تجارت آسیا

تجارت آسیا در حال دگرگونی است و شرکت‌های چندملیتی در حال ظهور، روند زندگی همگی ما را تغییر خواهند داد.
قدرت تجاری تابع قدرت اقتصادی است. در سال 1920 بنگاه‌های اقتصادی بریتانیا 40 درصد از کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان را در اختیار داشتند، در حالی که در سال 1967 ایالات‌متحده آمریکا با 50 درصد سهم در صدر این جدول قرار گرفت. در پشت ‌پرده این اعداد و ارقام انقلاب‌های فرهنگی خوابیده‌اند. بریتانیایی‌ها تلگراف و راه‌آهن را در آمریکای لاتین گسترش دادند و بنگاه‌های اقتصادی آمریکا از طریق هالیوود و تبلیغات، رویای زندگی ایده‌آل را فروختند. کمپانی کلوگز (Kellogg's) خوراکی که جهان ثروتمند برای صبحانه می‌خورد را تغییر داد و کمپانی کداک (Kodak) نحوه یادآوری خاطرات تعطیلات را دگرگون ساخت. گزارش ویژه این هفته تحت عنوان «انقلاب بعدی شرکت‌ها در آسیا رخ می‌دهد» نیز به موضوع تغییر شیوه زندگی در دنیا می‌پردازد.

توسعه دربند
نظام سرمایه‌داری در آسیا بسیار قدرتمند است. از سال 1984 تاکنون سهم تولید ناخالص داخلی قاره آسیا از 5 درصد به 28 درصد افزایش یافته است. آسیا کارخانه جهان است. سرزمین متمایز رقبایی که با زنجیره‌های مواد اولیه خود به یکدیگر متصل شده‌اند. اما این قاره فاقد مغزهای متفکر و ادراک جهانی است. آسیا 76 درصد آهن دنیا را مصرف می‌کند و مسوول ایجاد 44 درصد از آلودگی جهانی است اما با این حال تنها میزبان 10درصد از برندهای باارزش و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری ماجراجویانه است. شرکت‌های چندملیتی آسیایی عملکرد بسیار ضعیفی داشته و سهم آنها از بخش سرمایه‌گذاری خارجی در جهان تنها 17 درصد است. کشور غنی ژاپن و کره جنوبی سوپراستارهایی مانند تویوتا و سامسونگ را در سطح بین‌المللی دارند اما تعداد کمی شرکت آسیایی دیگر وجود دارند که در سطح جهانی خودنمایی می‌کنند.
دلیل این موضوع این است که نظام سرمایه‌داری در آسیا بسیار امن و آرام است. در دوران توسعه و ترقی بین سال‌های 2002 تا 2010 به دلیل ارزان بودن نیروی انسانی، کارگر و اعتبارات روند رشد بسیار سریع بود و سودهای بی‌زحمتی در این بین کسب شد. دوسوم از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی در آسیا یا تحت نظارت دولت هستند یا به‌صورت خانوادگی اداره می‌شوند. این مقامات ارتباطات صمیمانه‌ای با دولت برقرار کرده‌اند که همین موضوع باعث می‌شود اراضی و وام‌های ارزان‌قیمت دریافت کنند. نیمی از سرمایه تمامی سرمایه‌داران آسیایی از بخش‌هایی نظیر املاک حاصل شده‌اند که در اکثر آنها تمایل به‌ سوی رانت‌خواری دیده می‌شود که این رقم در غرب معادل 15درصد است. نوآوری در خارج از ژاپن، تایوان و کره جنوبی به‌طور کلی نادیده گرفته می‌شود. شرکت‌های ماهیندرا و ماهیندرا (Mahindra & Mahindra) و گریت وال (Great Wall) دو شرکت چینی و هندی هستند که بودجه مشترک بخش تحقیق و توسعه آنها تنها معادل سه درصد بودجه مشابه کمپانی فولکس واگن است. کمبودهای آسیا آسایش خاطر بزرگی برای بنگاه‌های اقتصادی غرب فراهم می‌سازند. داستان تلفن همراه آیفون دلیل این موضوع را این‌گونه توضیح می‌دهد: با اینکه آیفون توسط دستان کارگرهای چینی ساخته می‌شود اما مغزهای متفکر پشت این تکنولوژی در کمپانی اپل و قطعه‌سازان با تکنولوژی بالا در دنیای ثروتمند هستند که تقریباً تمامی سود آن را دریافت می‌کنند. با این همه در حال حاضر قوانین حاکم بر نظام سرمایه‌داری آسیایی طی دو دهه گذشته در حال تغییر هستند. در حال حاضر بنگاه‌های اقتصادی آسیایی خوش‌فکرتر، زیرک‌تر و جهانی‌تر می‌شوند.
عملکرد ضعیف دلیل اصلی بروز این وضعیت است: روند رشد کاهش یافته است و سهم شرکت‌های آسیایی از بازار جهانی در سه سال گذشته معادل 40 درصد از سهم شرکت‌های مشابه آمریکایی عقب‌مانده است. علاوه بر این سه عامل مهم دیگر نیز در کار هستند. اول، هزینه‌های کارگران در حال افزایش و نیروی کار چین و شرق آسیا در حال پیر شدن است. دوم، انتظارات جامعه متوسط آسیا بیشتر شده و متوقع‌تر شده‌اند، آنها دیگر با کیف‌های دستی تقلبی لوئیس ویتون قانع نمی‌شوند، هوای تمیز، غذای سالم و رفاه و آسودگی بیشتر می‌خواهند و به ‌شدت به اینترنت علاقه‌مند هستند. سوم، رقابت از سوی شرکت‌های چندملیتی غربی که حدود دو تریلیون دلار در آسیا سرمایه‌گذاری کرده‌اند در حال تشدید است. آنها همچنان از نیروی کار ارزان‌قیمت بهره می‌گیرند و زنجیره‌های عرضه، برندها و آپارتمان‌های تحقیق و توسعه پیچیده‌تری دارند.
شرکت‌های آسیایی قدرتمندتر شده‌اند و خود را با شرایط جدیدی که در آن دیگر بازار خانگی چندان امن به نظر نمی‌رسد وفق داده‌اند. در واکنش به افزایش دستمزدها، بنگاه‌های اقتصادی ژاپنی که از احتمال بروز جنگ با چین نگران هستند تولید (به عنوان مثال تولید پوشاک) را از چین به آسیای جنوب شرقی و آفریقا منتقل کرده‌اند. شرکت چینی هایر (Haier) که تولیدکننده دستگاه‌های برودتی است نیز در نظر دارد کارخانه‌های خود را مکانیزه و اتوماتیک کند و محصولات هوشمندتری را عرضه کند. در حالی که چین بر بازار مشتریان لوکس و مجلل تمرکز دارد کره‌ای‌ها نیز تلاش خود را دو برابر کرده‌اند تا از این بازار عقب نمانند. برای مثال شرکت سامسونگ در سال 2013 کار بر روی تحقیق و توسعه را 24 درصد افزایش داده است. اگر بزرگ‌ترین کارگاه‌های آسیا یعنی هند و اندونزی با یکدیگر هماهنگ شوند قادر خواهند بود اکثر مشاغل کارخانه‌ای را به سمت خود جذب کنند. شرکت‌های برون‌سپاری فناوری اطلاعات در هند که زمانی با عنوان تحقیرآمیز فروشگاه انسان از آنها یاد می‌شد اکنون بزرگ‌ترین رهبران فناوری اطلاعات و داده‌های بزرگ محسوب می‌شوند.
افزایش جاه‌طلبی‌ها و خواسته‌های مشتریان به شرکت‌های اینترنتی این امکان را می‌دهد تا صنایع سنتی را مختل کنند. غول اینترنتی چینی به‌نام علی‌بابا (وب‌سایت چینی Alibaba) در حال گسترش به حوزه بانکداری، ارتباطات و تدارکات است. تحلیلگران معتقدند ارزش وب‌سایت مذکور 150 بیلیون دلار است که این رقم از ارزش صنعت فولاد چین بیشتر است. حرکت چین به سمت تغییر فرم شرکت‌های دولتی نشان‌دهنده تلاش این کشور جهت مسوولیت‌پذیرتر کردن شرکت‌های چینی در قبال مشتریان است. شرکت زی گوهوا (Xi Guohua) بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده گوشی همراه در چین قصد دارد سهام خود را به کارمندان واگذار کند. تقاضای زیاد آسیا برای بهداشت و درمان باعث ایجاد نسل جدیدی از شرکت‌هایی شده است که در زمینه صنعت بهداشت و درمان فعالیت می‌کنند. این صنعت تنها چهار درصد از سهم بازار منطقه را در اختیار دارد در حالی که در کشورهای ثروتمند این رقم به 12 درصد می‌رسد.
در راستای رقابت با رقبای خارجی شرکت‌های آسیایی به سمت جهانی ‌شدن پیش می‌روند و الگوی سردمداران آسیایی مانند تویوتا و سامسونگ را دنبال می‌کنند. شرکت چینی لنوو (Lenovo) که یک شرکت کامپیوتری موفق محسوب می‌شود شیوه مدیریت کاملاً غربی داشته و تعداد زیادی کارمند خارجی در آن مشغول به کار هستند. شرکت هوآوی (Huawei) شرکت اریکسون را در زمینه تجهیزات ارتباطات شکست داد. شرکت سان فارما (Sun Pharma) هند یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده داروهای عمومی محسوب می‌شود و تنسنت (Tencent) فیس‌بوک چینی بازیگر بزرگ فوتبال لیونل مسی را برای تبلیغات خارجی خود استخدام کرده است. مشاغل خانگی در حال تبدیل به شرکت‌های بزرگ و متمرکز چندملیتی هستند. شرکت تاتا سانز (tata Sons) در حال حاضر یک شرکت بزرگ در زمینه فناوری اطلاعات و همچنین یک تولیدکننده اتومبیل‌های لوکس است که به بازار بسیار شلوغ سرمایه در هندوستان متصل است.

قاتلان غلات
تجارت آسیایی نیاز به کار بیشتر دارد. شرکت‌های بزرگ 50 درصد بیشتر از پنج سال گذشته در بخش تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری کرده‌اند اما همچنان باید توجه بیشتری به نوآوری‌های موفق و کارآمد داشته باشند. شرکت‌هایی که در چند زمینه مختلف فعالیت می‌کنند می‌بایست تمرکز خود را بر روی بخش‌های محدودی قرار دهند تا بتوانند در آن بخش‌ها به مقیاس جهانی دست پیدا کنند. دولت‌ها نیز می‌توانند با واگذاری شرکت‌های دولتی و عدم دخالت بیجا و همچنین تضمین اینکه متصدیان در راس قدرت مانعی بر سر راه موسسان شرکت‌ها نمی‌شوند در این زمینه کمک کوچکی کرده باشند. کشورهای غربی می‌بایست به این نکته توجه داشته باشند که در بعضی از صنایع مانند صنایع هوایی هنوز هم موانع برای ورود بسیار زیاد هستند اما در سایر بخش‌ها برندها و تکنولوژی قادر نخواهند بود مدت زیادی در مقابل رقابتی که در آسیا در حال شکل‌گیری است، مقاومت کنند. تهدید شغل‌های کم‌درآمد غربی ممکن است منتفی شود. در سال 2000 کارگران چینی شرکت هایر معادل پنج درصد درآمد یک کارگر آمریکایی آن شرکت را دریافت می‌کردند که در حال حاضر این رقم به 25 درصد رسیده است. در مقابل ممکن است این دارندگان حق مالکیت معنوی، دانشمندان و طراحان باشند که رقابت از جانب شرق را احساس می‌کنند.
تاریخ نشان می‌دهد مصرف‌کنندگان به‌ سرعت خود را با تغییرات وفق می‌دهند. در عرض 20 سال آینده معجزه‌های درمان پیری از ژاپن خواهند رسید، بهترین اپلیکیشن‌های شبکه‌های مجازی متعلق به هند خواهد بود و جدیدترین و مد روزترین لباس‌ها از چین خواهند آمد و به جای کورن فلکس‌ها (غلات) غذاهایی مانند کنگی و دوساس (غذاهای آسیای شرقی) با یکدیگر رقابت می‌کنند و در جعبه‌هایی با برندهای جهانی به فروش می‌رسند. سرمایه‌داری آسیایی جهان را تغییر خواهد داد حتی در مورد اینکه دنیا چه چیزی را به عنوان صبحانه خود برای خوردن انتخاب کند.