جایی برای پیران

برنامه‌ای برای بازگرداندن سالمندان به روستاها در حال اجراست. در سوگامو که بخشی از توکیو است جریان حرکت انسانی به رنگ خاکستری و با روندی کند اتفاق می‌افتد و از کنار مغازه‌هایی می‌گذرد که لباس‌های زیر حرارتی و جوراب‌های ارتوپدی می‌فروشند. پیاده‌روها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که برای حرکت صندلی چرخدار مناسب باشند. تابلوهای دست‌نویس جایگزین نئون شده‌اند و در خیابان اصلی 10 داروخانه، دو شرکت کفن و دفن و یک قهوه‌خانه دیده می‌‌شود که در آن آهنگ‌های مربوط به دهه 1970 پخش می‌شوند. پیش‌بینی می‌شد تا سال 2060 جمعیت ژاپن از 127 میلیون کنونی به حدود 87 میلیون برسد و 40 درصد آن بیش از 65 سال داشته باشند. سال گذشته دولت جایگاه جدیدی را در کابینه به عنوان «مقابله با کاهش جمعیت و تجدید حیات اقتصاد محلی» معرفی کرد. دولت اکنون در حال بررسی پیشنهادی است که با هدف جمعیت‌دهی مجدد به مناطق روستایی و کاهش هزینه مراقبت از سالمندان ارائه شده است: ترغیب سالمندان ساکن در پایتخت به مهاجرت به مناطق روستایی.
به گفته اندیشکده شورای سیاستگذاری ژاپن در دهه آینده جمعیت بالای 75‌ساله‌ها در توکیو 75 /1 میلیون نفر بیشتر می‌شود. این اندیشکده هشدار می‌دهد که مراقبت از 7 /5 میلیون سالمند از حد توان خدمات کنونی موجود فراتر می‌رود و بیش از 100 هزار نفر در خانه‌های سالمندان بدون تخت باقی می‌مانند. به عقیده یوشید سوگا دبیر ارشد کابینه تشویق این افراد به ترک پایتخت باعث رونق اقتصاد مناطق روستایی می‌شود. این دیدگاه مخالفت‌هایی را برانگیخته است. شیگرو ایشیبا (Ishiba) وزیر مسوول تجدید حیات مناطق مجبور شد انکار کند که دولت درصدد بازگرداندن نظام اوباسوت (ubasute) است. نظامی افسانه‌ای و باستانی که طبق آن سالمندان در کوهستان رها می‌شدند تا بمیرند. او اصرار دارد هیچ کس مردم را به زور وادار نخواهد کرد تا شهر را ترک کنند. اما به گفته آقای کویزومی از دانشگاه توکیو مهاجرت دسته‌جمعی سالمندان آن‌گونه که به نظر می‌رسد چندان غیرمنطقی نیست. کاهش جمعیت صدها روستای ژاپن را با خطر نابودی مواجه می‌کند. همزمان برای مراقبت از سالمندانی که انتظار می‌رود در توکیو زندگی کنند به یک ارتش کوچک احتیاج است. اگر قرار باشد این کارگران اضافی از مناطق روستایی به شهر آورده شوند پایتخت پرجمعیت‌تر می‌شود و روند نابودی روستاها نیز سرعت می‌گیرد. راه حل آن است که خانه‌های سالمندان در مناطق روستایی ساخته و از کهنسالان شهری پر شوند. اندیشکده شورای سیاستگذاری ژاپن 41 منطقه روستایی را شناسایی کرده است که می‌توانند فشارهای توکیو را کاهش دهند. برخی از این مناطق در حال بررسی پیشنهادها هستند. شهر کوچک کیتایوشو در جنوب غرب ژاپن می‌گوید فقط یک نگرانی دارد: دولت هنوز برنامه قاطعی برای پرداخت هزینه‌ها ارائه نکرده است. به گفته متخصصان دولت مرکزی باید یارانه‌های سنگینی را برای ساخت مسکن، پرستاری و... بپردازد و شاید توانایی مالی آن را نداشته باشد. سخنگوی شورای سیاستگذاری می‌گوید چنین جزییاتی هنوز در مرحله بررسی قرار دارند. به گفته آقای کویزومی مشکل دیگری نیز وجود دارد و آن این است که شاید سالمندان نخواهند شهر را ترک کنند. بیشتر آنها ترجیح می‌دهند در مکانی آشنا و در کنار خانواده زندگی کنند. فلورین کول‌ماس دانشمند آلمانی عقیده دارد توکیو در آستانه یک تحول ناراحت‌کننده جمعیتی قرار دارد. ثروت شهر و وضعیت بهداشتی فوق‌العاده خوب آن موفقیتی فاجعه‌بار به همراه داشته است: طولانی‌ترین زمان انتظار زندگی. کشورهای دیگر نیز زمانی با چالش مشابه مواجه خواهند شد و شاید مجبور شوند از روی استیصال راه‌حل‌های مشابهی را در نظر گیرند.
منبع: اکونومیست