تکنولوژی، سرمایه و نیروی متخصص سه داروی اقتصاد بیمار ایران است
سه نگاه منتقدان
حضور هیات‌های تجاری در ایران با انتقادهایی همراه بوده است. انتقادهایی که به گفته بسیاری از کارشناسان، نه‌تنها بی‌اساس است بلکه در برخی موارد نیز توهین‌آمیز است.
حضور هیات‌های تجاری در ایران با انتقادهایی همراه بوده است. انتقادهایی که به گفته بسیاری از کارشناسان، نه‌تنها بی‌اساس است بلکه در برخی موارد نیز توهین‌آمیز است. علی بیگدلی کارشناس حوزه امور بین‌الملل، این انتقادات را از سه بعد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بررسی می‌کند. وی معتقد است منتقدان این موضوع، کسانی هستند که در شرایط تحریم بیشترین سود را از آن خود کرده‌اند. کسانی که از آنها به عنوان کاسبان تحریم یاد می‌شود. این افراد به دلیل در خطر دیدن منافع خود فریاد مخالفت سر می‌دهند. همچنین برخی از افراد نگران مدرن شدن فضای اقتصادی هستند و برخی دیگر به دلایل سیاسی، از ورود اروپایی‌ها به ایران نگران‌اند. اما این افراد باید بدانند که با مخالفت خود، به ایران و اقتصاد بیمار ایران، خیانت خواهند کرد. در ادامه مشروح گفت‌وگوی تجارت فردا را با علی بیگدلی می‌خوانید.
در حال حاضر شاهد حضور هیات‌های اقتصادی زیادی برای رایزنی در خصوص روابط جدید در ایران هستیم. حال در این شرایط، عده‌ای از ورود این هیات‌ها برداشت منفی می‌کنند و انتقادهایی را به این هیات‌ها وارد می‌دانند. می‌خواستم نظر شما را در این مورد بدانم. آیا انتقادهای مطرح‌شده را بجا می‌دانید یا خیر؟
ببینید به‌رغم اینکه تحریم‌ها هنوز به قوت خود باقی است و هنوز برداشتن تحریم‌ها قطعی نشده، کشورها برای حضور در ایران پیشقدم شده‌اند؛ هر کشوری تلاش می‌کند از کشور دیگر برای ورود به ایران عقب نماند. این در حالی است که بحران شدید اقتصادی در حال حاضر اروپا را فراگرفته است. چون کشور ما کشور پرجمعیت و ثروتمندی است، کشور پرمصرفی است، به همین دلیل موضوع کار با ایران برای سایر کشورهای دنیا بسیار بااهمیت است. بنابراین چنین تصمیم گرفتند که به سمت ایران بیایند و هر کدام‌شان سهمی از این بازار را به دست بیاورند. اما این طرف قضیه آنهایی قرار دارند که با این حضور مخالف‌اند. به زعم من مخالفت آنها و نگرانی آنها چند دلیل دارد. یکی از دلایلی که می‌شود به آن اشاره کرد، منحل شدن شبکه‌های قاچاق است. تحریم‌ها موجب پدید آمدن
شبکه‌های وسیع قاچاق شده بود. حال با شرایط جدید، اگر آن شبکه‌های قاچاق بسته شود، خیلی‌ها از این بابت متضرر می‌شوند. دلیل دیگر، نگرانی بابت از دست رفتن فضای سنتی تجارت در کشور است. یک عده دیگر فکر می‌کنند با آمدن اروپایی‌ها به ایران آن فضای سنتی که مورد نظر آنها هست شکسته می‌شود و روز‌به‌روز این فضای سنتی فرو خواهد ریخت و این فضای مدرنی که به تبعیت آمدن اروپایی‌ها شکل خواهد گرفت، جانشین آن فضای سنتی خواهد شد. در این صورت آنها ارزش‌هایشان را از دست می‌دهند؛ چون ارزش‌هایشان را در بقای همان شرایط سنتی می‌دانند؛ از این‌رو خیلی موافق نیستند که این هیات‌ها به ایران بیایند که فضای ایران را با فرهنگ غربی همسو کنند. در حالی که در فضای بین‌المللی کنونی چنین طرز تفکری از بین رفته است و ما دیگر چیزی به نام فرهنگ ملی نداریم. دنیا آنقدر به یکدیگر نزدیک شده است و آنقدر تبادل فرهنگی به سرعت در حال انجام است که کشورها باید تلاش کنند فرهنگ‌های خودشان را تقویت کنند و به دنبال اجرای یک نوع همزیستی فرهنگی باشند. بنابراین این نگرانی را نیز بجا نمی‌دانم و باید بگویم غیر‌قابل قبول است.
دلیل سومی که برای این موضوع و انتقادهای مطرح‌شده متصور هستم، دلایلی است که به واسطه فضای سیاسی در کشور وجود دارد. ما در آستانه دو انتخابات مهم هستیم. بنابراین آن گروه‌هایی که با حضور هیات‌های اروپایی مخالف هستند، دارند تلاش می‌کنند با این مخالفت‌ها بتوانند طرفداران بیشتری را به سمت خودشان جلب کنند. اما این راه نیز نتیجه مطلوبی ندارد. اگرچه این عده همواره یک جمعیت سنتی را به دنبال خودشان داشته‌اند ولی طبقات میانی جامعه ما به سمت و سویی می‌رود که از نابسامانی اقتصادی رها شود و این امر جز با سرمایه‌گذاری خارجی میسر نخواهد شد.
این دلایلی که بیان شد به این معنی است که منتقدان ورود هیات‌های تجاری خارجی همان کاسبان تحریم هستند؟
بله، از سه بعد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی می‌شود این موضوع را آسیب‌شناسی کرد که به آنها اشاره کردم.
حال به نظر شما این ترافیک اروپایی‌ها برای ورود به ایران به سرانجام خواهد رسید یا خیر؟
حتماً به سرانجام می‌رسد. منتها یک شرایط و یک ضوابطی دارد. ما باید نوع نگاهمان را به منطقه تغییر دهیم. استراتژی صنعتی‌مان را تغییر دهیم. نسبت به قواعد و ضوابط بین‌المللی تعهد بیشتری داشته باشیم تا ممنوعیتی برای کشور اروپایی در کشور ما به وجود نیاید. یعنی ما باید فضا را به جهت اقتصادی تنظیم کنیم و یک همت اقتصادی به وجود بیاید تا خارجی‌ها بتوانند بیایند و اینجا سرمایه‌گذاری کنند. آن طرف قضیه که خارجی‌ها هستند، برای سرمایه‌گذاری آمادگی کامل دارند. ولی ما باید امنیت اقتصادی آنها را تضمین کنیم و برای این موضوع متعهد شویم. باید فضایی را ایجاد کنیم که مورد اعتراض جامعه بین‌المللی قرار نگیرد. همان‌طور که گفتم باید استراتژی سیاست منطقه‌ای‌مان را تغییر دهیم، استراتژی سیاست‌های بین‌المللی‌مان را تغییر دهیم، به قواعد بین‌المللی احترام بگذاریم، اینها همه باعث می‌شود سرمایه‌های جدید وارد کشور شود.
برخی از انتقادات وارد‌شده در این خصوص به گفته کارشناسان بیشتر شبیه توهین به جامعه ایرانی بوده و بی‌مورد است. وحشت‌زدگی ایرانی‌ها از ورود اروپایی‌ها از جمله آنهاست. اما به نظر شما عمده‌ترین نگرانی واقعی که از ورود اروپایی‌ها به ایران وجود دارد، چیست؟ چه اقدامات و تدابیری برای رفع این نگرانی‌ها باید اندیشیده شود؟
ببینید اقتصاد ما اقتصادی بیمار است و برای احیای این اقتصاد هیچ راهی نداریم جز اینکه متوسل به سه عنصر شویم: 1- تکنولوژی، 2- سرمایه و 3- نیروی متخصص. این در حالی است که در شرایط کنونی ما تقریباً از این سه عنصر محروم هستیم و بدون وجود این سه عنصر امکان ندارد که تجارت و اقتصاد ما رونق پیدا کند. این خون جدید باید وارد تجارت و اقتصاد ایران شود تا ما بتوانیم به یک موقعیت مطلوب دسترسی پیدا کنیم. برای رسیدن به مطلوبیت اقتصادی باید شرایط و دیدگاهمان تغییر کند، قواعد بین‌المللی را مورد توجه قرار دهیم و بر اساس آن خط‌مشی تعیین کنیم.
اگر این کارها شود، اقتصادمان ظرف یکی، دو سال آینده شرایط بسیار مناسبی پیدا خواهد کرد و اگر نگذارند این اتفاق بیفتد، یعنی به همین انتقادهایی که مطرح شده دامن بزنیم، به کشور خیانت کرده‌ایم. در واقع اگر به هر دلیلی مانع از ورود سرمایه‌های خارجی به ایران شویم، خیانتی است که در حق کشور و اقتصاد بیمار کشور کرده‌ایم. ورود اروپایی‌ها به ایران رونق در تجارت را به همراه دارد. نباید این موضوع را نادیده گرفت.
جالب است که برخی از منتقدان از ورود کالاهای بنجل غربی اظهار نگرانی می‌کنند. البته برخی از فعالان اقتصادی در این خصوص معتقدند این افراد همان‌هایی هستند که در دوره تحریم‌ها از کشورهایی مثل چین کالاهای بی‌کیفیت را وارد می‌کردند و در حال حاضر برای در خطر دیدن منافع خود سینه سپر کرده‌اند و در برابر اروپایی‌ها موضع می‌گیرند. آیا واقعاً اجناس غربی بنجل‌تر از اجناس چینی هستند که ما از ورود آنها وحشت داشته باشیم و نگران باشیم؟
ببینید شما وقتی می‌خواهید با چین معامله کنید مثلاً می‌گویید یک لیوان به فلان قیمت را برای من تولید کن. چند روز پیش رئیس‌جمهور چین گفت ایرانی‌ها از کالاهای ما انتقادات زیادی می‌کنند. اما این موضوع به تولیدکنندگان ما ارتباطی ندارد زیرا تاجران ایرانی هنگام مراجعه به چین، ارزان‌ترین کالا را از ما مطالبه می‌کنند. طبیعی است که تولیدکنندگان ما می‌توانند هر کالا را به هر قیمتی تولید کنند. اگر هزینه بیشتری بدهند قطعاً کالای باکیفیت‌تری نیز تحویل می‌گیرند. بنابراین ورود کالاهای بی‌کیفیت چینی ناشی از سودجویی و منفعت‌طلبی تجار ایرانی است. در مورد هند هم همین‌طور هستیم. ولی تاجران
ایرانی نمی‌توانند چنین درخواستی را از اروپا داشته باشند. این کار در تجارت با اروپا امکان‌پذیر نیست. در واقع اروپا هنوز وضعیت توزیعی‌اش به حد چین نرسیده که بتواند بر اساس خواسته‌های مشتری، محصولاتش را تولید کند؛ بلکه آنها یک استانداردهایی دارند در سطح جهانی که ناچارند آن استانداردها را رعایت کنند و خیلی مقید به روش چینی‌ها نیستند.
دیدگاه تان را بنویسید