آن‌که آمد آن‌که رفت

اگرچه در شش‌ماهه اول امسال تغییرات کلیدی در بدنه دولت رخ نداده و جابه‌جایی‌ها در سطح بسیار کلان نبوده، اما باز هم نمی‌توان از تغییراتی که ایجاد شده چشم‌پوشی کرد. تغییراتی که در راس سازمان‌های بزرگ رخ داده و طبیعی است که هر کدام از این جابه‌جایی‌ها از چند منظر قابل بررسی است. اولین مساله مهم در جابه‌جایی‌ها و عزل و نصب‌های دولت این است که با تغییر مهره اصلی در یک سازمان، دیگر مهره‌ها هم متقابلاً تغییر کنند و چینشی جدید ایجاد شود. میزان تغییرات هم اصولاً در بدنه دولت‌ها به قدری است که تا سیستم بخواهد خود را با مدیران و سیستم مدیریتی جدید وفق دهد، تغییر جدیدی رخ داده و مدیر جدیدی آمده با سیاست و استراتژی جدید.
حتی اگر با تغییر مدیران، دیگر مهره‌های کلیدی جابه‌جا هم نشوند و چنین تغییرات اساسی هم رخ ندهد، گاه تغییرات مداوم امکان فعالیت و تصمیم‌گیری و عملکرد مطلوب را از سازمان‌ها می‌گیرد. شرکت دخانیات ایران از جمله شرکت‌هایی است که ظرف مدت هشت ماه چهار مدیر و سرپرست جدید را تجربه کرده است. یعنی به طور متوسط هر دو ماه یک مدیر یا سرپرست جدید به این شرکت آمده و رفته است. یا شستا با وجود اهمیت و مشکلات بسیاری که داشته مدام دستخوش تغییرات و تحولات مدیریتی است.

در فاصله رفتن این مدیر تا آمدن آن یکی سازمان‌ها از ثبات لازم برخوردار نیستند و این موارد بازخوردهای مناسبی به اقتصاد نمی‌دهد.

البته در این میان نمی‌توان ناگزیر بودن دولت از برخی جابه‌جایی‌ها و عزل و نصب‌ها را نادیده گرفت. گاه عملکردهای ضعیف مدیران در برخی از سازمان‌ها دولتمردان را ناچار از تغییر مهره‌ها می‌کند و انتقادی به این رویه وارد نیست. مساله اصلی اما این است که چرا یک سازمان مانند دخانیات یا شستا باید مدام در معرض تحولات مدیریتی قرار گیرند؟ تبعات این تغییرات چیست؟ این تغییرات به اقتصاد چه سیگنالی می‌فرستد؟ این سیگنال‌های اقتصادی به خصوص برای شرکت‌هایی که در بورس حاضرند بیشتر و قابل لمس‌تر است. دلیل آن واضح است. اقتصاد به سیاست وابسته است و هر تغییر سیاسی مدیریت سازمان‌های اقتصادی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. تغییر در سازمان‌های اقتصادی هم بر میزان سوددهی و شرایط بازار بورس و هزار و یک مولفه کوچک و بزرگ دیگر تاثیر می‌گذارد.

اما شاید اولین و مهم‌ترین سوال این است که چرا مدیران سازمان‌ها مدام در حال تغییرند؟ این تغییر چه تاثیر اقتصادی دارد و چه پیامی به فعالان اقتصادی می‌دهد؟ گزارش پیش رو به بررسی تغییرات شش‌ماهه اول سال 1394 پرداخته است. عزل و نصب‌هایی که در دولت و سازمان‌های دولتی رخ داده و رفت‌وآمدهایی که بر فضای اقتصاد تاثیر می‌گذارد. قطعاً تغییرات بدنه دولتی بسیار بیش از مواردی است که در این گزارش به آن اشاره شده اما موارد مورد اشاره مهم‌ترین تغییراتی است که رخ داده است. از تغییرات در شستا گرفته تا کشتیرانی که در یک محور و در راستای سلسله تغییرات واحدی صورت گرفته تا تغییر در سازمان هواپیمایی و بورس کالا و شرکت دخانیات. اما نکته قابل توجه تغییرات زیاد در تیرماه امسال بوده است. دلیل آن هم تا حدودی واضح است. بسیاری در سودای بهارستان از سمت خود استعفا داده‌اند چون مهلت قانونی استعفای مقامات برای شرکت در انتخابات مجلس دهم تا اوایل تیر بوده و در میان گزینه‌های پیش رو، موارد متعددی را می‌توان دید که برای شرکت در انتخابات از پست دولتی کناره گرفته‌اند.