احتیاط ناشی از نفت
سرمایهگذاریهای عربستان سعودی
همانند دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس عربستان سرمایه را با دست و دلبازی خرج نمیکند. کشورهای نفتخیز حوزه خلیج فارس از داراییهای پرزرق و برق روی برنمیگردانند. فروشگاه بزرگ هارودز، ۹۵ درصدِ از شارد بلندترین ساختمان لندن، و پاریسن ژرمن برترین باشگاه فوتبال فرانسه در مالکیت قطر هستند.
همانند دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس عربستان سرمایه را با دست و دلبازی خرج نمیکند. کشورهای نفتخیز حوزه خلیج فارس از داراییهای پرزرق و برق روی برنمیگردانند. فروشگاه بزرگ هارودز، 95 درصدِ از شارد بلندترین ساختمان لندن، و پاریسن ژرمن برترین باشگاه فوتبال فرانسه در مالکیت قطر هستند. گفته میشود ابوظبی تلاش میکند ساختمان Time Warner را در نیویورک بخرد. اما عربستان سعودی، بزرگترین قدرت نفتی منطقه، داراییهای تجملی خارجی کمی به نام خود دارد.
کشورهای حوزه خلیج فارس جزییات صندوق ثروت حکومتی خود را فاش نمیسازند، اما مایکل مادول از موسسه صندوق ثروت حکومتی مستقر در آمریکا که فعالیتهای آنها را پیگیری میکند، میگوید عربستان سعودی محتاطترین سرمایهگذار است. این کشور بیشترِ 750 میلیارددلاری را که طی دهه گذشته از رهاوردِ قیمتهای بالای نفت جمعآوری کرده است ، در آژانس پول عربستان سعودی، که بانک مرکزی این کشور است، نگهداری میکند. این کشور به جای داراییهایی تجملی و با نقدشوندگی کمتری مانند املاک، ذخایر خود را عمدتاً به صورت اوراق قرضه و سهام سرمایهگذاری میکند. در سال 2008 دولت بازوی سرمایهگذاری ماجراجویانه تازهای بهنام سنابیل به راه انداخت. اما در مقایسه با 773 میلیارد دلار دارایی سازمان سرمایهگذاری ابوظبی یا 410 میلیارد دلار دارایی سازمان سرمایهگذاری کویت، این سازمان حدود پنج میلیارد دلار دارایی دارد.
جان اسفاکیاناکیس از مازیک -یک شرکت سرمایهگذاری در ریاض- میگوید «این استراتژی را میتوان از منظر تاریخ و ویژگیهای جمعیتشناختی عربستان سعودی توضیح داد.» سرانه ثروت این کشور با 20 میلیون جمعیت بسیار کمتر از سرانه ثروت جمعیت 250هزار نفری قطر است. مقامات سعودی هنوز خاطرات دهه 80 میلادی و سال 2009 را به یاد دارند که قیمت نفت سقوط کرد و کشور ناچار شد قرض سنگینی بگیرد و داراییهای خارجی خود را برای تامین مخارج به فروش برساند و به دنبال آن در سال 2011 بهار عربی آمد، که حاکمان این کشور با ارائه کمکهای بیشتر به آن واکنش نشان دادند.
به دلایل مشابه، صندوق ثروت حکومتی سعودی تمایل دارد در داخل سرمایهگذاری کند. صندوق ملی بازنشستگی، که بخش بزرگ دیگری از این پول را در اختیار دارد، در مرکز مالی ملک عبدالله، یکی از مجموعه طرحهای توسعهای بلندپروازانه، سرمایهگذاری کرده است. سنابیل آشکارا ایجاد تنوع اقتصادی و ایجاد شغل را جز و اهداف خود اعلام میکند و سال گذشته، 4/19 درصد از سهام ACWA Power، یک شرکت محلی در زمینه برق و آب را خریداری کرد.
بعضی شهروندان سعودی از دولت به دلیل هدر دادن منابع خود و یارانه دادن به صنایع محلی به جای به حداکثر رساندن درآمدها انتقاد میکنند. اما بدون آگاهی بیشتر درباره درآمد صندوق ثروت حکومتی سعودی و همتایان آنها، به دشواری میتوان گفت کدامشان بهترین استراتژی را دارد. احتمالاً شفافیت بیشتر میتواند نخستین گام درست باشد.
اکونومیست
دیدگاه تان را بنویسید