رئیسجمهوری حکم انتصاب رئیس صندوق توسعه ملی را صادر کرد تا بدین ترتیب سیدصفدر حسینی جایگزین محمدعلی فرزین شود.
پدرام سهرابلو
هفته گذشته رئیسجمهوری حکم انتصاب رئیس صندوق توسعه ملی را صادر کرد تا بدین ترتیب سیدصفدر حسینی جایگزین محمدعلی فرزین شود. سیدصفدر حسینی وزیر اسبق اقتصاد در دولت محمد خاتمی در حالی عهدهدار ریاست صندوق توسعه ملی میشود که رحیم قربانی، رئیس اسبق هیات عامل صندوق توسعه ملی چندی پیش گفته بود «دولت دهم منابع صندوق را صرف خرید شیرینی و شکلات شب عید» کرده و بر کمبود و گرانی ارز دامن زده است. هنوز یک سالی از ریاستجمهوری سید محمد خاتمی نگذشته بود که کاهش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی، دولت را با افت ناگهانی درآمدهای ارزی و کسری بودجه مواجه کرد. این وضعیت تا اوایل سال 1378 نیز ادامه یافت. دو سال بعد رئیسجمهوری درباره مشکلات دولت در تامین ارز و خرید مایحتاج عمومی ضمن اشاره به اینکه در مقطعی «فقط سه روز ذخیره گندم در کشور» وجود داشته به نمایندگان مجلس گفت: «شما میدانید به خاطر نداشتن ارز، در جایی که نمیتوانستیم بدهیهایمان را بپردازیم، با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتیم و در عین حال، به کالاهای مردم لطمه نخورد.» این دوره عسرت و تلخکامی، دولت
اصلاحات را به اندیشه واداشت تا با اتخاذ تدابیری از تاثیر نوسانات قیمت جهانی نفت بر بودجه عمومی کشور که میتوانست مخاطرات و تنگناهای بیسابقهای به بار آورد، جلوگیری کند. از این رو در سال 1379 با ابتکار دولت وقت و مساعی نمایندگان قانون تاسیس «حساب ذخیره ارزی» با هدف حفظ ثبات اقتصادی کشور و مصون نگهداشتن آن از شوک ناشی از نوسان قیمت نفت خام و حمایت از سرمایهگذاری بخش خصوصی در اقتصاد به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. بر اساس قانون مصوب دولت مکلف بود مازاد درآمد حاصل از فروش نفت را در حساب ذخیره ارزی پسانداز کند و در صورتی که درآمدهای ارزی محقق کمتر از ارقام پیشبینیشده در بودجه باشد، از منابع موجود در حساب برای تامین کسور درآمدی خود برداشت کند. همچنین دولت میبایست ۵۰ درصد از منابع این حساب را برای سرمایهگذاری در اختیار بخش خصوصی قرار میداد. حدود پنج سال پس از تاسیس حساب ذخیره ارزی، محمود احمدینژاد جامه ریاست بر تن کرد و سرنوشت حساب ذخیره ارزی با بیش از ده و نیم میلیارد دلار موجودی را به دست گرفت. این در حالی بود که در اواخر دوره ریاستجمهوری
محمد خاتمی، مجلس هفتم که شعار تثبیت قیمتها را سر میداد در چند نوبت جداگانه مجوز برداشت از ذخایر ارزی را برای امور جاری صادر کرد وگرنه میزان ذخایر ارزی بیشتر از 11 میلیارد دلار میشد. با تصویب این مجوزها در مجلس مسوولان دولتی زبان به انتقاد و هشدار گشودند. استدلال دولتمردان این بود که برداشت بیرویه از حساب ذخیره ارزی برای مصارف جاری، منجر به افت ذخایر و کاهش ضریب ثبات اقتصادی کشور، افزایش تورم، افزایش ریسک ناشی از نوسانات قیمت نفت و در نتیجه انحراف از اهداف اصلی و تکالیف قانونی میشود. رویکرد اقتصادی دولت خاتمی عمدتاً بر مدیریت بهینه منابع ارزی در راستای تسهیل تولید و حمایت از کارآفرینی استوار بود اما دولت محمود احمدینژاد در استفاده از منابع ارزی بیملاحظه و گشادهدستانه عمل میکرد. این رویکرد با توجه به افزایش بیسابقه بهای نفت خام در بازارهای جهانی و همسویی سیاسی دیگر ارکان و قوای حکومتی که حمایتهای جانانهای را نصیب دولت میکرد، تقویت میشد. حجم مصرف دلارهای نفتی در اواخر دولت نهم به حدی رسید که نگرانیها و مخالفتها را به اردوگاه اصولگرایان هم
تسری داد ولی واکنش احمدینژاد به این نگرانیها انحلال هیات امنای صندوق ذخیره ارزی و بسط حوزه اقتدار رئیس دولت در هزینهکرد منابع صندوق بود. از این رو نمایندگان مجلس شورای اسلامی ضمن بررسی قانون برنامه پنجم توسعه، دولت را مکلف کردند با تشکیل «صندوق توسعه ملی» موجودی صندوق ذخیره ارزی به علاوه حدود 20 درصد از عواید حاصل از فروش نفت و گاز را به حساب این صندوق واریز کند. طرح تاسیس صندوق توسعه ملی ابتدا در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح شد و سپس در قالب قانون برنامه توسعه از تصویب نمایندگان گذشت. عالیترین رکن صندوق توسعه ملی، هیات امناست که به ریاست رئیسجمهور و با عضویت سه وزیر (وزرای تعاون، نفت و اقتصاد)، رئیس کل بانک مرکزی، معاون برنامهریزی رئیسجمهوری، دو نماینده مجلس از کمیسیونهای اقتصادی و برنامه و بودجه و دادستان کل کشور تشکیل میشود. روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون ایران نیز به عنوان عضو ناظر در جلسات هیات امنا شرکت میکنند. هیات امنا در حکم پارلمان صندوق توسعه است و امور اجرایی آن را هیات عامل (یک رئیس و چهار عضو) بر عهده دارد. رئیس
هیات عامل که سیدصفدر حسینی عهدهدار آن شده در واقع بالاترین مقام اجرایی صندوق به شمار میرود که به موازات «اداره صندوق در چارچوب مصوبات هیات عامل و هیات امنا» وظیفه «تهیه و تنظیم طرحها و برنامههای اجرایی» در حیطه مصوب را نیز بر عهده دارد. سیدصفدر حسینی 59ساله و متولد شهرستان ایذه استان خوزستان است. او پس از اتمام دوره دبیرستان در مدرسه دکتر حسابی اهواز برای ادامه تحصیل به شیراز رفت و مدرک کارشناسی ارشد رشته اقتصاد کشاورزی را از دانشگاه شیراز دریافت کرد و به استخدام وزارت کشاورزی درآمد. آقای حسینی در سال 1374 مدرک دکترای اقتصاد کشاورزی را از دانشگاه ساسکاچوان کانادا گرفت و دو سال بعد یعنی در اولین کابینه محمد خاتمی، به استانداری چهارمحال و بختیاری منصوب شد. در سال 1379 به معاونت تولیدی سازمان تازهتاسیس مدیریت و برنامهریزی رفت و در دومین کابینه اصلاحات وزیر کار و امور اجتماعی (سه سال) و امور اقتصادی و دارایی (یک سال) بود. بدون تردید پیشینه علمی و اجرایی آقای حسینی در مدیریت اقتصاد کلان میتواند پشتوانه محکمی برای اداره صندوق توسعه ملی و
هدایت منابع آن در راستای حمایت از تولید و اشتغال و صادرات محصولات داخلی باشد. آمارها نشان میدهند اقتصاد ایران در سال گذشته حدود 5/5 درصد نسبت به سال ماقبل آن کوچکتر شده است. همچنین گزارش مرکز آمار ایران از کاهش اشتغال در بخش کشاورزی و عدم سرمایهگذاری مناسب در این بخش خبر میدهد. در این میان افزایش واردات مواد غذایی طی سالهای گذشته که برای تنظیم بازار مصرف داخلی صورت میگرفت فشار مضاعفی به بخش کشاورزی وارد آورده و میتواند امنیت غذایی کشور را با تهدید مواجه کند. دو ماه پیش رئیس اتحادیه مرکزی نظارت و هماهنگی تعاونیهای روستایی و کشاورزی ایران به خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) گفته بود: «ریسک بالای سرمایهگذاری در بخش کشاورزی باعث شده که [این بخش] سرمایه کمتری در مقایسه با سایر بخشها به خود جذب کرده و نیازمند یارانه و کمک بیشتری باشد.» وی در پایان خواسته بود که برای حمایت از بخش کشاورزی تسهیلات بانکی با نرخ سود کمتری در اختیار فعالان و متقاضیان قرار گیرد؛ لذا به نظر میآید رئیس جدید صندوق توسعه ملی با اتکا به حوزه تخصصی خود میبایست حمایت از
سرمایهگذاران در بخش کشاورزی را که امنیت غذایی و تقویت توان صادراتی کشور را تضمین میکند در اولویت نخست خود قرار دهد.
دیدگاه تان را بنویسید