بازارهای جهانی داشته باشند. همزمان فناوریهای دیجیتال جریان کالاهای فیزیکی را به جریانهای دیجیتال تبدیل میکنند که علاوه بر حجم و سرعت بیشتر قابلیت رهگیری دقیقتری را نیز دارند. سرانجام اینکه توانایی ارزانتر رایانش و فناوریهای ارتباطی ستونهای سکوهای دیجیتال میشوند و شرکتهای کوچک و متوسط را نیز به عرصه بازی جهانی میکشانند.
شکاف جهانیسازی
جهانیسازی رشد تولید ناخالص داخلی را تقویت میکند و شاهراههای افزایش درآمد شرکتها را باز میکند. هرگاه کشورها سطح جهانیسازی خود را یک درصد افزایش دهند (بر اساس میزان جریانهای کالا، خدمات پول، افراد و دادهها به نسبت تولید ناخالص داخلی یا جمعیت کشور)، رشد تولید ناخالص داخلی 10 تا 15 صدم درصد بالا میرود. علاوه بر این حدود یکچهارم رشد تولید ناخالص جهانی از جریانهای جهانی ناشی میشود. بنابراین لازم است رهبران شرکتها و کشورها رابطه خود را با ماهیت در حال تغییر و سرعت جهانیسازی درک کنند.
چندملیتیهای اقتصادهای پیشرفته
شرکتهای اقتصادهای پیشرفته تا به حال رهبران جهانیسازی بودهاند. درآمد خارجی برخی از آنها به مراتب از درآمد داخلیشان بیشتر است. اما تحولات بیشتری در راه هستند. با وجود جایگاه برتر در جهانیسازی، بسیاری از این چندملیتیها هنوز در بازارهای نوظهور حضور مناسبی ندارند. تا سال 2025 حجم مبادلات در کشورهای در حال توسعه چند برابر خواهد شد و 47 درصد از مصرف جهان به این بازارها اختصاص مییابد. چندملیتیها باید برای حفظ جایگاه قدرتمند خود تلاش کنند و برای رویارویی با نسل جدید رقبا از کشورهای نوظهور آماده باشند. این امر به ویژه با فرآیند دیجیتالسازی اهمیت بیشتری پیدا میکند. درآمد شرکتهای دیجیتالی مانند گوگل و فیسبوک از بازارهای جهانی اکنون به مراتب بیشتر از درآمد آنها در ایالات متحده است.
چندملیتیهای بازار نوظهور
شماری از شرکتهای بازارهای نوظهور به جهانیسازی روی آوردهاند و به سرعت سهم بزرگتری از بازار را بهویژه در میان دیگر اقتصادهای نوظهور کسب میکنند. با وجود این تنها 40 درصد از درآمد شرکتهای این بازارها از منابع خارجی است. در حالی که این سهم در شرکتهای جهان پیشرفته به 51 درصد میرسد. بنابراین، این شرکتها هنوز باید عملیات خود را در سطح جهان گسترش دهند و زنجیرههای عرضه خود را از سطح محلی فراتر ببرند.
شرکتهای کوچک و متوسط
با گسترش فرامرزی، شرکتهای کوچک بُعد جدیدی در رقابت جهانی ایجاد کردهاند. سکوهای اینترنتی این «چندملیتیهای خرد» را توانمند ساخته و آنها را قادر میسازد با کمترین هزینه مشتریان، عرضهکنندگان، منابع مالی و استعدادها را در سراسر جهان پیدا کنند. دادهها نشان میدهند که سکوهای دیجیتال میتوانند هزینه صادرات را در مقایسه با کانالهای سنتی صادرات تا 83 درصد کاهش دهند. با وجود این هنوز بسیاری از شرکتهای کوچک به طور کامل از قابلیتهای دیجیتال در دسترسی جهانی استفاده نمیکنند و سهم ارزش افزوده آنها در صادرات جهانی ناچیز است.
کشورها
اقتصادهای باز و توسعهیافته آغازگر و بزرگترین ذینفعان جهانیسازی بودهاند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان میدهد جایگاه مرکزی کشور بلژیک در شبکه جریانهای جهانی احتمال کسب منافع را برای این کشور در مقایسه با سایر کشورها بالاتر میبرد. اما بلژیک هماکنون به سمت کسری حساب جاری پیش میرود و در سالهای اخیر در حوزههایی مانند جریانهای جدید کمتر سرمایهگذاری کرده است. این در حالی است که هلند -کشور همسایه بلژیک- سرمایهگذاریهای سنگینی در زیرساختار بندر مجازی در آمستردام انجام داده است که اکنون پیشتاز جریانهای فرامرزی دادههاست.
گزینههای راهبردی جدید
حرکت به سمت عصر جدید جهانیسازی برای همه کشورها و شرکتها یکسان نیست. از آنجا که انواع مختلف سازمانها میتوانند فعالیتهای فرامرزی خود را عمیقتر سازند اولویتهایی مانند ترکیب بهتر دیجیتالسازی با چشمانداز جهانی، جستوجو برای جایگاههای فرصتطلبانه در مراکز سرشار از استعدادها و توانمندیها، بهرهبرداری کامل از داراییهای غیرملموسی که شرکتها را در بازارها و برای مشتریان جدید متمایز میسازد و آمادگی بیشتر برای رقابتهای فرامرزی نوین در دستور کارها قرار میگیرند. در این راستا شرکتها باید به موارد زیر توجه داشته باشند:
1- توجه به اکوسیستمهای جهانی
2- حضور در بهترین مراکز تجاری جهان
3- ساخت سکوهای دیجیتال و بهرهبرداری از داراییهای مالکیتی
4- آمادگی برای رویارویی با رقبای جدید و چالشهای الگوهای تجاری
5- خلق تجارتهای جدیدی که جریانهای جهانی را متحول میسازد.
دیدگاه تان را بنویسید