توسعه به صورت متوازن

طی دهه جاری بورس تهران و شرکت‌های فعال در آن با نوسانات زیادی مواجه شده‌اند که به عواملی مثل تحریم، تغییر نرخ تسعیر، افت قیمت مواد اولیه در سطح جهانی و‌... می‌تواند مربوط باشد. شرکت فولاد نیز از روزگاری که ارزش سهام آن در کانال 520 تومانی بود تا اکنون که در کانال 140 تومان قرار دارد از این قاعده مستثنی نبوده است. شما چه روندهای عمده و کلانی را بر این تغییرات موثر می‌دانید؟

بازار سرمایه تحت دو دسته از عوامل ریسک قرار دارد. یکی ریسک‌های سیستماتیک که از عوامل کلی سیاسی و اقتصادی کشور نشات می‌گیرد مانند ثبات سیاسی کشور، نرخ بیکاری و تورم، وضعیت کلان اقتصادی کشور به لحاظ رکود یا رونق و بخشی هم متاثر از ریسک‌های غیرسیستماتیک بازار قرار دارد که مختص شرکت یا صنعت خاصی است مثل قیمت جهانی محصولات فولادی و نرخ تعرفه واردات. در سال گذشته هر دو دسته ریسک‌های سیستماتیک و غیر‌سیستماتیک تاثیر قابل توجهی بر بازار سرمایه و بالاخص صنعت فولاد داشتند به گونه‌ای که افت چشمگیر قیمت‌های جهانی محصولات فولادی و رکود بی‌سابقه در بازار داخل توامان سودآوری فولادی‌ها را بسیار تحت تاثیر قرار داد، لیکن در سال جاری شرایط در سطح کلان و در بخش صنعت بسیار بهبود یافته است و چشم‌انداز مثبتی را رقم زده است.

همچنین با توجه به افزایش سرمایه انجام‌شده در شرکت فولاد مبارکه طی 10 سال گذشته سرمایه این شرکت از مبلغ 1580 میلیارد به 7500 میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است (افزایشی به میزان 475 درصد) که این عامل به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت سهام طی این دوران بوده است و اگر تغییرات ناشی از تقسیم سودهای انجام شده را نیز در نظر بگیریم که به طور میانگین هر‌ساله 80 درصد از سود خالص تقسیم می‌شده است، از این‌رو بازدهی مناسبی به سهامداران محترم این شرکت تعلق گرفته که در بین شرکت‌های بورس کم‌نظیر است.

شرکت فولاد مبارکه اصفهان، بزرگ‌ترین مجتمع فولاد کشور به شمار می‌رود. هم‌اکنون و در سال جاری، چه میزان تولید به تفکیک محصول صورت گرفته و پیش‌بینی شما از تولید در کل سال چیست؟ وضعیت کلی تولید فولاد کشور به چه صورت است؟

وضعیت تولید فولاد مبارکه روندی مطلوب و رو به رشد را نشان می‌دهد چراکه با راه‌اندازی طرح‌های توسعه‌ای از جمله طرح توسعه ماشین پنجم ریخته‌گری مقدار تولید رو به افزایش خواهد بود. البته کاهش تولید محصولات گرم به علت تخصیص بخشی از برنامه تولید به کلاف‌های با ضخامت‌های پایین به منظور تامین نیاز صنعت لوله و پروفیل کشور است.

در خصوص وضعیت کلی تولید فولاد کشور باید گفت که میزان تولید شمش فولادی شرکت‌های بزرگ تولیدکننده فولاد در 10ماهه ابتدای سال جاری معادل 11341000 تن بوده است و با توجه به راه‌اندازی طرح‌های تولید فولاد در کشور انتظار داریم که برنامه چشم‌انداز کشور در تولید فولاد به میزان 55 میلیون تن در افق 1404 محقق شود که از این مقدار تولید حدود 15 میلیون تن برای صادرات برنامه‌ریزی شده است.

فولاد مبارکه طرح‌های توسعه‌ای نیز در دست اجرا دارد. درباره مشخصات این طرح‌ها توضیح دهید و اینکه فکر می‌کنید با توجه به ظرفیت خالی فعلی صنعت فولاد ایران، چقدر این سرمایه‌گذاری‌ها امیدبخش هستند؟

یکی از طرح‌های توسعه‌ای شرکت فولاد مبارکه عبارت است از طرح توسعه مجتمع فولاد سبا که در جهت افزایش ظرفیت تولیدی این واحد از تولید سالانه 750 هزار تن ورق گرم فولادی به 6 /1 میلیون تن در حال اجراست و با توجه به پیشرفت فیزیکی، این طرح در ابتدای سال 96 به بهره‌برداری خواهد رسید. طرح توسعه تولید کنسانتره و گندله سنگ آهن هر یک به ظرفیت پنج میلیون تن در استان خراسان رضوی و در مجاورت معادن سنگ آهن سنگان نیز یکی دیگر از طرح‌هاست که در راستای تامین بخشی از گندله مورد نیاز شرکت فولاد مبارکه در حال اجراست. واحد گندله‌سازی در اسفندماه سال جاری و واحد کنسانتره در دی‌ماه سال 96 به بهره‌برداری خواهند رسید.

طرح فولاد سفیددشت چهارمحال و بختیاری نیز در فاز نخست با هدف تولید یک میلیون تن تختال در استان چهارمحال و بختیاری در حال اجراست و بهره‌برداری از واحد احیای مستقیم این واحد به ظرفیت 800 هزار تن در آبان‌ماه امسال صورت گرفته و بر اساس برنامه، واحد فولادسازی این طرح نیز در سال 98 به بهره‌برداری خواهد رسید. مطالعات اولیه جهت احداث یک واحد نورد گرم در این واحد جهت تولید محصول گرم در حال انجام است. همچنین طرح توسعه نورد گرم شهید خرازی در جهت تبدیل تختال حاصل از توسعه زیر سقف واحد فولادسازی به محصول گرم انجام خواهد شد. طرح توسعه احداث کارخانه تولیدی الکترود گرافیتی هم با هدف تولید یکی از اقلام استراتژیک در صنعت فولاد (که در واقع همان الکترود گرافیتی مورد نیاز در کوره‌های قوس است) به ظرفیت سالانه 30 هزار تن در شهر اردکان در حال اجراست. با توجه به اهمیت محصول تولیدی این کارخانه و تسهیل عملیات اجرایی ساخت طرح، فولاد مبارکه به ترکیب سهامداری این شرکت وارد شده و در حال حاضر عملیات ساخت در حال اجراست.

طرح توسعه شرکت فولاد هرمزگان هم یکی دیگر از طرح‌ها به شمار می‌رود که طرح مذکور بخشی از توسعه‌های گروه فولاد مبارکه جهت افزایش ظرفیت تولیدی تختال این واحد از 5 /1 به 3 میلیون تن است. از آنجا که تمامی طرح‌های توسعه شرکت فولاد مبارکه جهت تحقق چشم‌انداز این شرکت در افق 1404 و در راستای چشم‌انداز شرکت جهت حفظ سهم 45درصدی از تولید فولاد خام کشور است امیدوار هستیم با اجرای این طرح‌ها نقش فولاد مبارکه را در دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز صنعت فولاد کشور به خوبی ایفا کنیم.

میزان محصول تحویلی فولاد مبارکه به بازار داخل از سال 1391 تا 1394 نزولی بوده، ولی صادرات رشد کرده است. پیش‌بینی شما از سال جاری چیست؟

با توجه به اینکه ترکیب ابعادی محصولات تولیدی منجر به تغییر در حجم تولید فولاد می‌شود بنابراین یکی از علت‌های اصلی نزولی بودن مقادیر تولید از سال 91 تا 94 تغییر ترکیب ابعادی محصولات تولیدی بوده است. همچنین تغییر تولید از محصولات با گریدهای تجاری به گریدهای خاص نیز منجر به کاهش مقدار تولید می‌شود و از آنجا که رسالت فولاد مبارکه تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر است از این‌رو این امری طبیعی است که با تغییر سبد محصول تولیدی به سمت محصولات کیفی‌تر حجم تولیدات دستخوش تغییر شود.

از طرفی باید گفت که فولاد مبارکه در راستای اقتصاد مقاومتی همواره تامین نیاز داخل را در اولویت قرار داده و پس از تامین نیاز تولیدکنندگان داخلی اقدام به صادرات می‌کند و از آنجا که در سال 94 در بازار داخلی با رکود شدیدی مواجه بودیم از این‌رو سهم فروش صادراتی در سال 94 به بالاترین حجم نسبت به سنوات قبل رسیده است اما این روند در سال 95 مجدداً به نسبت سال 93 برگشته به طوری که سهم فروش صادراتی از کل فروش در سال 95 کاهش یافته و تامین نیاز داخل مجدداً در اولویت قرار گرفته است. بیان این نکته ضروری است که با توجه به راه‌اندازی توسعه‌های شرکت حجم تولید و فروش در سال‌های 95 و 96 افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت.

چقدر رشد قیمت دلار در سودآوری فولاد مبارکه موثر است؟

رشد قیمت دلار برای صنایعی همچون فولاد تاثیرات مثبت (ناشی از افزایش درآمد فروش) و تاثیرات منفی (ناشی از افزایش هزینه‌های تولید) به طور توامان خواهد داشت. اما به طور کلی باید گفت که برآیند آن در سودآوری فولاد مبارکه به دلیل تاثیرپذیری قیمت‌های فروش از قیمت‌های جهانی مثبت ارزیابی می‌شود.

ارزیابی شما از قیمت جهانی چیست؟

با توجه به شرایط فعلی به نظر می‌رسد که قیمت‌های جهانی فولاد تغییرات چندانی نداشته باشد و به نظر نمی‌رسد که کاهش قیمت‌های جهانی در افق کوتاه‌مدت یا میان‌مدت محقق شود.

تولیدات شرکت‌های فولادی و از جمله فولاد مبارکه با رشد صنایع سنگین، ساختمان و نیز خودرو همبستگی دارند. چشم‌انداز شما از رشد اقتصادی چیست و چقدر فکر می‌کنید تقاضا برای فولاد در داخل افزایش یابد؟

همان‌طور که می‌دانید سرانه مصرف فولاد به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی کشورها محسوب می‌شود و از آنجا که در افق 1404 ایران کشوری توسعه‌یافته خواهد بود از این‌رو رشد پایدار صنعت فولاد به عنوان یک کالای استراتژیک جهت تحقق اهداف مشخص‌شده در راستای رشد اقتصادی همواره وجود دارد.

مشخصاً مصرف فولاد در کشور نه‌تنها در وضعیت کنونی بلکه در آینده نیز بیشتر از میزان تولید خواهد بود و هدف‌گذاری در خصوص تامین نیاز داخلی و همچنین توسعه صادرات به بازارهای جهانی در سطح کلان صورت پذیرفته است. شرکت فولاد مبارکه نیز به صورت مشخص با رصد تحولات صنایع پایین‌دست مانند نفت و گاز، خودرو و‌... برنامه‌ریزی‌های لازم جهت تامین نیازهای این بخش‌ها را در دستور کار خود قرار داده است. به عنوان مثال چشم‌انداز تولید خودرو کشور سه میلیون دستگاه در سال 1404 است که به تناسب طرح‌های توسعه مرتبط با محصولات سرد و پوشش‌دار برای تامین نیاز خودروسازان پیش‌بینی شده که در آینده‌ای نزدیک عملیات اجرایی آنها آغاز می‌شود.

درآمد فولاد مبارکه در سال 94 کمتر از سال 92 بود و تنها 5 /10 درصد بالاتر از سطح درآمد سال 91 قرار داشت. اما امسال مجدداً روند صعودی شروع و پیش‌بینی شده که درآمد این شرکت به حدود 10 هزار میلیارد تومان برسد و در آستانه رکورد سال 93 قرار گیرد. این رشد را به چه عواملی نسبت می‌دهید؟ در سال 1396 چه چشم‌اندازی دارید؟

رشد درآمد فروش در سال 95 عمدتاً ناشی از افزایش قیمت‌های جهانی، رشد قیمت دلار و افزایش حجم فروش ناشی از افزایش ظرفیت‌های تولید به دلیل راه‌اندازی طرح‌های توسعه بوده است. با توجه به روند رو به رشد تولیدات و به ثمر نشستن طرح‌های توسعه شرکت در سال 1396 به طور کلی افزایش حجم فروش و افزایش درآمد شرکت پیش‌بینی می‌شود و انتظار سهامداران محترم در کسب سودهای مورد انتظار ناشی از سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در طرح‌های توسعه محقق خواهد شد.

سازمان بورس اخیراً درباره برخی موارد در صورت‌های مالی فولاد نامه نوشته و درخواست توضیحات کرده بود. ماجرای این نامه و تغییرات چه بود؟

نامه مذکور در خصوص گزارش عملکرد واقعی 9‌ماهه سال 95 بوده است که طی آن ریز درآمدها و هزینه‌های عملیاتی و سایر درآمدها و هزینه‌های متفرقه به طور کامل توضیح داده شده و متن کامل آن نیز در سامانه کدال منتشر شده است.

وضعیت شاخص‌های مالی شرکت به ویژه نسبت سودآوری و اهرم مالی به چه صورت است و در مقایسه با صنعت چگونه ارزیابی می‌شود؟ چه سیاست‌هایی برای مدیریت مالی به کار گرفته شده تا این نتایج حاصل شوند؟

فولاد مبارکه با اتخاذ سیاست‌های ترکیبی در فروش محصولات و مدیریت هزینه‌ها و به دلیل برخورداری از زیرساخت‌های مناسب گزارشگری و مدیریت اطلاعات، معمولاً جایگاه بالایی را نسبت به میانگین صنعت داشته است به گونه‌ای که در پایان سال 94، حاشیه سود خالص شرکت 10 درصد بوده در حالی که 3 /26 درصد زیان در میانگین صنعت در همین دوره تجربه شد.

در حال حاضر با توجه به افزایش سرمایه‌ها در شرکت، ساختار سرمایه شرکت اصلاح شده، به گونه‌ای که نسبت بدهی شرکت در محدوده مطلوب 50 درصد تثبیت شده است.

استراتژی فولاد مبارکه برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها به چه صورت است؛ سهامداری حداقلی یا مالکیت؟ حرکت به سمت شرکت‌هایی که در زنجیره ارزش قرار دارند (مثلاً شرکت‌های معدنی) یا توسعه بیشتر افقی و تملک تعداد بیشتری شرکت فولاد؟ برای هر کدام از استراتژی‌ها چه کارهایی انجام شده است؟

شرکت فولاد مبارکه جهت مدیریت کردن توسعه‌های آتی خود اقدام به تنظیم سند طرح جامع توسعه گروه فولاد مبارکه در افق 1404 کرده است و به صورت سالانه نسبت به بازبینی و به‌روزرسانی آن اقدام می‌کند. در این سند تمامی استراتژی‌های گروه فولاد مبارکه در خصوص توسعه به صورت متوازن تدوین می‌شود و به‌تبع آن استراتژی‌های ادغام عمودی در طول زنجیره ارزش یا تملک و سرمایه‌گذاری‌های مشترک به فراخور، جهت دستیابی به اهداف طرح جامع مورداستفاده قرار می‌گیرد. در پاسخ به سوالات قبلی طرح‌های توسعه به صورت کامل توضیح داده شد که شرکت در حوزه‌های مختلف زنجیره ارزش شامل اکتشافات معدنی، سرمایه‌گذاری در معادن، احداث واحدهای فرآوری سنگ آهن (کنسانتره)، واحدهای فولادسازی و خطوط نورد به تناسب سرمایه‌گذاری کرده است. همچنین بخشی از بودجه سرمایه‌ای شرکت صرف ارتقا و بهینه‌سازی خطوط فعلی می‌شود که برای این بخش نیز نقشه راه مدونی تنظیم شده است. ‌‌‌