چرا تخم‌مرغ روی تابلوی بورس کالا آمد؟
مرغداران بورسی شدند
بعد از درج خبر عرضه تخم‌مرغ در بورس کالای ایران اولین سوالی که به ذهن فعالان بازار خطور می‌کند دلیل عرضه این محصول در بورس کالاست. محصول تخم‌مرغ اصطلاحاً یک محصول تره‌باری است به این معنا که تخم‌مرغ یک محصول فاسد‌شدنی است.
بعد از درج خبر عرضه تخم‌مرغ در بورس کالای ایران اولین سوالی که به ذهن فعالان بازار خطور می‌کند دلیل عرضه این محصول در بورس کالاست. محصول تخم‌مرغ اصطلاحاً یک محصول تره‌باری است به این معنا که تخم‌مرغ یک محصول فاسد‌شدنی است. بهترین زمان مصرف آن به شرط نگهداری در دمای مناسب، حدود سه تا پنج هفته بعد از تولید است و به دلیل شکننده بودن تخم‌مرغ حمل و نقل این محصول نیز شرایط و بسته‌بندی خاص خود را می‌طلبد. طبق آمار اعلام شده توسط کانون مرغ تخم‌گذار در سال 1392 حدود 100 هزار تن مازاد تولید تخم‌مرغ در کشور وجود داشته که این میزان تولید مازاد 350 میلیارد تومان خسارت به صنعت مرغ تخم‌گذار وارد کرده است. این خسارت وارد شده به دلیل ارزان‌فروشی واحدهای مرغداری، اتفاق جدیدی نیست. هر‌ساله با افزایش میزان تولید و کاهش فصلی تقاضا در فروردین و اردیبهشت‌ماه این اتفاق رخ می‌دهد و واحدهای تولیدی متضرر می‌شوند. یکی از راه‌های برون‌رفت از این مشکل صادرات محصول تخم‌مرغ است که به دلیل شرایط خاص تخم‌مرغ آن را تنها می‌توان به کشورهای همسایه که مسافت کمی با محل تولید دارند صادر کرد. در همین رابطه امیر معصومی تولید‌کننده باسابقه
تخم‌مرغ اظهار داشت: در چند سال گذشته دولت‌های مختلف برای تنظیم بازار تخم‌مرغ همزمان با کاهش میزان تقاضا به صورت موقت صادرات تخم‌مرغ را آزاد اعلام می‌کردند تا با صادرات مازاد تولید از ضرر و زیان واحدهای تولیدی جلوگیری کنند. صادرات تخم‌مرغ با این شرایط و با آزاد شدن و ممنوع شدن پی در پی صادرات این محصول باعث بی‌اعتمادی مشتریان خارجی و بازار‌های صادراتی به این محصول شده است. به همین علت واحدهای تولیدی انگیزه‌های لازم برای صادرات تخم‌مرغ را از دست داده‌اند. از طرف دیگر کشور ترکیه به عنوان مهم‌ترین رقیب ایران در منطقه بازار کشورهای عراق و افغانستان را از دست ما خارج کرده و با سیاست‌های تشویقی دولت ترکیه در زمینه صادرات، سالانه بیش از 100 هزار تن تخم‌مرغ صادر می‌کند. طبق آمار ارائه‌شده رقبای ایران در زمینه صادرات تخم‌مرغ از مشوق‌های 20درصدی استفاده می‌کنند. از طرف دیگر هدایت اصغری مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران میهن طی گفت‌وگویی با پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه اعلام کرد کاهش نرخ ارز و وجود کشورهای رقیب قدرتمند سبب افت صادرات تخم‌مرغ شده است.
وی با بیان اینکه حجم تولید این محصول در کشور بسیار بالاست، ادامه داد: تولید امری قطعی است اما متاسفانه مصرف قطعی نیست و در مواقعی با کاهش تقاضا همراه می‌شود.
اصغری تاکید کرد: دولت باید برای صادرکنندگان مشوق صادراتی در نظر بگیرد تا ما با سایر کشورها، قدرت رقابت پیدا کنیم.
نگاه امیدوارانه تولیدکنندگان به بورس کالا
به گفته فعالان بازار در شرایط کنونی قیمت هر کیلو تخم‌مرغ در بازار حدود 2600 تومان است در حالی که هزینه تمام‌شده تخم‌مرغ برای تولید‌کننده بیشتر از چهار هزار تومان در هر کیلو است. در چنین شرایطی تنها امید تولیدکنندگان به سیاست‌های حمایتی دولت از این صنعت است. به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی تصمیم دارد با استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا، ماده 33 قانون بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی را اجرا کند و با خرید تضمینی تخم‌مرغ در بورس کالا حمایت‌های لازم از این صنعت را انجام دهد. البته با توجه به اخبار شنیده‌شده از سبد کالاهای ارائه‌شده در سبد کالایی دولت به نظر می‌رسد تخم‌مرغ خریداری‌شده به قیمت تضمینی تحت عنوان سبد کالایی در اختیار مردم قرار خواهد گرفت. سال گذشته مجلس شورای اسلامی قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی را تصویب کرد. طبق ماده 33 از تاریخ تصویب این قانون، علاوه بر اجرای قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی، در قالب بودجه‌های سنواتی و اعتبار مصوب، سیاست قیمت تضمینی نیز برقرار می‌شود. تولیدکنندگان محصولات کشاورزی
می‌توانند محصولات خود را در بورس تخصصی کالای کشاورزی عرضه کنند. در صورت کاهش قیمت بورس نسبت به قیمت تضمینی اعلام‌شده از سوی دولت، مابه‌التفاوت آن توسط دولت به تولیدکنندگان پرداخت می‌شود. وزارت جهاد کشاورزی مکلف است هر ساله متناسب با شرایط تولید و بازار محصولات تحت سیاست خرید و قیمت تضمینی را انتخاب و اعلام کند. منوچهر میرزایی، مدیریت پذیرش و بازاریابی بورس کالای ایران به تجارت فردا اعلام کرد بورس کالا در حال مذاکرات و نامه نگاری‌های مربوطه با وزارت جهاد کشاورزی است تا خرید تضمینی تخم‌مرغ در بورس کالا در آینده نزدیک کلید بخورد.
عمده‌ترین مشکلات واحدهای مرغداری
دولت امسال تخم‌مرغ را در لیست محصولات تحت سیاست خرید و قیمت تضمینی قرار داده و قصد حمایت از این بخش را دارد. به گفته هدایت اصغری قرار است مابه‌التفاوت قیمت فروش محصول در بورس کالا تا قیمت 4350 تومان پیشنهادی دولت را شرکت پشتیبانی امور دام بعد از کسر هزینه نگهداری که حدوداً 700 تا 800 تومان خواهد بود به صورت نهاده در اختیار واحدهای تولید‌کننده قرار دهد. بدون شک طی سالیان گذشته عمده‌ترین مشکل واحدهای مرغداری قیمت نهاده بوده است. قیمت نهاده به دلیل وارداتی بودن این محصول با نوسانات شدیدی روبه‌رو شده است، به خصوص بعد از افزایش شدید نرخ ارز در سال گذشته قیمت نهاده نیز افزایش پیدا کرد. همزمان با افزایش نرخ ارز چند نهاد مسوول از انحصار واردات نهاده‌های دامی توسط یک نفر ابراز نارضایتی کردند که این مساله باعث کند شدن روند واردات نهاده‌های دامی به کشور شد و با افزایش قیمت نهاده، قیمت مرغ نیز در کشور افزایش چشمگیری پیدا کرد و با نارضایتی مردم از این رویداد حتی پای رئیس‌جمهور وقت نیز به این مساله باز شد. به هر حال آنچه که مشخص است یکی از دلایل اصلی
نوسانات خوراک دام وابستگی شدید ایران به واردات این محصول استراتژیک است. طبق آخرین آمار سالانه حدود هفت میلیون تن نهاده دامی وارد کشور می‌شود و در تولید پروتئین حیوانی گوشت، مرغ و تخم‌مرغ مصرف می‌شود که این میزان واردات حجم بسیار بالایی است. از پنجم فروردین ماه نیز با افزایش قیمت دلار در بازار رسمی کشور توسط بانک مرکزی نهاده‌های دامی با افزایش پنج‌درصدی روبه‌رو شدند.
یکی دیگر از مشکلات نهاده‌های دامی در کشور سیاستگذاری‌های غیر‌منسجم و غیر‌متمرکز است. در دولت قبل بعد از ادغام وزارتخانه تجارت با وزارت صنعت و معدن عملاً سیاستگذاری مربوط به واردات نهاده‌های دامی در اختیار این وزارتخانه قرار گرفته است و وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم و سیاستگذاری واردات نقشی ندارد که این مساله باعث ناهماهنگی و نا‌متوازن شدن بازار مصرف و تولید شده است، به همین منظور مجلس شورای اسلامی با تصویب قانونی تنظیم بازار مواد پروتئینی، مواد لبنی و واردات نهاده‌ها را به عهده وزارت جهاد کشاورزی سپرد و همچنین شرکت پشتیبانی امور دام نیز از زیرمجموعه وزارت صنعت خارج شد و زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت.
حال شفافیت، ایمنی و سهولت معاملات در بورس کالای ایران این فرصت را در اختیار دولت قرار داده تا بتواند با استفاده از این پتانسیل‌ها بازار محصولات کشاورزی را که با امنیت غذایی کشور دست به گریبان است کنترل کرده و با به‌کارگیری سیاست‌های حمایتی مانند خرید تضمینی محصولات کشاورزی از تولیدکنندگان نیز حمایت کند. اما نکته‌ای که نباید از آن غفلت کرد لزوم فرهنگ‌سازی و آموزش فعالان بازار محصولات کشاورزی و مخصوصاً واحدهای مرغداری توسط بورس کالای ایران است. به نظر می‌رسد بسیاری از واحدهای تولیدی تخم‌مرغ هنوز با سازوکارها و مقررات بورس کالا آشنایی نداشته و از مزیت‌های مبادلات کالایی در بورس کالا بی‌اطلاع هستند که امید است با برنامه‌ریزی صحیح و اصولی بتوان این صنعت پویا و تاثیر‌گذار در حوزه امنیت غذایی جامعه را وارد چرخه معاملات بورس کالا کرد.
دیدگاه تان را بنویسید