بحران نفت

واژه تسلیم را «دست کشیدن از مبارزه و قبول برد طرف مقابل» تعریف می‌کنند. با این تعریف، به نظر می‌رسد طرف صادرکنندگان نفت، چه دولت‌ها باشند و چه شرکت‌ها یا حتی اوپک، باید تسلیم شوند. این حداقل نظر کشورهای عربی صادرکننده نفت است. تنها اندکی بعد از آنکه علی النعیمی، وزیر نفت عربستان سعودی، قیمت 100 دلار برای نفت را مربوط به گذشته خواند، ولید بن طلال، ثروتمند و کارآفرین سعودی که ثروتمندترین مرد جهان عرب شناخته می‌شود، تاکید کرد قیمت 100دلاری برای نفت «دیگر هیچ‌گاه تکرار نخواهد شد». خب این اظهارنظرها را می‌توان به حساب تسلیم گذاشت. تسلیمی که در شرایط فعلی که نفت برنت در حال تجربه روزهای 40‌دلاری است، بسیار معقول و منطقی به نظر می‌رسد. اما تاریخ نشان داده، این پیش‌بینی‌ها می‌تواند به شدت دور از واقعیت باشد. در سال 2008، وقتی برای اولین بار نفت قیمت‌های بالای 100 دلار را تجربه کرد، همین پیش‌بینی‌کنندگان بزرگ (یا افرادی مشابه آنها، حتی اگر الان حاضر به تایید نباشند) اعلام کردند قیمت‌ها در چند ماه و با توجه به تقاضای هند و چین به 200 دلار به ازای هر بشکه خواهد رسید. اتفاقی که حالا می‌دانیم رخ نداد. در واقع قیمت پس از آن پیش‌بینی، حتی تا سطح 34 دلار هم سقوط کرد. اما الان، دلیل کاهش قیمت بسیار واضح‌تر از دوره‌های قبل است. با ورود تولیدکنندگان آمریکایی نفت شیل به بازار، اضافه عرضه و کمبود تقاضا در بازار مشهود است. مساله اینجاست که اوپک حاضر به کاهش تولید نیست و ایالات متحده قصد دارد ظرفیت تولید خود را در سال 2015 افزایش دهد و البته به انجام پروژه‌های تحقیقی برای کاهش هزینه تولید نیز ادامه خواهد داد. روسیه، هیچ انتخابی جز فروش بیشتر و بیشتر نفت ندارد، تنها به این دلیل که فروش طلای سیاه تنها راه به دست آوردن ارز برای این کشور است. اگر به این معادله فروش نفت توسط داعش را هم اضافه کنید می‌بینید بازار به تعادل عجیب و نامناسبی رسیده است. به طور سنتی، حفظ تعادل عرضه و تقاضا و ایجاد قیمتی مناسب برای نفت، هدفی است که در واقع اوپک برای آن تاسیس شده است. اما در حال حاضر، نیروهای موثر در بازار نفت بسیار با زمان تشکیل این سازمان فرق می‌کنند. کاهش تولید اوپک در بحران‌های کاهش قیمت قبلی، که با هدف کاهش عرضه و بالا نگه‌ داشتن قیمت انجام گرفت، سهم بازار آن را از 50 درصد در دهه 1950، به 33 درصد در حال حاضر کاهش داده است. به نظر می‌رسد اوپک بین کاهش بیشتر قیمت و کاهش سهم بازار، گزینه کاهش قیمت را انتخاب کرده است. انتخابی که نمی‌توان با قاطعیت آن را اشتباه تلقی کرد. با توجه به اینکه ایالات متحده نیز اعلام کرده سال 2015، روزی 720 هزار بشکه به تولید فعلی خود خواهد افزود، احتمالاً به زودی تکلیف مبارزه معلوم می‌شود. فقط باید چند ماه منتظر بمانیم تا ببینیم بعد از فرو نشستن توفان چه کسی هنوز ایستاده است؟