سرگیجه طلای سیاه

اگرچه هفته گذشته خبر توافق ضمنی عربستان و روسیه، مبنی بر توقف عرضه نفت در یک سطح مشخص باعث شد که بهای نفت اندکی افزایش یابد، اما هنوز برخی از ابهامات مانند حضور ایران در فریز نفتی، از شانس این توافق کاسته است. هرچند که برخی از کارشناسان معتقدند سیگنال‌های مثبتی از جانب تهران، برای حصول این توافق ارسال شده است. این عوامل باعث شد بهای نفت در هفته مورد بررسی نوسان زیادی را تجربه نکند، از سوی دیگر، بازار اونس تحت تاثیر آمار ضعیف اشتغال‌زایی آمریکا در هفته گذشته، روند صعودی به خود گرفت و تا میانه کانال 1300 دلار افزایش یافت. در بازارهای داخلی نیز، به‌رغم مجادله‌های سیاسی در خصوص برخی از توافقات مالی با موسسات بین‌المللی، بازارها از نوسان کمی برخوردار بودند و هفته آرامی را پشت سر گذاشتند.

نوسان محدود در بازار نفت
هفته گذشته، قیمت نفت در بازه محدودی نوسان می‌کرد، مطابق گزارش‌ها قیمت نفت برنت عمدتاً در سطح 47 دلار در هر بشکه نوسان می‌کرد و در مقاطعی از زمان با دامنه دو دلار تغییر می‌یافت. قیمت نفت وست‌تگزاس‌ اینترمدیت نیز که در ابتدای هفته در سطح 43 دلار در هر بشکه قرار داشت، در روزهای پایانی هفته به 44 دلار در هر بشکه رسید. به گزارش بانک مرکزی روز دوشنبه هفته گذشته، در ابتدای معاملات بازار لندن، به دلیل پیش‌بینی‌ها پیرامون توافق عربستان و روسیه برای انجام اقداماتی از جمله محدود کردن تولید با هدف تثبیت بازار نفت، بهای قراردادهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب به بالاترین سطح روزانه 4 /49 و 5 /46 دلار در هر بشکه رسیدند.
عربستان و روسیه در حاشیه نشست سران گروه 20 در چین اعلام کردند: به منظور همکاری پیرامون بازبینی اصول بنیادی بازار و نیز ارائه توصیه‌هایی در مورد اتخاذ تدابیر و اقدامات تضمین‌کننده ثبات بازار نفت، توافقی را به امضا رسانده‌اند. در این خصوص، الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه توضیح داد: «برای همکاری در جهت ایجاد ثبات در بازار نفت و پیش‌بینی تحول آن به توافق رسیده‌ایم.» در این دیدار، وزیر انرژی عربستان نیز ضمن ابراز خوش‌بینی به همکاری با سایر تولیدکنندگان نفت، پیش از نشست ماه جاری در الجزایر، گفت: «عربستان و روسیه از موقعیت برتر خود در بازار تولید نفت بهره خواهند برد. این دو کشور یک انگیزه مشترک دارند و آن ایجاد ثبات در بازار بین‌المللی نفت است.»
کانامه گوکون، تحلیلگر بازار نفت با بیان این موضوع که همکاری دو کشور قابل درک است، این نکته را یادآور شد: «اما زمانی که تولید نفت کاهش یافت، دیگر تولیدکنندگان منتفع خواهند شد. همچنان این سوال مطرح است که آیا آنها می‌توانند برای دوره‌ای پایدار تولید خود را کاهش دهند.»
قیمت نفت به نصف رقم اواسط سال 2014 رسیده و موجب کاهش درآمد کشورهای تولیدکننده شده است. اوپک و روسیه اوایل امسال تلاش کردند با توافق بر سر فریز نفتی، مازاد عرضه را مهار کنند، اما این توافق با اختلاف‌نظرها بین ایران و عربستان شکست خورد. کشورهای عضو اوپک و تولیدکنندگان غیر عضو این سازمان نظیر روسیه قرار است طی روزهای 26 تا 28 سپتامبر نشستی غیررسمی را در الجزایر برگزار کنند.

سیگنال مثبت از جانب ایران
ایران که پس از لغو تحریم‌ها در حال افزایش تولید و صادرات نفت خود است، از مشارکت در طرح ماه آوریل فریز نفتی خودداری کرده بود. البته عربستان اصرار دارد که ایران هم در این طرح شرکت کند. منابع خبری در اوپک معتقدند، ایران اکنون تمایل بیشتری به دستیابی به توافقی با سایر تولیدکنندگان پیدا کرده است. در این خصوص، خبرگزاری‌ها به نقل از زنگنه، وزیر نفت ایران نوشتند: «ایران یک بازار باثبات می‌خواهد و بنابراین هر اقدامی که به ثبات بازار نفت کمک کند مورد حمایت ایران است.» تحلیل برخی از خبرگزاری‌ها در این خصوص این بود که سیگنال مثبتی از سوی ایران برای همکاری با دیگر کشورها ارسال شده است، زیرا آمارها نشان می‌دهد که ایران به سطح تولید قبل از تحریم‌ها رسیده است. در هفته گذشته، خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام ایرانی نوشت توافق روسیه و عربستان احتمال دستیابی به توافق جهانی در مورد محدود کردن تولید نفت را بالا برده است. از نظر این مقام ایرانی، مطمئناً ایران در یک مقطع زمانی به ظرفیت تولید اندکی بیش از چهار میلیون بشکه در روز دست یافته است، اما تولید واقعی ایران قبل از وضع تحریم‌ها زیر چهار میلیون بشکه در روز بود.
روز سه‌شنبه هفته گذشته، پس از کمرنگ شدن توافق عربستان و روسیه به منظور توقف روند افزایش تولید، کمی از بهای نفت کاسته شد. همچنین در این روز، حجم معاملات نفت آمریکا به دلیل تعطیلی روز قبل بازار این کشور، پایین بود. تتسو اموری، رئیس موسسه اموری کپیتال‌منجمنت در توکیو گفت: «حتی اگر هیچ توافقی در مورد محدود ساختن تولید صورت نگیرد، قیمت نفت همچنان در حدود 45 دلار باقی خواهد ماند، زیرا تولید نفت شیل افزایش نمی‌یابد.» قیمت نفت در روز چهارشنبه نیز افزایش کمی داشت، اما قیمت هر بشکه نفت برنت در سطح 47 دلار در بشکه باقی ماند، برخی از کارشناسان کاهش بهای دلار در برابر سایر ارزها را در رشد قیمت نفت در این روز عامل مهمی تلقی کردند، گرچه هنوز بازار نفت چشم‌انتظار توافق در خصوص فریز نفتی خواهد ماند.

رشد طلا با آمار ضعیف آمریکا
در حالی که در هفته گذشته، بازار نفت، تحت تاثیر اخبار منتشرشده، بازار سردرگمی نشان می‌داد، بهای اونس جهانی تحت تاثیر داده‌های بد گزارش اشتغال‌زایی اقتصاد آمریکا در ماه آگوست و کاهش احتمال رشد نرخ‌های بهره در آینده نزدیک، روند صعودی به خود گرفت. بهای اونس جهانی که در دو هفته قبل، تا سطح 1325 دلار پایین آمده بود، در اولین روز کاری هفته گذشته، دو دلار رشد را تجربه کرد، اما روز سه‌شنبه با 22 دلار افزایش به نیمه کانال 1300 دلاری رسید. طلا برای این رشد باید بیش از همه چیز، ممنون گزارش جدید اشتغال‌زایی آمریکا باشد. در حاشیه نشست «جکسون‌هول» 2016 که سه هفته پیش میزبان سیاستگذاران پولی آمریکا و جهان بود، مقام‌های ارشد فدرال رزرو از افزایش نرخ‌های بهره در آینده نزدیک حمایت کردند. اما درست یک هفته پس از آن انتشار آمار بدتر از انتظار از بازار کار آمریکا باعث شد، افزایش نرخ‌های بهره در آینده نزدیک بار دیگر نامحتمل در نظر گرفته شود. نشست سپتامبر کمیته بازار آزاد فدرال رزرو روزهای 20 و 21 ماه جاری میلادی برگزار خواهد شد و بسیار دور از ذهن است که تاییدکننده انقباض پولی بیشتر باشد. تحلیلگر برجسته موسسه سرمایه‌گذاری «فست‌مارکتس» معتقد است با توجه به انتشار آمارهای کلان اقتصادی در آمریکا، احتمال افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در نشست سپتامبر کاملاً بعید خواهد بود. به گزارش سایت طلا به نقل از پایگاه اینترنتی «بولیون‌دسک»، جیمز مور تحلیلگر ارشد موسسه فست‌مارکتس می‌گوید: «آمارهای جدید در اقتصاد آمریکا نشان می‌دهد فدرال رزرو بعید است نرخ بهره را در نشست سپتامبر افزایش دهد و سرمایه‌گذاران باید منتظر نشست دسامبر کمیته بازار آزاد فدرال رزرو باشند.» البته تازه‌ترین نظرسنجی رویترز نشان می‌دهد بانک مرکزی انگلیس برای کاهش بیشتر نرخ بهره تا نشست نوامبر منتظر خواهد ماند. سرمایه‌گذاران بین‌المللی به شدت نگران تبعات اقتصادی و مالی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا هستند و بانک مرکزی انگلیس نیز قصد دارد با اجرای سیاست‌های انبساطی پولی و کاهش نرخ بهره، این نگرانی‌ها را از بین ببرد. مقام‌های بانک مرکزی ژاپن نیز برای اجرای سیاست‌های انبساطی پولی بیشتر در نشست آتی، با اختلاف‌نظر زیادی روبه‌رو شده‌اند. اما سیاست‌های انبساطی در بیشتر کشورهای جهان در هر حال در حال پیگیری هستند.

دلار تضعیف شد
روز دوشنبه هفته گذشته، بازار نیویورک به مناسبت روز کارگر تعطیل بود، اما روز سه‌شنبه انتشار آمار اقتصادی آمریکا مبنی بر کندترین رشد بخش خدمات در این کشور از اوایل 2010 تاکنون، باعث شد بار دیگر، انتظارات پیرامون افزایش زودهنگام نرخ بهره در بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا، کاهش یابد. در این روز، شاخص دلار با کاهش یک‌درصدی نسبت به روز قبل به 82 /94 رسید که کمترین مقدار از تاریخ 26 آگوست بوده است. به گزارش بانک مرکزی، در روز سه‌شنبه، موسسه مدیریت عرضه اعلام کرد، شاخص مدیران خرید بخش غیرکارخانه‌ای آمریکا ماه گذشته به 4 /51 افت کرده است، این رقم، از انتظارات اقتصاددانان بسیار کمتر بوده و بیشترین افت ماهانه از نوامبر 2008 به حساب می‌آید. همچنین، شاخص وضعیت بازار کار فدرال رزرو که در ماه ژوئیه در دامنه مثبت قرار داشت، در ماه آگوست به دامنه منفی عقب‌نشینی کرده است. شاخص دلار که روز سه‌شنبه به شدت افت کرده بود، صبح چهارشنبه با تعدیل روند مواجه شد. در این زمان؛ بازارهای سهام جهان به اوج یک‌ساله رفتند که با توجه به تغییر چشم‌انداز سیاست پولی آمریکا عجیب نبود. همزمان با وجود تعدیل شاخص دلار، دلار آمریکا به شدت در برابر ین ژاین تضعیف شد. کارشناسان معتقدند بازارهای سهام از تعویق انقباض پولی نفع خواهند برد. مساله این است که بسیاری از بانک‌های مرکزی عمده جهان در حال اجرا یا تشدید سیاست‌های انبساطی هستند و این وضعیت، اثر تعویق انقباض پولی در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را تشدید خواهد کرد.

تداوم روند نزولی در بازار بورس
در حالی که بیشتر حواشی بازارها پیرامون بهای قیمت نفت و طلا در بازار جهانی بود، بازارهای داخلی نوسان کم‌دامنه‌ای را سپری می‌کنند. علاوه بر اینکه، در هفته‌های اخیر، بحث‌های سیاسی پیرامون مسائلی نظیر FATF اثر قابل‌ توجهی در بازارها نداشته است.
شاخص کل بازار بورس تهران در ادامه روند نزولی یک ماه اخیر در هفته گذشته نیز کاهش یافته به طوری که رشد روزهای آخر هفته پیش تنها نیمی از این افت را جبران کرده است. شاخص کل هم‌وزن نیز رفتار مشابهی داشته اما توانسته تمامی افت خود را جبران کند و مجدداً به رقم ابتدای هفته خود بازگردد.
در هفته گذشته، شاخص کل بورس تهران با کاهش اندک 55 /0‌درصدی به رقم 76 هزار و 742 واحد رسید که با این افت، بازدهی یک‌ساله خود را به 19 درصد کاهش داد. شاخص فرابورس نیز با افت 8 /0‌درصدی به عدد 6 /802 رسید. در مقابل، همانند هفته گذشته، شاخص کل هم‌وزن با رشد اندک 1 /0‌درصدی روبه‌رو شد. این در حالی است که شاخص کل بورس تهران از ابتدای هفته تا روز دوشنبه در کانال نزولی حرکت می‌کرد، اما با انتشار خبر توافق روسیه و عربستان برای تثبیت قیمت نفت و رشد قیمت جهانی نفت، تغییر مسیر داده به طوری که گروه نفتی و پالایشگاه‌ها در مدار صعودی قرار گرفته و موجب افزایش شاخص تا روزهای پایانی هفته پیش شدند. علاوه بر این، با انتشار آمار تولید خودرو در مردادماه، گروه خودرو با اقبال بیشتری روبه‌رو شد و به نظر می‌رسد با کمک این دو گروه شاخص کل روند رو به رشدی در هفته آتی داشته باشد. شاخص گروه خودرو و ساخت قطعات 66 /0 درصد و گروه فرآورده‌های نفتی 65 /0 درصد رشد هفتگی داشته‌اند.
در هفته پیش سه صنعت محصولات فلزی، زغال‌سنگ و رایانه به ترتیب با بازدهی 4 /4 درصد، 6 /3 درصد و دودرصدی بهترین عملکرد و گروه زراعت با افت 6 /6‌درصدی بدترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. در گروه محصولات فلزی، ماشین‌سازی اراک رشد 9 /7‌درصدی و در گروه رایانه، ایران ارقام رشد 2 /22درصدی را در هفته گذشته داشتند. به علاوه، خودروسازان نیز کماکان بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند.

رشد سهام پالایشگاه‌ها
پس از اعلام خبر توافق نفتی روسیه و عربستان و افزایش نسبی قیمت نفت در بازارهای جهانی، این عامل موجب رشد قیمت سهام پالایشگاه‌ها در هفته گذشته شد. اما از آنجا که نرخ خرید مواد اولیه در این گروه و همچنین نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها تابع سیاست‌های وزارت نفت است، به نظر نمی‌رسد که افزایش بهای جهانی نفت دلیل مناسبی برای تداوم رشد قیمتی این گروه در هفته‌های آتی باشد. پالایش نفت شیراز (شراز) با 18‌درصد رشد بهترین عملکرد را در میان پالایشگاه‌ها داشته است.
پالایش نفت بندرعباس در فصل بهار سال جاری به ازای هر سهم ۱۹ ریال سود محقق کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۱ درصد افت داشته است. کاهش 27درصدی فروش عمده دلیل افت سود بوده است. این شرکت بر اساس عملکرد سه‌ماهه پیش‌بینی اولیه سال 95 را ۱۳ درصد پوشش داده است. این در حالی است که عمده دیگر پالایشگاه‌ها هنوز گزارش سه ماه خود را به سامانه کدال ارسال نکرده‌اند.

رشد خیره‌کننده تولید خودرو
در پنج ماه ابتدایی سال جاری بیش از 486 هزار دستگاه خودرو در کشور تولید شده که نسبت به مشابه سال قبل رشد 3 /10درصدی را نشان می‌دهد. همچنین رشد بخش سواری طی این مدت 6 /10 درصد بوده است. کل خودروهای تولید‌شده در مردادماه نیز حدود 117 هزار دستگاه بوده و نسبت به مرداد سال قبل رشد 4 /39درصدی داشته است. در بخش کامیون و کامیونت، به‌رغم رشد 6 /56درصدی در مرداد نسبت به مرداد سال گذشته، اما کل تولید پنج‌ماهه حاکی از افت 2 /6درصدی نسبت به پنج ماه سال قبل است. گروه ایران‌خودرو در پنج‌ماهه 245 هزار دستگاه خودرو تولید کرده و رشد 7 /4درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است. تولیدات گروه سایپا نیز در پنج‌ماهه امسال نزدیک به 199 هزار دستگاه بوده و 3 /25 درصد نسبت به پنج‌ماهه سال قبل افزایش داشته است.
در میان قطعه‌سازان، الکتریک خودرو شرق با بازدهی 5 /9درصدی یکی از بهترین‌های گروه خودرو و ساخت قطعات بوده است.
پیرو اطلاعیه منتشرشده روی سایت رسمی شرکت بورس مقرر شده بود در هفته جاری بیش از یک میلیارد و 191 میلیون سهم شرکت سایپادیزل (بلوک 72 /56درصدی) به قیمت پایه هر سهم 1630 ریال از پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت سایپا به وکالت از شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی نیوان ابتکار عرضه شود که این امر به دلیل عدم حضور خریدار انجام نپذیرفت و بلوک «خکاوه» روی میز فروش باقی ماند.

عدم واکنش سیمان به رشد قیمتی
انجمن صنفی سیمان نرخ‌های جدید قیمت سیمان را به تولیدکنندگان سیمان ابلاغ کرده است. بدین ترتیب نرخ کف فروش برای سیمان فله تیپ دو 119 هزار و 500 تومان و سیمان پاکتی تیپ دو 132 هزار و 500 تومان به ازای هر تن تعیین شده است. این نرخ بالاتر از نرخ بودجه عمده تولیدکنندگان سیمان است. معامله‌گران به این خبر واکنش نشان نداده چرا که این صنعت همچنان با مشکل مازاد عرضه روبه‌رو است. شاخص گروه سیمان در هفته اخیر افت 3 /0درصدی را ثبت کرده است.

توقف ادامه‌دار نمادهای بانکی
در گروه بانکی با توقف درازمدت نمادهای بانکی فشار به سهامداران خرد افزایش یافته است. برگزاری مجامع این شرکت‌ها به دلایل متعددی از جمله رعایت نکردن استاندارد بین‌المللی، کفایت سرمایه، کنترل‌های داخلی، شفافیت و نشر اطلاعات توسط بانک مرکزی با محدودیت‌های جدی همراه شد. در هفته گذشته شاخص این گروه در شرایطی با کاهش 5 /0درصدی همراه بود که سه نماد عمده آن یعنی بانک تجارت، ملت و صادرات همچنان متوقف هستند. البته در هفته گذشته در این گروه، بانک اقتصادنوین گزارش حسابرسی افزایش سرمایه خود را اعلام کرد. این بانک در نظر دارد سرمایه بیش از 1 /1 هزار میلیارد‌تومانی را از محل سود انباشته و با هدف اصلاح ساختار مالی و فعالیت‌های بانکی به بیش از 33 /1 هزار میلیارد تومان برساند. از سوی دیگر با توجه به گفته‌های معاون وزیر اقتصاد، شایعاتی از تشکیل مجامع بانک‌ها در هفته آینده منتشر شد که البته هنوز خبر رسمی بر روی سایت کدال منتشر نشده است.

کاهش قیمت اوراق تسهیلات مسکن
هفته گذشته، مدیرعامل بانک مسکن از کاهش نرخ سود تسهیلات 80 میلیون‌تومانی مسکن از 11 به 5 /9 درصد خبر داده است. کاهش نرخ بهره تسهیلات مسکن می‌تواند موجب تحرک بیشتر در این بخش شود. در پنج ماه ابتدایی سال جاری تعداد معاملات مسکن در تهران به طور متوسط ماهانه 17 هزار فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 30 درصد رشد داشته است. با وجود این، اوراق تسهیلات مسکن در روزهای پایانی تابستان با کاهش تقاضا روبه‌رو بوده است به طوری که این کاهش موجب شده اوراق تسهیلات مسکن که از اول خردادماه سال جاری تا پایان مرداد با رشد 22درصدی همراه شده بودند، از اول شهریورماه تاکنون 3 /11 درصد افت کنند.

روند کم‌نوسان در بازار ارز
در هفته گذشته دلار آزاد روند نزولی را در ابتدا هفته طی کرد و روند حرکتی آن در بازار تهران از کانال سه هزار و 560 به کانال سه هزار و 550 تومان بازگشت و تا انتهای هفته نیز در این کانال نوسان کرد. در این خصوص برخی از عوامل باعث شد قیمت دلار در انتهای هفته از نوسان کمی برخوردار باشد. به گفته فعالان، انتظاراتی چون افزایش تقاضای مسافرتی و آغاز خریدهای ارزی جهت سفر به عتبات عالیات از قیمت دلار پشتیبانی کردند. به اعتقاد حاضران در بازار، کاهش عرضه بازارساز دیگر عاملی بود که موجب شد دلار طی هفته گذشته نوسان زیادی را تجربه نکند. در روز سه‌شنبه هفته گذشته اعلام شد: فقط صرافی‌های با مجوز جدید می‌توانند از شرکت یادشده خرید نقدی اسکناس دلار داشته باشند و فروش ارز به صرافی‌های با مجوز نوع اول مقدور نیست. معامله‌گران غیررسمی خبر یادشده را چنین مطرح کردند که بازارساز حوزه فروش ارز خود را محدود کرده است، حال آنکه برخی بازیگران باتجربه اعتقاد داشتند که این تاکتیک در جهت سامان‌بخشی و شفافیت‌بخشی بیشتر به معاملات ارزی است.
در هفته گذشته طلا و سکه در داخل کشور تحت تاثیر حرکت اونس روند صعودی را طی کرد. در معاملات روز چهارشنبه بهای هر سکه بهار آزادی به یک میلیون و 124 هزار تومان رسید که نسبت به روز قبل از آن پنج هزار تومان رشد کرد. همچنین بهای نیم‌سکه معادل 573 هزار تومان گزارش شد و ربع سکه نیز به سطح قیمتی 301 هزار تومان رسید. در معاملات روز چهارشنبه هر گرم طلای 18 عیار 114 هزار تومان به فروش می‌رسید.