رکود در اتاق

سامانه کارت هوشمند قریب به سه سال است در اتاق بازرگانی ایران راه‌اندازی شده است و از این طریق می‌توان به‌صورت به روز و با دقت بالایی وضعیت کارت‌های بازرگانی و همین طور عضویت اتاق‌های بازرگانی را بررسی، آمارگیری و تحلیل کرد. آمارهای این سامانه نشان می‌دهد که تا حدود چهار ماه پیش تعداد اعضای اتاق‌های بازرگانی مرتباً در حال کاهش بود و در مقایسه با سه سال قبل، 19 درصد تعداد کل اعضای اتاق کاهش پیدا کرده بود. از چهار ماه قبل به این سمت، تقریباً با یک حرکت ملایم این میزان ترمیم شده است. به شکلی که امروز این 19 درصد به 17 درصد رسیده است. یعنی دو درصد ترمیم شده است و پیش‌بینی من هم این است که در ماه‌های آینده ترمیم بیشتری صورت می‌گیرد.

دلایل کاهش اعضای اتاق در درجه اول به وضعیت نابسامان اقتصادی و بی‌ثباتی در اقتصاد کشور و رکود حاکم بر اقتصاد مربوط می‌شود که اصولاً رغبتی به فعالیت اقتصادی و تمدید کارت بازرگانی و عضویت اتاق ندارند و همین عامل باعث شده است آمار تعداد کارت‌های بازرگانی کاهش پیدا کند. طبیعتاً از این جهت هم ‌اتاق مثل همه اقتصاد کشور، به رکود وارد شده است.

موضوع دیگر، تصویب پرداخت یک در هزار فروش، مطابق ماده 77 قانون برنامه پنجم بود که چون هزینه بیشتری را به دارندگان کارت بازرگانی تحمیل می‌کرد ، تعدادی از شرکت‌ها ترجیح داده‌اند از تمدید کارت‌شان ممانعت کنند یا اینکه آن مجموعه‌های اقتصادی پنج، شش کارت بازرگانی داشته‌اند و با یک کارت بازرگانی سعی می‌کردند کارهایشان را انجام دهند که این عامل باعث شده است تعداد کارت‌های بازرگانی کاهش پیدا کند.

موضوع سوم، همان سامانه هوشمند و تا حدی برقراری تمهیداتی برای جلوگیری از سوءاستفاده از کارت بود که باعث شد تقاضا برای کارت‌های یک بار مصرف در یک بازه زمانی کاهش پیدا کند، اگرچه کاهش چشمگیری در این بخش وجود نداشت.

طبیعتاً علت افزایش دودرصدی اعضای اتاق در چهار ماه گذشته در درجه اول، به این جهت بود که اقتصاد کشور نشانه‌های خروج از رکود را نشان می‌دهد و طبعاً برنامه‌ریزی برای تولید بیشتر و صادرات بیشتر در دستور کار فعالان اقتصادی قرار گرفته است. موضوع دوم هم که البته اثری کمتر از این دارد، این است که در چند ماه آینده ما شاهد انتخابات اتاق‌ها خواهیم بود و شاید هم برخی که علاقه‌مند به مشارکت در این انتخابات هستند، برای حضور در این انتخابات نسبت به تمدید کارت خودشان مبادرت کنند.

البته بر اساس آیین‌نامه برگزاری انتخابات اتاق بازرگانی کسانی که از عضویت آنها یک سال گذشته باشد، می‌توانند در انتخابات رای دهند و کسانی که سه سال گذشته باشد، می‌توانند نامزد شوند. لذا فکر نمی‌کنم کارت‌های جدید محرکی برای مشارکت بیشتر در انتخابات باشد ولی برای تمدید کارت‌ها می‌تواند موثر باشد که فعالان اقتصادی باتجربه می‌توانند در انتخابات نامزد شده یا در انتخابات مشارکت کنند. میزان مشارکت در انتخابات هم به نظرم به این برمی‌گردد که افراد حس کنند حضورشان در این انتخابات تا چه میزان می‌تواند کارساز و موثر باشد یا اینکه چقدر بتوانیم فرآیند شرکت در انتخابات را سهل کنیم. به‌طور مثال برگزاری انتخابات الکترونیک می‌تواند به لحاظ صرفه‌جویی در وقت مورد استقبال قرار گیرد چرا که در حالت دستی معطلی برای انتخابات زیاد است.

تخمین دقیقی وجود ندارد تا تعیین کنیم که بحث پرداخت یک در هزار فروش تا چه میزان در کاهش کارت بازرگانی موثر بوده است. اظهارنظر راجع به این موضوع، باید زمانی انجام شود که با آنهایی که کارت‌شان را تمدید نکرده‌اند، مصاحبه‌ای انجام شود و نظرسنجی شود و بعد به این نتیجه برسیم که این تعداد به این دلیل تمدید نکرده‌اند. لذا به‌طور دقیق نمی‌توان دلیل میزان کاهش را اعلام کرد.