برنج‌کاری ممنوع

اواسط فروردین‌ماه امسال روز رهاسازی آب از سد زاینده‌رود برای اراضی کشاورزی شرق اصفهان، متفاوت از سال‌های گذشته بود. تا پیش از این وقتی رهاسازی آب انجام می‌شد کشاورزان این منطقه خود را برای کشت برنج آماده می‌کردند اما امسال گویا وضعیت متفاوت بود. چرا که چند روز قبل‌تر وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد نه‌تنها از تولید برنج در مناطق غیر از شمال کشور حمایت نمی‌کند بلکه جلوگیری هم خواهد کرد.
این در حالی است که سهم استان اصفهان در سطح زیر کشت برنج از سطح کل کشت برنج در کشور کمتر از یک درصد است (طبق اعلام اتاق اصفهان). آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی از سطح انواع واریته‌های شلتوک نیز نشان می‌دهد استان مازندران ۳۸ درصد، استان گیلان 31 درصد، خوزستان ۱۰ درصد، گلستان هشت درصد و فارس پنج درصد از کل سطح برداشت اراضی شالی‌کاری کشور سهم دارند و بقیه سهم سایر استان‌هایی از جمله اصفهان است. با این حال همین سهم‌های اندک در سال‌های اخیر مورد نقد بودند.
دو سال پیش آن زمان که هنوز هم بحران آب در کشور به اندازه مقطع فعلی جدی نشده بود، کارشناسان هشدار می‌دادند که کشت برنج در اصفهان منجر به کم‌آبی رود کارون خواهد شد. اما آن زمان دولت مستقیم وارد این مقوله نشده بود. تا اینکه اول مهر‌ماه سال گذشته وزیر جهاد کشاورزی صراحتاً اعلام کرد: با توجه به محدودیت منابع آبی، کشت برنج در مناطق غیر از شمال کشور به صلاح نیست و برای کمک به کشاورزان این مناطق باید کشت‌های جایگزین معرفی شود. پس از او، آبان‌ماه سال گذشته عباس کشاورز، معاون زراعت وزیر جهاد کشاورزی به فارس گفته بود: ترجیح می‌دهیم فقط کشاورزان شمالی برنج بکارند. دو ماه بعد نیز اعلام شد این مخالفت‌های دولت شکل مکتوب و دستوری به خود گرفته است. ۱۴ دی‌ماه سال ۱۳۹۳ جمیل علیزاده‌شایق، دبیر انجمن برنج کشور خبر داد بر اساس بخشنامه وزارت جهاد کشاورزی، کشت برنج در ۱۴ استان از مجموع ۱۶ استان برنج‌خیز کشور ممنوع شده است. آن زمان کمتر کسی از این موضوع انتقاد کرد و حتی یک ماه بعد دبیر کل خانه کشاورز در حمایت از تصمیم دولت گفت: ما در استان‌های غیرشمالی برای تولید برنج تنها آب را هدر می‌دهیم. حال در اواسط فروردین‌ماه امسال آن بخشنامه مکتوب دولت شکل عملی به خود گرفت و معاون وزیر جهاد کشاورزی رسماً از محدودیت کشت برنج در کشور سخن گفت. معاون زراعت وزیر جهاد کشاورزی این بار هنگام اعلام خبر آغاز نشاکاری برنج در استان مازندران بیان کرد: وزارت جهاد کشاورزی نه‌تنها از تولید برنج در مناطق دیگر حمایت نمی‌کند بلکه جلوگیری هم خواهد کرد. وی به ایسنا توضیح داد: وزارت جهاد کشاورزی به دلیل مسائل و مشکلات کشور در زمینه منابع آبی از کشت برنج در مناطقی غیر از استان‌های مازندران و گیلان حمایت نمی‌کند و به نظر می‌رسد با توجه به تدابیر اندیشیده‌شده کشت این محصول به همین مناطق محدود شود. طبق برآورد وی سال 93 در مجموع در ایران بیش از یک میلیون و ۸۵۰ هزار تن برنج تولید شده و این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی‌های اعلام‌شده میزان برنج مورد نیاز کشور 7 /2 میلیون تن است و به نظر می‌رسد اگر میزان کشت برنج امسال هم مانند سال گذشته باشد ایران نیاز به واردات برنج خواهد داشت. با این حال به نظر می‌رسد حتی این موضوع هم باعث نشده دولت اجازه دهد کشت برنج در استان‌هایی مانند اصفهان ادامه پیدا کند.