رتبه اعتباری ایران بالا رفت

موسسه اعتبارسنجی «کپیتال اینتلیجنس»، در تازه‌ترین گزارش، رتبه اعتباری بلندمدت ایران را از B به B+ ارتقا داد و اعلام کرد چشم‌انداز رتبه اعتباری ایران از مثبت به باثبات تغییر کرده است.

موسسه اعتبارسنجی «کپیتال اینتلیجنس» (CI)، یک موسسه تحلیلی مطالعاتی است که از سال 1985 میلادی، تحلیل‌های اعتباری خود را از کشورهای مختلف جهان ارائه می‌کند. این موسسه هم‌اکنون، بیش از 300 بانک و موسسه مالی و اعتباری را در 37 کشور جهان، از نظر اعتباری تعیین سطح می‌کند. موسسه CI که در بازارهای نوظهور دارای تخصص بالایی است، در گزارش منطقه‌ای خود، خاورمیانه، منطقه وسیعی از حوزه دریای مدیترانه، اروپای مرکزی و شرقی، جنوب آسیا، جنوب شرقی آسیا، خاور دور و شمال و جنوب آفریقا را تحت پوشش قرار می‌دهد.

این موسسه که در حوزه تحلیل بانکی دارای اعتبار بالایی است، از مجموعه خدمات وسیعی تشکیل می‌شود که طی سالیان اخیر آنها را گسترش داده است. این خدمات شامل تعیین اعتبار تجاری و تعیین اعتبار اوراق بهادار و سایر تعهدات مالی کشورهای مختلف جهان می‌شود. موسسه کپیتال اینتلیجنس همچنین خدمات اعتبارسنجی و گزارش‌های تحلیلی از موسسات مالی اسلامی ارائه می‌کند که این شامل موسسات مالی غیربانکی نیز می‌شود. علاوه بر این، برای پاسخگویی به نیازهای فعالان بازارهای سرمایه در کشورهایی دارای سطح اعتبار سرمایه‌گذاری پایین، این موسسه در تحلیل‌های خود، به‌جای ارزشیابی‌های قیاسی بین‌المللی، از ارزشیابی‌های ملی استفاده می‌کند که این ارزشیابی‌ها منحصر به کشور می‌شود. اعتبار فرآیند سنجش اعتبارات موسسه CI و آرای اعتباری آن، تحت اصولی نظیر استقلال، بی‌طرفی و ثبات تحلیلی، تضمین می‌شود. موسسه کپیتال اینتلیجنس، یک موسسه خصوصی است که هیچ‌یک از موسسات مالی و اعتباری در آن سهامدار نیستند. تمامی مراحل سنجش اعتبار در این موسسه ثبت شده و به شدت تحت نظر هستند ضمن اینکه تحلیل‌های آن مبتنی بر جزییات و متدولوژی‌های محدود به بخش‌های مالی (مثلاً بانک یا شرکت تجاری) انجام می‌شود. تصمیمات اعتبارسنجی در این موسسه از سوی یک تحلیلگر انجام نمی‌شود بلکه این تصمیمات از سوی یک کمیته انجام می‌گیرند.

موسسه CI، همچنین تحلیل‌های به‌موقع، بی‌طرفانه و آینده‌نگرانه‌ای را در اختیار مدیران ریسک قرار می‌دهد. مشتریان استفاده‌کننده از خدمات موسسه کپیتال اینتلیجنس، بانک‌ها، سرمایه‌گذاران، بانک‌های مرکزی و مسوولان تنظیم مقررات و نظارتی، موسسات مالی بین‌المللی و بانک‌های داخلی و فعالان بازار، موسسات مالی اسلامی، آژانس‌های تامین اعتبارات صادرات و آژانس‌های دولتی هستند. مقر اصلی این موسسه در «لیماسول» قبرس واقع شده که علاوه بر این دفاتر تحلیلی دیگری در هنگ‌کنگ و دهلی‌نو دارد.

انواع گزارش‌های اعتباری موسسه کپیتال اینتلیجنس

موسسه کپیتال اینتلیجنس، گزارش‌های اعتبارسنجی خود را در چهار حوزه منتشر می‌کند که شامل موارد ذیل می‌شود.

گزارش سنجش اعتبار بانک‌ها

موسسه CI، گزارش سالانه خود را از اعتبار بانک‌ها از طریق مطالعات کمی و کیفی تهیه می‌کند. از نظر کیفی، این مطالعات شامل مالکیت و حمایت، شرایط بازار و استراتژی‌های عملیاتی و تجاری می‌شود. این اطلاعات، شرایط را برای تحلیل‌های مالی عمیق‌تر موسسه کپیتال اینتلیجنس فراهم می‌آورد که تمرکز آن بر کیفیت دارایی، جریان نقدینگی، تکافوی سرمایه و سوددهی است. گزارش اعتبارسنجی بانکی این موسسه، شامل رتبه اعتباری و چشم‌انداز موسسه مالی موردنظر و همین‌طور تحلیل مالی کامل و نسبت‌های مالی آن طی چهار سال گذشته می‌شود. گزارش سنجش اعتبار بانکی موسسه CI همچنین شامل ارزشیابی عوامل مثبت و منفی و ارزشیابی کلی فعالیت‌های مالی و چشم‌انداز بانک مورد مطالعه می‌شود.

گزارش اعتبار شرکت‌های تجاری

موسسه کپیتال اینتلیجنس در این گزارش، یک تحلیل دقیق از وضعیت مالی و غیرمالی شرکت‌ها ارائه می‌کند. تحلیل‌های مالی، عواملی چون جریان نقدینگی، بدهی‌ها، دارایی‌های رهنی و همین‌طور درآمدها، تحت پوشش قرار می‌گیرد. اما از بعد غیرمالی، عملیات، مدیریت، استراتژی‌ها، چشم‌اندازها و همین‌طور پویایی صنعت مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.

گزارش اعتبارسنجی اوراق قرضه، بدهی‌ها و صکوک

موسسه کپیتال اینتلیجنس در این گزارش، ارزیابی تحلیلی و دقیقی را از اعتبارات کشورها در انتشار اوراق مالی خاص و مطالعات مالی و غیرمالی از وضعیت منتشرکننده این اوراق بهادار ارائه می‌کند. صکوک نیز یکی از ابزارها و اسناد مالی اسلامی محسوب می‌شود که صادرکننده آن خود را ملزم و متعهد به پرداخت قراردادی مبلغ آن تحت عناوینی چون درآمد، مابه‌التفاوت یا مال‌الاجاره، علاوه بر اصل سرمایه، به سرمایه‌گذار می‌کند.

گزارش رتبه اعتباری کشورها

گزارش رتبه اعتباری کشورها، در واقع ارزیابی توانایی کشورها و تمایل آنها برای ایفای تعهدات داخلی و بدهی‌های ارزی در موعد زمانی مشخص خود است. هسته اصلی این ارزیابی، تحلیل عوامل تعیین‌کننده اصلی جریان‌های بدهی‌های دولتی (به‌ عنوان مثال: رشد اقتصادی و وضعیت مالی) و ظرفیت کشورها برای ارزآوری از طریق تولید داخلی یعنی صادرات را دربر می‌گیرد.

افزایش اعتبار بلندمدت ایران

موسسه کپیتال اینتلیجنس، در تازه‌ترین گزارش خود، رتبه اعتباری بلندمدت داخلی و خارجی ایران را از B به B+ ارتقا داده است. این موسسه همچنین رتبه اعتبار خارجی و پول داخلی ایران را در کوتاه‌مدت، بدون تغییر نسبت به گزارش پیشین خود، B اعلام کرد. بنا بر اعلام موسسه کپیتال اینتلیجنس، همچنین چشم‌انداز اعتباری ایران از «مثبت» به «باثبات» اصلاح شده است.

ارتقای رتبه اعتباری ایران از سوی موسسه CI، منعکس‌کننده بهبود مثبت شرایط خارجی جمهوری اسلامی ایران و تاثیر مثبت آن بر ارزش و جایگاه اعتباری این کشور است. این در حالی است که به تازگی، مجلس شورای اسلامی ایران و کنگره آمریکا به اتفاق برنامه جامع اقدام مشترک، موسوم به «برجام» را تصویب کردند که این طرح به‌صورت تلویحی نیز در ماه جولای از سوی ایران و 1+5 پذیرفته شده بود. موسسه کپیتال اینتلیجنس، از اتفاقات اخیر در مناسبات ایران و غرب، با عنوان رویدادهای مثبتی یاد کرده که راه را برای لغو تدریجی تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت و میان‌مدت، باز خواهد کرد.

تصویب برجام و توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5، همچنین مسیر را برای آزاد شدن دارایی‌های بلوکه‌شده این کشور و همین‌طور احیای حق دسترسی ایران به کمک‌های مالی فرامرزی و همین‌طور بهبود قابل توجه در تجارت و سرمایه‌گذاری باز می‌کند. در نتیجه، انتظار می‌رود با اجرای کامل برجام، و پذیرش آن از سوی قدرت‌های جهان، چشم‌انداز رشد میان‌مدت ایران را بهبود داده و از ریسک‌های اعتباری آن بکاهد. با وجود بهبود اخیر در شرایط خارجی، CI بر این باور است که همچنان در خصوص پیش‌بینی‌های فوق، ریسک‌هایی وجود دارد ولو اینکه این ریسک‌ها رو به کاهش باشد که این ریسک‌ها بیشتر حول محور عدم قطعیت درباره زمان‌بندی‌های پیش‌بینی‌شده در اجرای مراحل مختلف برجام است.

کپیتال اینتلیجنس تصریح کرده چشم‌انداز رشد کوتاه‌مدت تا میان‌مدت اقتصاد ایران نسبت به ارزیابی پیشین ارتقا یافته است. بنا بر اعلام این موسسه، همچنین انتظار می‌رود بهبود اقتصادی ایران نیز شتاب خوبی پیدا کند و تولید ناخالص داخلی واقعی آن در سال مالی 2016 میلادی حدود چهار درصد رشد کند که این رشد به دنبال رشد هشت‌درصدی در سال مالی 2015 میلادی رخ خواهد داد. همچنین، پیش‌بینی می‌شود اقتصاد ایران، در صورت لغو کامل تحریم‌ها، در میان‌مدت چهار درصد رشد کند. علاوه بر این انتظار می‌رود در سال مالی 2016 میلادی، نرخ تورم به 5 /11 درصد کاهش یابد در حالی که دو سال سقوط جدی ارزش ریال ایران (IRR) متوقف خواهد شد.

کپیتال اینتلیجنس همچنین اعلام کرده بدهی دولت ایران همچنان پایین و دارایی‌های رسمی خارجی این کشور قابل ملاحظه است که طبق برآوردهای این موسسه، حجم این دارایی‌ها معادل 15 ماه واردات کالا و خدمات از سوی ایران و 10 برابر حجم بدهی‌های خارجی این کشور تا سال 2016 است. با این حال همچنان درباره نقدینگی و قابل استفاده بودن این دارایی‌ها ابهاماتی وجود دارد.

دولت ایران، پس از یک دهه سرریز بودجه، در سال‌های 2014 و 2015، شاهد کسری بودجه قابل توجهی بوده که حجم آن به 9 /2 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور رسیده است. کپیتال اینتلیجنس با در نظر گرفتن لغو تحریم‌ها، پیش‌بینی کرده حجم کسری بودجه ایران در میان‌مدت، در طول سال‌های 2016 و 2017، به یک درصد تولید ناخالص داخلی این کشور کاهش یابد. انعطاف‌پذیری بودجه ایران همچنان پایین است که این مساله منعکس‌کننده وابستگی ایران به بخش تحریم‌شده نفتی و همین‌طور افزایش هزینه‌های کنونی آن است. دولت ایران قصد دارد ساختار بودجه‌ای کشور را تقویت کرده و کسری بودجه خود را با اصلاح مالیات بر کالاهای غیرنفتی، بهبود نظام مالیاتی و حرکت به سمت قطع یارانه‌های سوخت و مواد غذایی، کاهش دهد. عوامل ریسک‌آفرین در سیاست‌های داخلی ایران نسبت به ارزیابی قبلی کپیتال اینتلیجنس تغییری نکرده با این حال، عوامل ژئوپولتیک خطرآفرین طی ماه‌های اخیر در ایران افزایش یافته است که این مساله نشان‌دهنده اوج‌گیری درگیری‌ها در کشورهای همسایه آن یعنی عراق، سوریه و یمن است.

بهبود رتبه اعتباری بانک توسعه صادرات ایران

موسسه اعتبارسنجی کپیتال اینتلیجنس همچنین، علاوه بر ارتقای رتبه اعتباری ایران، در تازه‌ترین گزارش خود از اعتبار بانک‌ها و موسسات مالی ایران، رتبه اعتباری بلندمدت ارزی بانک توسعه صادرات ایران را از B به B+ ارتقا داد. این در حالی است که چشم‌انداز اعتباری این بانک از «مثبت» به «باثبات» تنزل یافته است. در همین حال، رتبه اعتبار ارزی (FCR) کوتاه‌مدت بانک توسعه صادرات ایران را بدون تغییر، در سطح B اعلام کرد. این افزایش اعتبار، به دنبال ارتقای رتبه اعتباری بلندمدت ایران از B به B+ صورت می‌گیرد که این موسسه در گزارش سنجش اعتباری ایران در اکتبر 2015 منتشر کرده است. برهمین اساس، رتبه اعتباری کوتاه‌مدت بانک توسعه صادرات ایران، هم‌سطح رتبه اعتباری کوتاه‌مدت ایران در همان رتبه B+ و با چشم‌انداز باثبات قرار می‌گیرد. همچنین، رتبه اعتباری بانک توسعه در جولای 2015، در چشم‌انداز مثبت قرار گرفته که این رتبه نیز هم‌راستا با رتبه اعتباری ایران است که پس از توافق هسته‌ای میان این کشور و شش قدرت جهانی ارتقا یافته است.

رتبه اعتباری بلندمدت و کوتاه‌مدت بانک توسعه صادرات ایران متاثر از رتبه اعتباری حاکمیت ایران باقی‌مانده است. به‌رغم نقش سیاستگذاری این بانک در ایران، رتبه حمایتی این بانک، در سطح 4 تثبیت‌شده که با توجه به سطح فعلی رتبه اعتباری حاکمیتی ایران، این نمره نشان‌دهنده سطح معمولی حمایت دولت ایران از بانک توسعه صادرات است.

در همین حال، موسسه اعتبارسنجی CI، رتبه اعتباری قدرت مالی بانک توسعه صادرات ایران را در همان سطح BB- و با چشم‌انداز باثبات نگه‌داشته که این سطح منعکس‌کننده بهره‌مندی این بانک از منابع قدرتمند سرمایه‌گذاری و حق دسترسی انحصاری آن به کمک‌هزینه‌ها و استقراضات کم‌هزینه، به دلیل نقش رسمی آن در سیاستگذاری‌ها، هزینه‌های مدیریت‌شده و بهبود قابل توجه در استانداردهای کیفیت دارایی‌های آن است. ضرر و زیان‌ها و تامین‌های مالی معوقه، همچنان مهم‌ترین پیش‌بینی‌های احتیاطی نسبت به سرمایه‌ها هستند. محدودیت‌هایی نظیر کیفیت دارایی‌ها، جزو ریسک‌های اعتباری اساسی پیش روی خریداران اعتبارات است که می‌تواند به کیفیت پایین دارایی‌ها بینجامد. به‌رغم توافق اخیر میان ایران و 1+5، کپیتال اینتلیجنس پیش‌بینی می‌کند فضای راه‌اندازی کسب و کار در ایران تا زمان لغو قابل توجه تحریم‌ها همچنان بسیار دشوار باقی بماند که این مساله، برای مدتی افزایش اعتبار خارجی بانک توسعه صادرات ایران را محدود خواهد کرد. بااین‌حال، نقدینگی معمول این بانک همچنان در سطح معقول و مناسبی خواهد بود ولی حجم نقدینگی قابل استفاده آن پایین خواهد ماند. روی‌هم رفته، حجم بالای تعهدات معوق افزایش اعتبار این بانک را محدود کرده و این در حالی است که این نهاد می‌توانست حجم نقدینگی و نسبت سرمایه‌ای خود را تا پیش از فراهم شدن منابع جدید استقراضات رسمی محدود کند. بانک توسعه صادرات ایران که مقر اصلی آن در تهران قرار دارد، روی هم رفته 154 تریلیون ریال معادل 8 /5 میلیارد دلار دارایی دارد و ارزش سهام آن تا پایان سپتامبر 2014 میلادی، 42 تریلیون ریال معادل 6 /1 میلیارد دلار برآورد شده است.