پایان استقلال

مهم‌ترین خبر این روزهای هند، نامه‌ای است که راگوم راجان، رئیس بانک مرکزی این کشور، خطاب به مطبوعات نوشته و اعلام کرده قصد دارد با پایان دوره ریاستش بر این نهاد، هند را به مقصد ایالات متحده ترک کند تا دوباره در دانشگاه شیکاگو به تحقیق و تدریس بپردازد. دوره فعلی ریاست او بر این نهاد در 4 سپتامبر سال جاری به پایان می‌رسد و نامه منتشر‌شده تمام امیدها در این مورد که او برای دور دوم ریاست بانک مرکزی را بر عهده خواهد داشت، برباد داده است. به نظر می‌رسد راجان به همان میزان که در دولت مخالفان سرسخت و حتی صریحی دارد، در میان افکار عمومی محبوب و قهرمان است. به نظر مردم هند او فردی است که تورم را کنترل کرد، جلوی کاهش ارزش روپیه را گرفت و سامانی به نظام بانکی این کشور داد و حالا در میان تعجب همگان، در بیش از دو دهه گذشته، اولین رئیس بانک مرکزی هند است که تنها برای یک دوره هدایت این نهاد را بر عهده داشته است.
این تصمیم آقای راجان که به نظر می‌رسد بیشتر اختلاف‌نظرها با دولت مسبب آن بوده، زنگ خطر در مورد استقلال این نهاد را به صدا درآورده است. مطبوعات هند از همین حالا شروع به گمانه‌زنی در مورد رئیس آینده بانک کرده‌اند. اعتقاد اقتصاددانان بر این است که اگر رئیس آینده یکی از معاونان فعلی راجان باشد، می‌توان به استقلال این نهاد از دولت امیدوار بود. اما اگر رئیس آینده این نهاد یکی از مسوولان فعلی وزارت اقتصاد دولت باشد، که این گزینه بسیار محتمل‌تر است، دیگر نمی‌توان به سیاستگذاری مستقل از دولت بانک مرکزی امید داشت.
اقتصاددان 53‌ساله هندی، در نامه خود تاکید کرده است که تصمیم خود را با مشورت مقامات دولتی گرفته است و هرگاه مجدداً احساس کند به حضور او نیاز است، در خدمت کشورش خواهد بود. وزیر اقتصاد هند هم پس از انتشار این خبر با تقدیر از دوران تصدی راجان بر بانک مرکزی و با اهمیت خواندن دستاوردهای او، اعلام کرد دولت به تصمیمات اعضای خود برای آینده شغلی‌شان احترام می‌گذارد. همانقدر که بدنه دولت با این تصمیم موافق به نظر می‌رسد، اقتصاددانان مستقل آن را منفی ارزیابی می‌کنند. به عقیده آگاهان خارج از دولت، اقتصاد هند بدون راجان و قانونمندی سختگیرانه او در مورد سیاست‌های بانک مرکزی، روزهای بسیار سختی را در پیش خواهد داشت که مانند هر کشور دیگری، عمده هزینه آن بر عهده مردم عادی خواهد بود. علاوه بر این به نظر می‌رسد اتفاقات اخیر، در بدترین زمان ممکن برای هند هم رخ داده است. البته دولت آنچنان مشتاق به خروج راجان بوده است که حاضر شده هزینه آن را با کاهش فوری ارزش روپیه و سهام در این کشور بعد از اعلام خبر عدم تمدید دوره او بپردازد. اما همزمانی خروج راجان از دولت با انتخابات خروج انگلستان از اتحادیه و توفان‌های مونسون، می‌تواند رشد اقتصادی هند را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.