تاریخ انتشار:
سفیر روسیه به ملاقات طیف بازرگان ایران رفت
معامله نفت در برابر کالای روس
اتاق بازرگانی تهران تقریباً ۲۵ هزار نفر عضو فعال دارد. اعضای این اتاق نیز عمدتاً بزرگان اقتصادی کشور در حوزههای مختلف هستند و میتوان گفت ۶۰ درصد از بخش خصوصی ایران زیر سقف اتاق بازرگانی تهران جمع شدهاند. یکی از ویژگیهای اتاق تهران این است که عملیاتی کار میکند.
یحیی آلاسحاق: اتاق بازرگانی تهران تقریباً 25 هزار نفر عضو فعال دارد. اعضای این اتاق نیز عمدتاً بزرگان اقتصادی کشور در حوزههای مختلف هستند و میتوان گفت 60 درصد از بخش خصوصی ایران زیر سقف اتاق بازرگانی تهران جمع شدهاند. یکی از ویژگیهای اتاق تهران این است که عملیاتی کار میکند.
روابط ایران و روسیه در طول 400 سال اخیر هیچگاه قطع نشده هرچند که در برهههایی از زمان بحرانی بوده است اما هیچگاه این رابطه قطع نشده است. اما چرا حجم مبادلات و مناسبات اقتصادی ایران و روسیه به کمترین میزان خود در طول سالهای گذشته رسیده است؟ در حالی که آمار تجارت دو کشور طی سالهای اخیر نشان میدهد حجم داد و ستد دو طرف تا حدود پنج ، شش میلیارد دلار در سال نیز افزایش یافته اما این میزان امروز به زیر دو میلیارد دلار رسیده است. باید پرسید چه اتفاقی رخ داده که حجم مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور به این سطح نزول پیدا کرده است؟ حال آنکه طی سالهای اخیر بر تنور روابط سیاسی و امنیتی دو طرف دمیده شده و این مناسبات دستکم به عالیترین میزان خود رسیده است. مساله و نکته دیگر اینکه آیا سطح روابط اقتصادی ایران و روسیه قابل ارتقاست یا خیر؟ و در نهایت اینکه اگر پاسخ به این پرسش مثبت است، در چه حدی و سطحی خواهد بود؛ آیا فقط باید شاهد توسعه روابط در حوزههای امنیتی میان دو کشور باشیم یا آنکه در حوزه روابط اقتصادی نیز میتوانیم شاهد ارتقای مناسبات باشیم؟
لوان جاگاریان: برداشت شما چیست؟
یحیی آلاسحاق: آنچه فعالان بخش خصوصی و صاحبان خلق مناسبات اقتصادی میان دو کشور استنباط میکنند این است که ارتقای روابط تجاری و اقتصادی ایران و روسیه قابل دستیابی است و منافع هر دو کشور در گرو توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور است. موقعیت ژئوپولتیک کشور فدراتیو روسیه در منطقه آسیای میانه و نیز اروپا به گونهای است که علاقه به توسعه همکاریهای اقتصادی میان ما و شما را افزایش میدهد. کشور روسیه دارای مزیتهای بسیار بالایی است و متقابلاً ایران نیز از ظرفیتهای بالقوه و بالفعلی در بخشهای مختلف اقتصادی برخوردار است. نهتنها دو کشور ایران و روسیه میتوانند همکاریهای متقابل با یکدیگر داشته باشند که هر یک از این دو کشور میتواند به عنوان شریک سوم در بازار منطقه نقشآفرینی کند. از یک طرف کشور روسیه به واسطه توافقات گمرکی که با کشورهای آسیای میانه دارد این فرصت را برای ایران فراهم میکند که محصولات خود را به بازارهای این منطقه ارسال کند و متقابلاً، روسیه نیز از موافقتنامههای تجاری و گمرکی و نیز حمل و نقلی ایران با کشورهای همسایه خود در غرب و جنوب کشور میتواند برای توسعه بازارهای خود
بهره کامل برد. بنابراین برآورد فعالان اقتصادی ایران و همچنین دولتمردان ما این است که امکان توسعه روابط حتی خارج از مسائل امنیتی با روسیه فراهم است. در یک نمونه، دو کشور ایران و روسیه قادر هستند طی همکاریها در حوزه گازی دستاوردهای بزرگی را رقم زنند و اتفاقاً بخش عمدهای از اوپک گازی نیز در اختیار این دو کشور است و تنها مستلزم این است که همکاری و توافق جدی در این زمینه میان دو کشور صورت بگیرد. در حال حاضر متاسفانه ما 50 درصد ذخایر گازی خود را به هدر میدهیم. در صورتی که زمینههای همکاری میان ایران و روسیه در حوزه گازی فراهم شود علاوه بر هر دو کشور، بخش عمدهای از جهان نیز از این همکاری منتفع خواهند شد. در بخش خدمات فنی و مهندسی و صدور این خدمات نیز ایران از جایگاه بینالمللی برخوردار است و در منطقه و نیز حوزههای دیگر از جهان، شرکتهای ایرانی رقابت نزدیکی با همتایان بینالمللی دارند. تکنولوژی به دست آورده ایران در صنعت مواد غذایی نیز امروز به اثبات رسیده که در این بخش نیز میتوانیم همکاریهای جدی با کشور روسیه داشته باشیم. اما آنچه امروز باید مورد توجه جدی دو طرف قرار بگیرد این است که بهرغم این تواناییها
چرا تاکنون سطح مناسبات دو کشور ایران و روسیه ارتقای چشمگیری نیافته است و در رفع آن گامبرداشت. ما معتقدیم اولویت دیپلماسی اقتصادی ایران توسعه روابط با 15 کشور همسایه است که مهمترین این کشورها، روسیه است. در میان کشورهای همسایه، بازار بزرگی را در عراق به دست آوردهایم اما معتقدیم روابط اقتصادی ایران و روسیه میتواند تبدیل به رابطهای مستمر و استراتژیک شود.
لوان جاگاریان: افزایش حجم مناسبات اقتصادی دو کشور امکانپذیر است اگرچه میزان و رقم آن طی سالهای اخیر به پایینترین حد خود رسیده است. این کاهش در حجم روابط تجاری در حالی است که دولت روسیه همواره مخالف جدی تحریمهای یکجانبه غرب علیه ایران بوده و دولتمردان این کشور به صراحت ابراز کردهاند که خود را سهیم سیاستهای تحریمی ایالات متحده و اتحادیه اروپا نمیدانند و با ایران به عنوان یک کشور بزرگ و مستقل که نقش بسزایی در تحولات منطقه و حتی جهان دارد، مانند دوست برخورد میکنند. چند روز پیش نیز همتای ایرانی من، آقای سنایی سفیر ایران در مسکو، در مصاحبه با یکی از خبرگزاریهای روسیه اعلام کرد ایران به هیچوجه قبول ندارد که در مناسبات اقتصادی خود با سایر کشورها باید مجوز برقراری روابط را از ایالات متحده و دیگر کشورها بگیرد. اما به نظر من چند دلیل وجود دارد که اجازه نمیدهد همکاریهای اقتصادی ایران و روسیه رونق بگیرد. حال آنکه مسائل ناشی از تحریمها که شامل کندی در نقل و انتقال پول با ایران نیز میشود، به این بیرونقی دامن زده است اما دستاندازهای دیگری در مسیر توسعه روابط اقتصادی دو کشور
وجود دارد که باید با همکاری یکدیگر از سر راه برداشته شود. این را نیز بگویم که خوشبختانه من تاجر نیستم و در امر کسبوکار و تجارت فعالیتی ندارم؛ یک دیپلمات ساده هستم که وظیفهام ایجاد شرایط تسهیل در مناسبات اقتصادی دو کشور ایران و روسیه است و همانطور که شما عنوان کردید، باید اقداماتی در پیش بگیریم که توسعه مناسبات اقتصادی در اولویت نخست فعالیتهای سفارتخانههای دو کشور قرار بگیرد.
اما آنچه امروز اصرار دارم به اطلاع شما برسانم و تقاضای بررسی، تحلیل و رفع آن را دارم، این است که تجار هر دو کشور در مسیر همکاریهای اقتصادی بسیار کند عمل میکنند. با تشریح یک نمونه، این موضوع را باز میکنم؛ همانطور که میدانید وزیر نفت ایران رئیس بخش ایران کمیسیون مشترک انرژی دو کشور است. از طرف رئیس روسی این کمیسیون بیش از یک ماه پیش نامهای به وزارت نفت ایران ارسال شد مبنی بر اینکه نشست آتی کمیسیون مشترک انرژی ایران و روسیه در نیمه دوم سال جاری میلادی برگزار شود. این درخواست طرف روس، هنوز بیپاسخ مانده. بهرغم آنکه وزیر انرژی روسیه طی ملاقاتی که با معاون وزیر نفت ایران در ژانویه امسال داشت، روی برگزاری این نشست در ماه آگوست به توافق شفاهی رسیدند اما نظر کتبی و رسمی وزارت نفت ایران هنوز به همتای روسیه نرسیده است. نکته دوم که معتقدم ناشی از کندی در روابط اقتصادی دو کشور است، برمیگردد به توافق ایران و روسیه بر سر معامله نفت در ازای کالا. روسای دو کشور در حاشیه اجلاس بیشکک که چندی پیش برگزار شده بود، بر سر موضوع معامله نفت ایران با کالاهای روسیه به توافق رسیدند، از این رو ظرف چند روز از طرف سفارت روسیه
نامهای را از طریق سفارت ایران به وزرای نفت و صنعت، معدن و تجارت ایران ارسال کردیم که طبق آن قیمت توافقی فروش نفت ایران و همچنین فهرست کالاهای روسیه مورد معامله در این توافق، اعلام شد. بهرغم این اقدامات، هنوز پاسخی از جانب مسوولان ایران دریافت نکردهایم. مجبور هستیم خواهش کنیم از دولتمردان ایران که سریعتر در این رابطه نظر خود را به ما اعلام کنند. این کندی که در مسوولان ایرانی دیده میشود، صرفاً در موارد بیانشده نیست. در خصوص اعزام هیاتهای تجاری میان دو کشور توافقاتی صورت گرفته بود و مقرر شد هیاتی اقتصادی از استان اراک به روسیه اعزام شود و بهرغم موافقت و آمادگی طرف روسیه، هنوز اقدامی از سوی مسوولان ایران در این ارتباط صورت نگرفته و ما در سفارت روسیه در تهران همچنان منتظر اعلام اسامی افراد این هیات تجاری و برنامههای آنها هستیم. از طرف دیگر، سفیر ایران در مسکو چندی پیش پیشنهاد کرد همکاریهای اقتصادی میان استان همدان ایران و استان سوردلوفسک که یکی از ایالتهای بزرگ کشور روسیه است، صورت بگیرد و مسوولان دولتی و بخش خصوصی این ایالت روسی اعلام آمادگی کردند و حتی در تدارک سفر به ایران و برپایی یک نمایشگاه در
ایران طی آیندهای نزدیک هستند. در این مورد نیز متاسفانه اقدامی عملی برای اعزام هیاتهای دو طرف و هماهنگی با سفارتخانههای دو کشور از طرف ایران صورت نگرفته است. اشاره من به این موارد در حضور شما به این خاطر است که شما را با کندی در روابط اقتصادی دو کشور آشنا کنم و چاره و راهی جز عملیاتی کردن توافقات نداریم.
آندره لوگانسکی، مسوول نمایندگی بازرگانی فدراسیون روسیه: نزدیک به یک ماه پیش مسوولیت نمایندگی بازرگانی کشور روسیه در ایران به من سپرده شد و طی این مدت سعی کردهام اطلاعات کافی در ارتباط با فعالیتهای اقتصادی ایران و توانمندیهای این کشور و همچنین تجار فعال در بازار روسیه به دست آورم. مهمترین و کلیدیترین نکتهای که تا به امروز به دست آوردهام این است که تجار دو کشور اطلاعات کافی از بازار یکدیگر ندارند و این یک نقص بزرگ است. فدراسیون روسیه سالانه حجم بالایی کالای مصرفی از کشورهای مختلف خریداری میکند که در این زمینه ایران میتواند شریک مناسبی برای این کشور باشد. در همین زمینه بد نیست که اشاره کنم، طی سال گذشته میلادی، فدراسیون روسیه بیش از 80 میلیارد دلار کالای مصرفی از چین وارد کرده است حال آنکه در صورت شناخت تجار دو کشور از بازار همدیگر، کالاهای ایرانی میتواند جای محصولات چینی را در بازار روسیه بگیرد. نکته دیگر اینکه اقتصاد روسیه به طور جدی منتظر محصولات پتروشیمی ایران است. اما آنچه میتواند زمینهساز جایگزینی کالاهای ایرانی به جای محصولات چینی در بازار روسیه شود، قیمتی است که شما به ما میدهید و انتظار داریم محصولات مصرفی ایران را ارزانتر از کالاهای چینی خریداری کنیم.
یحیی آلاسحاق: در رابطه با مواردی که آقای سفیر نسبت به آن گلایه داشتند، به عنوان رئیس اتاق بازرگانی تهران در رفع آن تلاش میکنم و در مذاکره با مسوولان دولتی این موارد را مطرح میکنم.
لوان جاگاریان: خواسته ما این است که به طور مشخص پاسخ کتبی و نظرات دولت ایران در این موارد به ما ارسال شود تا پاسخها را هر آنچه بود در اختیار نهادهای دولتی روسیه قرار دهیم.
یحیی آلاسحاق: در رابطه با معامله نفت در برابر واردات کالا از روسیه نیز که مورد توافق روسای جمهور دو کشور بوده، جلسهای با آقای زنگنه وزیر نفت ایران خواهیم گذاشت. اما من هم قبول دارم که روابط اقتصادی دو کشور به کندی طی میشود و باید در سرعت بخشیدن به آن هر دو طرف تلاش کنند. برای رفع این مشکل راهکارها و پیشنهادهایی دارم. همانطور که میدانید، مساله روابط اقتصادی ایران و روسیه در حوزه بخش خصوصی تا به امروز در حوزه اختیار اتاق مشترک بازرگانی این دو کشور بود. طبق توافق مشترکی که به تازگی به دست آمده، فعالیتهای اتاق مشترک را به اتاق تهران هم سوق دادهایم تا از این پس انرژی و نفس تازهای را در برقراری مناسبات تجاری دو کشور شاهد باشیم. پیشنهاد مشخص من در حال حاضر این است که برای توسعه مناسبات اقتصادی ایران و روسیه، کمیتهای تشکیل دهیم که از طریق این کمیته نقشه راه و استراتژی توسعه روابط تجاری دو کشور ترسیم شود. اعضای این کمیته را نماینده سفارت روسیه در تهران، مسوول نمایندگی بازرگانی روسیه در ایران و نمایندهای از اتاق مشترک ایران و روسیه و اتاق تهران تشکیل میدهند. وظیفه این
کمیته، آب کردن یخهای مناسبات اقتصادی دو کشور و تسهیل مناسبات تجاری است و در واقع موتور محرکی برای این روابط باشد. علاوه بر این، یکی از جدیترین موانع پیش روی توسعه روابط اقتصادی دو کشور، مشکلات پیش آمده در نقل و انتقال پول و مناسبات بانکی ایران و روسیه است. با توجه به اینکه پس از توافق ژنو، شش بانک اروپایی و تعدادی از بانکهای آسیایی برای ایجاد روابط بین بانکی با ایران آزاد شدند. بنابراین در چنین شرایطی یک گام جدی در توسعه روابط اقتصادی ایران و روسیه ورود بانکهای روسیه به این توافق است که امیداوریم از طرف دولتمردان روسیه این اقدام هر چه زودتر صورت بگیرد. مساله دیگر، عدم شناخت تجار ایرانی و روسی از یکدیگر است. اگرچه آقای لوگانسکی اشاره کردند که کشور روسیه طی سال گذشته میلادی به میزان 80 میلیارد دلار محصولات مصرفی از چین وارد کرده است، اما با شناختی که تجار و فعالان اقتصادی کشور شما از محصولات ایرانی به دست آوردند به خوبی درک خواهند کرد که کالاها و تکنولوژی ایران در ساخت محصولات به مراتب باکیفیتتر و ارزانتر از محصولاتی است که از سایر کشورها و به خصوص چین تهیه میکنید. برای حاصل شدن این شناخت که به اعتقاد
من لازمه توسعه روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور است، میتوان از طریق کمیته مشترک که به آن اشاره کردم، برنامه سالانه همکاریها را تدوین کرد. این برنامه میتواند شامل رفت و آمد هیاتهای تجاری دو کشور، برگزاری همایشها و نمایشگاهها و هر آنچه در جهت شناخت از ظرفیتها و توانمندیهای دو کشور است، باشد. اتاق بازرگانی تهران آمادگی کامل دارد که پذیرای هیاتهای بزرگ از کشور روسیه و استانها و ایالتهای این کشور باشد. در تمامی حوزهها نیز امکان برقراری همکاریها وجود دارد. در حال حاضر ایران از توانمندی بالایی در بخش پیمانکاری برخوردار است به گونهای که بیش از سه هزار پیمانکار فعال در ایران مشغول به کار هستند که از تجهیزات سختافزاری بالایی نیز برخوردار هستند. در حال حاضر به دلیل اشباع بازار داخل، این حجم از پیمانکاران ما بیکار هستند و از ادامه کار در بازارهای خارج از ایران استقبال میکنند. در این زمینه شرکتهای پیمانکار عمرانی ایرانی میتوانند به صورت مشترک با شرکتهای روسیه در بازارهای بینالمللی فعالیت کنند.
اسدالله عسگراولادی: هم آقای آلاسحاق و هم جناب سفیر به نکات خوبی اشاره کردند. آقای جاگاریان که فارسی را به خوبی صحبت میکنند و من باید نزد ایشان فارسی را یاد بگیرم، فردی کاملاً کاربردی و عملیاتی در حوزه اختیارات خود است. ایشان حتی مورد مشورت اعضای گروه 1+5 است و در مواقعی که من به دلایل مسوولیتم در اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه به آقای سفیر دسترسی ندارم، ایشان مشغول ارائه مشورت و پیشنهادهای خود به این گروه است. در نتیجه ایشان از زمانی که کلید سفارت روسیه در تهران را تحویل گرفت، تحولی در این نهاد ایجاد کرد و امیدوارم تا پایان دوره مسوولیت حجم مناسبات بازرگانی دو کشور از رقم دو میلیارد دلار کنونی به بیش از پنج میلیارد دلار ارتقا پیدا کند. در مورد همکاری مشترک اتاق بازرگانی ایران و روسیه و اتاق تهران، باید بگویم ما در این اتاق مشترک از لحاظ پیادهنظام آمادگی کامل داریم اما از حیث باروت در نقصان هستیم. امیدواریم و انتظار داریم که در همکاری با اتاق بازرگانی تهران کمبودهای خود را در راستای ارتقای همکاریهای اقتصادی ایران و روسیه جبران کنیم. از این رو، در جهت گسترش همکاریها میان
بخش خصوصی ایران و سفارت روسیه، پیشنهاد برگزاری نشستی مشترک را چندی پیش با آقای سفیر در میان گذاشتم و منتظر اعلام روز برگزاری این گردهمایی هستم. این نشست که به بهانه گرامیداشت ورود آقای سفیر به ایران است، میتواند زمینه ساز رفع بسیاری از موانع و توسعه همکاریها در جهت بهبود مناسبات اقتصادی دو کشور باشد.
دیدگاه تان را بنویسید