خاطرات اتوبوسی

59 سال قبل، در چنین روزهایی اولین خط اتوبوسرانی شرکت واحد تهران افتتاح شد. اتوبوس‌ها که از زمان قاجار و از زمان صدارت پنجمین پادشاه قجری یعنی مظفر‌الدین شاه وارد ایران شده بودند توانستند نقش بسیار برجسته‌ای بر سیستم حمل و نقل شهری داشته باشند. شهر تهران در سال‌های اولیه ورود اتوبوس با مشکلات عدیده‌ای از قبیل بی‌نظمی و متفرق بودن این وسیله نقلیه در شهر همراه بود. از سوی دیگر بخش خصوصی که مالکیت این اتوبوس‌ها را بر عهده داشت با به کارگیری اتوبوس‌های کهنه و فرسوده موجبات عدم رضایت عمومی را فراهم آورده بود. از همین رو فشار افکار عمومی برای سرو سامان دادن به وضع حمل و نقل، دولت وقت را مصمم کرد که اولین خط اتوبوسرانی تهران را در تاریخ 14 تیر سال 1335 افتتاح کند. شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در ابتدا با تاسیس خط یک با کرایه بلیت یک ریالی، آغاز به کار کرد و سپس به تدریج خطوط اتوبوسرانی موجود از بخش خصوصی نیز تحویل گرفته شد. شروع به کار شرکت واحد اتوبوسرانی تهران به معنای پایان کار اتوبوسرانی‌های بی بند و بار بخش خصوصی در تهران بود و آنچنان که از مندرجات سال 35 مستفاد می‌شود پاکیزگی و نظم و ترتیب سیستم جدید اتوبوسرانی با استقبال زائدالوصف مردم تهران روبه‌رو شد و رضایت عامه را جلب کرد.
در همان روزها شرکت واحد تهران با 80 دستگاه اتوبوس از مسیر بازار تا میدان امام حسین‌(ع) و در حضور نمایندگان مجلس شورای ملی وقت و تعدادی از وزرا افتتاح شد. طولی نکشید که تا مهرماه همان سال، سه خط دیگر نیز در سطح شهر آغاز به کار کرد و سال اول فعالیت شرکت واحد با تعداد 173 اتوبوس و پنج خط به پایان رسید. در سال 1348 اولین اتوبوس دو طبقه در ایران مونتاژ شد و به ناوگان عمومی پیوست، در کنار تولیدات ایران ناسیونال به مرور زمان کارخانجات دیگری نسبت به مونتاژ اتوبوس اقدام کرده و تعداد تولید سالانه را افزایش دادند. اما از دیدگاه دیگر افزایش اتوبوس در ناوگان حمل و نقل عمومی نیازمند سازماندهی، سرویس‌های فنی، افزایش نیروی کار تخصصی، ایجاد فضاهای لازم و... بود. که حجم این سازمان را به مرور زمان بزرگ کرد.
اما موضوع ظهور اولین اتوبوس در ایران بر‌می‌گردد به سفر تاجر بلژیکی و ورود این وسیله حمل و نقل از مرز باکو-انزلی به کشور، همچنین بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که اهالی رشت اولین مسافران این اتوبوس هیجان‌انگیز بودند و این شهر میزبان اولین اتوبوس شهری تاریخ ایران محسوب می‌شود. دیری نپایید که انعکاس استقبال از اتوبوس وارداتی باعث شد که این وسیله نقلیه همگانی توسط «معین‌التجار» وارد تهران شود و با گسترش خطوط حمل و نقل زمینه را برای ورود اتوبوس‌های دیگر به پایتخت و بسیاری از شهرهای بزرگ فراهم کند. با این حال در وضعیت فعلی شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه با وجود حضور گسترده هزاران تاکسی، خودروهای خطی و غیر‌خطی و تعداد فراوانی از سواری‌های مسافربر و مینی‌بوس‌ها تحت نظارت شرکت واحد اتوبوسرانی قرار دارد و کماکان ناوگان اتوبوسرانی تهران با بر عهده داشتن بیش از یک‌سوم کل جابه‌جایی‌ها در پایتخت نقش موثر و ویژه را در تسهیل ایاب و ذهاب روزمره مردم حفظ کرده است.