رحمت الله‌حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورا، از ماجرای اختلاف شهرداری و شرکت تامین ماشین آتش‌نشانی می‌گوید
دو دلیل آتش‌سوزی خیابان جمهوری
«عوامل انسانی در بروز حادثه دخالتی نداشته است.» این جمله‌ای است که رحمت‌الله حافظی عضو تیم بررسی حادثه آتش‌سوزی خیابان جمهوری بر آن تاکید دارد اما هنوز قضاوت در مورد قصور در پذیرش مسوولیت مدیران شهری را زود می‌داند. او معتقد است کاربری‌های دوگانه ساختمان‌های فرسوده شهری خطر بالقوه‌ای است که بخش زیادی از محدوده مسکونی شهر را تهدید می‌کند.
خبر حادثه آتش‌سوزی خیابان جمهوری، مساله ایمنی ساختمان‌های شهر را در مقابل آتش‌سوزی مطرح کرده است. به عنوان نخستین سوال ارزیابی شما از دلایل بروز این حادثه و سهم کارآمدی کمتر از حد انتظار بخش‌های مختلف همچون کارفرما، دولت، شهرداری و... چیست؟
در بررسی حوادثی مشابه آنچه در خیابان جمهوری اتفاق افتاد دو مساله اصلی قابل بررسی است. بحث اول در بروز این‌گونه حوادث گسترش کاربری‌های دوگانه در سطح شهر تهران است. در مناطق مختلفی از شهر ساختمان‌هایی وجود دارند که ممکن است کاربری مسکونی داشته باشند اما به عنوان یک کارگاه با کاربری تجاری از آنها استفاده می‌شود. به عبارت دیگر خارج از استانداردهای پیش‌بینی‌شده از این اماکن بهره‌برداری می‌شود. به همین دلیل باید در قالب یک لایحه یا طرح در شورا کاربری این‌گونه اماکن ساماندهی شود. موضوع دوم این است که در حال حاضر متاسفانه بافت فرسوده و متراکم مناطق مرکزی شهر به ویژه محدوده بازار قدیم تهران تهدیدهای بسیار جدی برای شهر تهران محسوب می‌شوند. در این مورد مکاتبات متعددی از سوی سازمان آتش‌نشانی با شهروندان صورت گرفته که برای ارتقای سطح ایمنی این
ساختمان‌ها از سوی شهروندان اقداماتی انجام شود.
اقدام برای ارتقای سطح ایمنی ساختمان‌ها به تنهایی از عهده شهروندان بر‌می‌آید؟
از آنجا که این موضوع یک تهدید بالقوه جدی برای شهر محسوب می‌شود به نظر می‌رسد باید راهکاری برای همکاری با شهروندان از سوی مدیریت شهری پیدا شود تا مسیر اصلاح و بازسازی ساختمان در زمانی کوتاه‌تر انجام شود. به عنوان مثال می‌توانیم فرجه‌ای برای اصلاح و بازسازی ساختمان‌های ناامن تعیین کنیم و از شهرداری بخواهیم شهروندان را در این مسیر یاری دهد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن این فرآیند تکمیل شود. در غیر این صورت بحران بالقوه‌ای که در این محدوده از شهر وجود دارد هر روز خطری جدی‌تر برای شهروندان محسوب می‌شود.
در این حادثه بخش زیادی از انتقادات متوجه عملکرد شهرداری تهران است؛ به ویژه در بحث عمل نکردن نردبان‌ها یا استفاده نکردن از تشک نجات و همین‌طور گفته شده است که ماشین‌های آتش‌نشانی مورد بازدید ادواری قرار نگرفته‌اند و توسط شرکت‌های متخصص مربوط تعمیر نشده‌اند و همین موضوع در بروز این حادثه موثر بوده است و از سوی نماینده شرکت سازنده نیز بر آن تاکید شده است. از دیدگاه شما این دو طرف چه میزان در بروز این حادثه مقصر بوده‌اند؟
برای قضاوت در این خصوص قطعاً باید صبر کنیم تا گزارش‌های کارشناسی کمیته مسوول بررسی دلایل بروز این حادثه در شورای شهر ارائه شود. اما طبق شواهد موجود اختلافی بین شرکت فروشنده که نماینده شرکت سازنده ماشین و تجهیزات آتش‌نشانی بوده با سازمان آتش‌نشانی تهران وجود داشته که مسلماً این اختلاف در بروز این حادثه بی‌تاثیر نبوده است.
منشاء اختلاف بر سر چه موضوعی بوده است؟
گویا موضوع اختلاف این بوده است که طبق قرارداد منعقده میان شرکت فروشنده و سازمان آتش‌نشانی باید تجهیزات آتش‌نشانی سالی یک‌بار توسط شرکت فروشنده مورد بررسی قرار گیرند. در تاریخ سوم دی‌ماه سال 1391 این بازرسی از سوی شرکت فروشنده برای آخرین بار انجام شده و متعاقب آن فروشنده صورت‌حسابی برای شهرداری تهران ارسال کرده است و درخواست کرده مبلغ 450 میلیون تومان سازمان آتش‌نشانی باید بابت این بازرسی به این شرکت بپردازد. آتش‌نشانی تهران نیز در مکاتبه‌ای از شرکت فروشنده درخواست کرده جزییات این صورت‌حساب را به این سازمان اعلام کند. طبق اطلاعات موجود شرکت فروشنده از ارائه جزییات این اطلاعات امتناع کرده است و همین موضوع منشاء بروز اختلاف شده است. به دنبال آن هم یک سال بعد باید در تاریخ سوم دی‌ماه 1392 بازرسی مجدد از سوی شرکت فروشنده صورت می‌گرفته که شرکت فروشنده به دلیل اختلافات این بازدید را انجام نداده و از خود سلب مسوولیت کرده است. در بررسی این اختلاف قطعاً باید مراجع حقوقی و قضایی به آن رسیدگی کنند و بر اساس مفاد قرارداد نهایتاً قضاوت کنند. البته اظهاراتی از
سوی شرکت فروشنده عنوان شده است که به نظر نمی‌رسد منصفانه باشد. البته شورای شهر تهران برای بررسی و مشخص شدن عوامل موثر در بروز این حادثه کمیته‌ای را تشکیل داده است که بنا شده دو کمیسیون نظارت و سلامت شورا این حادثه را بررسی کرده و نتایج آن این هفته مشخص شود.
بررسی‌های شورای شهر در این زمینه تاکنون به چه جمع‌بندی رسیده است؟
جلسات متعددی برگزار شده است و در حال جمع‌بندی گزارش‌های کارشناسی هستیم. در این میان به نظر می‌رسد باید این کمیته به شرکت سازنده ماشین و تجهیزات آتش‌نشانی درخواست دهد نمایندگانی را برای بررسی این دستگاه بفرستد. چرا که سیستم‌های آتش‌نشانی نیز مشابه هواپیما دارای جعبه سیاه هستند که با بررسی آنها می‌توان متوجه شد که علت اصلی که نردبان آتش‌نشانی باز نشده است چه بوده است. آیا سیستم مشکل داشته است یا قصور از عوامل آتش‌نشانی بوده است. حاصل این بررسی‌ها می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
با توجه به اینکه مسائل مربوط به سازمان آتش‌نشانی در حوزه شهری قرار می‌گیرند وضعیت فعلی آتش‌نشانی را چگونه می‌بینید؟ آیا در صورت بروز آتش‌سوزی گسترده یا حوادثی مثل زلزله که ممکن است ابعاد وسیعی در تهران داشته باشد، این سازمان آمادگی مناسبی برای مقابله با این حوادث دارد؟
ببینید بر مبنای اینکه وسعت حادثه‌ای که رخ می‌دهد چه ابعادی دارد پاسخ به این سوال می‌تواند متفاوت باشد. اگر حادثه به شکل حوادث معمول شهر باشد در مواجهه با آن با سیستم فعلی مشکلی نداریم. ولی اگر زلزله‌ای وسیع در شهر تهران رخ دهد قطعاً سیستم موجود نه تنها در تهران بلکه در سایر شهرهای کشور نیز توان مقابله با چنین حوادثی را ندارد. مسلماً باید برای برخورد با این حوادث از توانایی کشورهای دیگر کمک بگیریم. البته تجهیزات و پرسنل مورد استفاده در سازمان آتش‌نشانی در مقایسه با گذشته ارتقا پیدا کرده است. جالب است که در همین جا به آمار تلفات آتش‌سوزی اشاره کنم. تعداد افراد جان‌باخته در تهران در اثر حادثه آتش‌سوزی در سال 90، 37 مورد بوده که در سال 91 به 22 مورد کاهش پیدا کرده است. در سال جاری نیز با دو نفر قربانی حادثه اخیر تعداد افراد
جان‌باخته به 12 مورد کاهش پیدا کرده است.
با این وجود باز هم به نظر می‌رسد هنوز سازمان‌های مسوول در این زمینه به اندازه کافی نتوانسته‌اند موفق عمل کنند. به عنوان مثال بنا بر اعلام رئیس سازمان آتش‌نشانی، در تهران 103 ایستگاه آتش‌نشانی وجود دارد که طبق استانداردها باید به 120 ایستگاه برسد. شهرداری و شورای شهر چه برنامه‌ای برای جبران کمبود 20 ایستگاه دارد؟
قطعاً باید از این مرحله فراتر رویم. به همین دلیل کمیسیون تخصصی سلامت در شورای شهر تهران در بررسی برنامه پنج‌ساله دوم شهرداری تهران پیش‌بینی‌های لازم را برای افزایش تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهر تهران داشته است که در صورتی که با رای موافق در صحن همراه شود می‌توان در سال‌های آینده شاهد استاندارد شدن تعداد ایستگاه‌ها بود.
دیدگاه تان را بنویسید