رنگ‌آمیزی امنیت

مهم‌ترین متولی رسمی و قانونی امنیت در کشور از ورود سرمایه‌گذاران خارجی استقبال کرده است. عبارت «امنیت سفید» عبارتی است که وزیر اطلاعات دولت یازدهم آن را در سایه ورود سرمایه‌گذاران خارجی ممکن دانست. بیان این موضوع از زبان سیدمحمود علوی در اتاق بازرگانی تهران برای فعالان بخش خصوصی نوید روند رو به بهبود همکاری با کشورهای خارجی را می‌دهد. با نگاهی به روش‌های ایجاد امنیت در دنیا، کارشناسان دو روش را در این خصوص متصور هستند. روش اول که از آن می‌توان به عنوان امنیت سخت یاد کرد، مواجهه مستقیم و بدون واسطه برای کنترل سیاسی و نظامی جامعه از جمله کنترل فرآیندهای آشوب‌زاست. در این روش، نوع مواجهه نیروهای امنیتی با بحران، کاملاً محسوس و مستقیم است. به عبارتی مقصود از این نوع امنیت، امنیت نظامی است. اما روشی دیگر که کشورها برای ایجاد امنیت اعمال می‌کنند، امنیت غیرنظامی یا امنیت نرم‌افزاری است. احتمالاً این نوع امنیت، مدنظر وزیر اطلاعات بوده که از آن به عنوان امنیت سفید یاد کرده است. این نوع امنیت معمولاً از طریق متغیرهای واسط برقرار می‌شود. دموکراسی، یکی از شاخص‌های این روش است. به این معنی که دولت‌ها سازوکاری را برای حل منازعه و اختلاف بین نخبگان تدوین می‌کنند که بدون درگیری هر گروه بتواند آزادانه نظر خود را بیان کند. حال با توجه به آنچه از سوی وزارت اطلاعات مطرح شده است، سرمایه‌گذاری مشترک خارجی نیز می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های ایجاد این امنیت مد نظر قرار گیرد. پیش از این نیز برخی از اقتصاددانان معتقد بودند با حضور سرمایه‌گذاری خارجی در ایران و ایجاد منافع مشترک با آنها، می‌توان از بحران‌های احتمالی مصون ماند. در این شرایط امنیت ایران، هم از جانب کشور خارجی شریکش تامین خواهد شد و هم با توجه به منافع مشترک شریک خارجی با سایر کشورها، می‌توان امنیت را برای ایران ایجاد کرد. حتی تجربه هم نشان داده که در دنیای امروز کشورها به دنبال ابزارهای غیرنظامی برای ایجاد امنیت هستند، ابزارهای فرهنگی، هنری، اجتماعی و اقتصادی. شاید مصداق تاثیر این ابزارها را بتوان در مثالی که علوی در جمع فعالان اقتصادی بیان کرد، شاهد بود. مثالی که نشان می‌داد در هشت سال دفاع مقدس، صدام پالایشگاه تهران، پالایشگاه شیراز و پالایشگاه آبادان را مورد حمله قرار داد، اما در کنار عراق، پتروشیمی ایران و ژاپن وجود داشت و در حالی که می‌توانست با توپخانه نیز آنجا را بزند، اما ژاپن از روز اول اعلام کرده بود که در این پالایشگاه با ایران سرمایه‌گذاری مشترک دارد و عراق حق حمله به آنجا را ندارد. عراق هم برای حفظ ارتباطاتش با ژاپن به این پالایشگاه حمله نکرد.
البته سرمایه‌گذاری خارجی به جز تاثیری که در ایجاد امنیت خارجی می‌گذارد، بر امنیت داخلی نیز تاثیرگذار است. کارشناسان معتقدند امنیت داخلی زمانی میسر می‌شود که آسیب‌های اجتماعی به حداقل برسد. سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند کاهش بیکاری را به دنبال داشته باشد و این موضوع، بر کاهش میزان بزهکاری‌ها در جامعه نیز تاثیرگذار خواهد بود. از سویی امنیت سیاسی را نیز می‌توان در سایه ورود سرمایه خارجی ایجاد کرد.
اما آنچه در ایران باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، فراهم آوردن شرایط لازم برای ورود این سرمایه‌هاست. برخی فعالان اقتصادی تعدد دستگاه‌های امنیتی و نظارتی در کشور را مانع ورود سرمایه‌گذار خارجی می‌دانند. این در حالی است که متولیان امنیتی کشور معتقدند در تمام دنیا دستگاه‌های اینچنینی وجود دارد. اما آنچه در ایران اتفاق افتاده، ناهماهنگی این دستگاه‌ها با یکدیگر است. بنابراین برای ایجاد شرایط مناسب، باید دستگاه‌های مربوطه هماهنگ با یکدیگر عمل کنند. از سوی دیگر فضای کسب و کار نامساعد نیز از دیگر موانع همکاری‌های اقتصادی ایران با خارجی‌ها محسوب می‌شود.
به هر صورت آنچه از سیاست‌ها و اظهارات دولتمردان مشخص است، ایجاد امنیت سفید در سایه سرمایه‌گذاری خارجی خواست امروز ایران است. حال باید دید عملکرد آنها در رسیدن به این خواسته چگونه خواهد بود؟