چرا آب محبوب است؟

آب ترکیبی از خصوصیاتی دارد که آن را از هر کالای دیگر متمایز می‌کند. این خصوصیات به تنهایی ممکن است محدود‌کننده نباشد اما مشخص شده است هنگام ترکیب آب با مواد دیگر، باید به شیوه خاصی عمل کرد. خصوصیات زیر به این موضوع مربوط هستند و گریمبل هم برخی از آنها را توضیح داده است. آب حیاتی است، بدون آب حیات معنایی ندارد، تولید اقتصادی و محیط زیست از بین خواهند رفت. تمام فعالیت‌های انسان به آب وابسته است. این ماده یک منبع حیاتی است. همین موارد آب را به یک ماده خاص تبدیل می‌کنند اما این ماده یگانه نیست. همین موارد را می‌توان درباره هوا، زمین، سوخت و غذا نیز بیان کرد. آب، کمیاب است. میزان آب موجود در زمین محدود است. تمام آب‌های کره زمین از باران به وجود می‌آیند. میزان بارش هر قاره محدود و مشخص شده است. اما تمام این آب را نمی‌توان مصرف کرد. این ماده به طور نامساوی در فضا و زمان گسترده است و بخش بزرگی از زمین نیز دوره‌های کم‌آبی را پشت سر می‌گذارد. آب یک ماده فرار است. تاکنون آب با هیچ کالای دیگر مقایسه نشده است. یک ماده کمیاب و حیاتی، نمونه خوبی از یک کالای اقتصادی است. آب با توجه به جاذبه زمین جریان دارد. اگر آن را محصور نکنیم، از دست می‌رود. میزان دسترسی به آب و همین‌طور تقاضا برای آن در گذر زمان متفاوت است. آب با هوا و زمین متفاوت است، زیرا این کالاها را نمی‌توان ذخیره کرد. آنها ذخایر محسوب می‌شوند، اما آب جاری است. البته ذخایر آب هم وجود دارد مانند ذخایر آب‌های زیرزمینی و دریاچه‌های طبیعی. البته میزان ذخایر در مقابل آب جاری کم است. البته می‌توان آب را به طور مصنوعی نیز ذخیره کرد اما در آن حالت هم میزان ذخایر از آب جاری کمتر است. برای آنکه آب همیشه در دسترس باشد، باید سالانه به آن افزود. ذخیره آب شبیه ذخایر سوخت‌های فسیلی نیست که میزان ذخایر در مقایسه با جریان سالانه بیشتر است. آب یک سیستم است. چرخه سالانه آب حاصل از بارش یک چرخه پیچیده است که در آن چند فرآیند وجود دارد (تراوش، به سطح رسیدن جریان آب، ترمیم ذخایر، رسوخ، تراوش دوباره و بازیافت رطوبت). این فرآیندها فقط با یک جهت جریان متصل هستند؛ جریان پایین‌دست آب. اگر از یک ذخیره زیرزمینی، آب استخراج کنیم، در بخش‌هایی از چرخه گفته‌شده اختلالی ایجاد می‌شود و آب کمتری در رودخانه جریان خواهد داشت. اگر در منطقه آب را جاری کنیم، خسارت زیادی به جریان آب پایین‌دست وارد می‌شود. حوضه آبریزی یک سیستم یگانه است و از سیستم‌های زیرمجموعه‌ای بزرگ ساخته نشده است که بتوان آن را افزود یا در یک مدل اقتصادی معمول ارتقا داد. آب حجیم است. اکنون اگر بتوانیم آب را به سادگی از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کنیم (مانند سوخت یا غذا)، هیچ یک از موارد بالا مشکل نخواهد بود. می‌توان آب را از یک حوزه قابل دسترسی (معدن) به یک حوزه کمبود (مصرف‌کننده) منتقل کرد. این فرآیند می‌تواند نیاز به آب را طی زمان و مکان برطرف کند. همچنین می‌توان آب را از جریان پایین‌دست به بالادست نیز انتقال داد، درست مانند یک کالای اقتصادی معمول. بازار آب ممکن است قاطعانه با این معضل برخورد کند. اما به غیر از نمونه‌های استثنایی، نمی‌توان این کار را انجام داد. اما چرا؟ زیرا آب بسیار حجیم است. یک مصرف‌کننده آب خانگی یا صنعتی حاضر است به ازای هر مترمکعب آب، یک دلار بپردازد. یک کشاورز به ندرت تمایل دارد کل این مبلغ را بپردازد. کالاهای اقتصادی دیگر گران‌بهاتر از این هستند. هزینه سوخت به ازای هر مترمکعب 100 دلار است و سفارش غذا نیز به ازای هر مترمکعب 200 دلار است. برخلاف آبمیوه متاسفانه هیچ راهی برای کاهش حجم آب وجود ندارد. تولیدکنندگان برای حمل‌ونقل آبمیوه، نخست کنسانتره میوه را تهیه می‌کنند که پس از انتقال دوباره با آب مخلوط می‌شود. آب ماندگار نیست. آنچه را که درباره آبمیوه انجام می‌دهیم، نمی‌توان با آب انجام داد. فقط می‌توان آب را با آب مخلوط کرد تا به آب دست یافت. هرچند کالاهای اقتصادی دیگر دارای جایگزین‌هایی هستند، اما آب هیچ جایگزینی ندارد. در مورد سوخت، می‌توان میان نفت، گاز، چوب، آب یا انرژی خورشیدی انتخاب کرد. برای غذا می‌توان میان نان، ماکارونی، برنج یا جو انتخاب کرد. اما جایگزین‌های آب چه هستند؟ باران، آب‌های زیرزمینی، آب‌های جاری... همه آنها از یک سیستم و یک منبع هستند. هیچ جایگزینی وجود ندارد. آب را نمی‌توان به طور آزاد مبادله کرد. بنابراین با کالایی روبه‌رو هستیم که حیاتی است اما چنان حجیم است که حمل‌ونقل آن در مسافت‌های طولانی سخت است. در نتیجه باید از آن در زمان و مکانی که مهیاست، استفاده کنیم. هیچ کالای اقتصادی وجود ندارد که چنین خصوصیات پیچیده‌ای داشته باشد به همین دلیل تجارت آزاد آن مشکل است (به غیر از موارد استثنایی، مانند آب‌های بسته‌بندی). بازارهای آبی فقط در صورتی قابلیت عملکرد دارند که توجه داشته باشند آب به سمت پایین جریان دارد و البته بازارها باید منطقه‌ای باشند (مانند ذخیره‌های زیرزمینی یا آبی که در یک زیرمجموعه سیستم است مانند پروژه‌های آبیاری). در سراسر جهان آب به صورت محصولاتش مبادله می‌شود: غلات، چوب، گوشت، میوه، گل و... این امر تجارت آب مجازی نامیده می‌شود که در آن از یک مترمکعب آب حدود یک کیلوگرم محصول به دست می‌آید. بنابراین تجارت محصولات جالب‌تر از آب است. این امر در همه جای جهان یکسان است. برای تقلیل نیاز به انتقال آب، محصولات غذایی باید در اماکنی کشت شوند که زمین و آب (به خصوص آب حاصل از بارش) به وفور وجود دارند. رویش محصولات غذایی در مناطق دورافتاده فقط به دلایل سیاسی انجام می‌شود. بنابراین بهتر است در انتظار یک بازار آزاد و باز برای غذا باشیم نه بازار آزاد آب. اقتصاددانان معتقدند وجوه مختلف تجارت آب را می‌توان بررسی کرد اما این واقعیت پابرجاست که در خصوص آن پیچیدگی‌های فراوانی وجود دارد.