هجوم نقدینگی

پس از دو سال رکود سنگین، بورس تهران روزهای داغی را در فصل زمستان آغاز کرد. به طوری که کمتر کارشناسی بازدهی بیش از 25‌درصدی از ابتدای دی برای شاخص بورس و تجربه کانال 78 هزار واحدی را تصور می‌کرد. بدون شک، چاشنی صعود قیمت‌ها را نهایی شدن توافق هسته‌ای به وجود آورد و در ادامه هجوم نقدینگی به بورس تهران، رشد قیمت‌ها را سبب شد. در ابتدای امر، قیمت‌های پایین خرید عمده سهام فعال در بازار سرمایه را جذاب نشان می‌داد، اما شتاب بسیار سریع قیمت‌ها شرایط را به گونه‌ای رقم زده است که بسیاری از تحلیلگران بنیادی نسبت به تداوم این مسیر مردد شدند. بنابراین، دیگر نمی‌توان رشد دسته‌جمعی قیمت سهام را دارای توجیه دانست و سهامداران باید توجه بیشتری به تحلیل‌ها و بستر واقعی اقتصاد داشته باشند.

گرچه قیمت جهانی کالاها، نرخ ارز و هزینه فرصت سرمایه‌گذاری بدون ریسک (نظیر سپرده‌های بانکی و اوراق با درآمد ثابت) وضعیت مناسبی را برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام نشان نمی‌دهد، اما ورود حجم بالای نقدینگی به این بازار روند قیمت‌های فعلی را کاملاً توجیه می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای دی تاکنون حدود هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید از سوی سهامداران حقیقی وارد بورس تهران شده است. رقمی که پیش از این، در اوج تاریخی بورس در سال 1392 تجربه شده بود. بنابراین، با توجه به این حجم از نقدینگی وارد‌شده به بازار سهام، طبیعی است که قیمت‌ها چاره‌ای جز صعود ندارند و اگر مسوولان تلاشی در جهت توزیع متناسب‌تر این نقدینگی نکنند منجر به حبابی شدن قیمت‌ها می‌شود. به عبارت دقیق‌تر، باید فرصت را مغتنم شمرد و در شرایط رونق بورس با انجام عرضه‌های اولیه و تغییر ساز و کارهایی که خود موجب هم‌افزایی موج‌سواری سهامداران می‌شود، از بازگشت به دوران رکودی جلوگیری کرد. حذف محدودیت دامنه نوسان قیمت‌ها که پدیده صف‌نشینی را در بازار سهام تشدید می‌کند و دست فرصت‌طلبان را برای هیجانی کردن فضای بازار سهام باز می‌گذارد یکی از اقدامات اساسی است که می‌توان در این زمینه انجام داد.

به هر حال، تمامی فعالان بازار سهام باید توجه داشته باشند هیچ‌گاه رفتارهایی که با واقعیت اقتصاد یا به عبارتی وضعیت بنیادی همخوانی نداشته باشد، پایدار نبوده و به تدریج با این حقیقت‌ها همراهی می‌کنند. علاوه بر بحث ورود سرمایه‌گذاران خارجی، کاهش هزینه‌های مالی و امکان افزایش تولیدات شرکت‌ها که در بستر رفع تحریم‌ها قابل دسترسی است، رویدادهایی در فضای اقتصاد کلان باید انجام شود که بتواند سودآوری شرکت‌ها را متناسب با انتظار سهامداران رشد دهد. در میان عوامل کلان اقتصادی روند رو به کاهش نرخ سود و همچنین قیمت‌های ارزان کالاهای جهانی به ویژه نفت موارد مهم اثرگذار بر وضعیت بورس تهران هستند. ضعف ساختاری بانک‌های کشورمان، امکان افت ناگهانی نرخ سود را ضعیف نشان می‌دهد و فضای مازاد عرضه در بازارهای کالایی چشم‌انداز بازگشت قیمت‌ها به مسیر صعودی را تیره کرده است. مواردی که باید از نگاه سرمایه‌گذاران مورد توجه قرار گیرد و بر اساس آن انتظارات خود را تنظیم کنند. در واقع، ماهیت تمام خوش‌بینی‌های فعلی زمان‌بر است و اگر نگاه سرمایه‌گذاران فعلی، به ویژه با توجه به رشد قیمت‌های قابل توجه اخیر، بلندمدت نباشد، ارزش‌گذاری قیمت سهام و سودآوری شرکت‌ها نمی‌توانند خود را با رشدهای پرشتاب فعلی تطبیق دهند.