طلسم شکست

اوایل آبان‌ماه سال جاری به نقل از رویترز خبری روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت که گویای به بار نشستن تلاش‌های شرکت‌های هواپیمایی ایرانی با یکی از غول‌های بزرگ هواپیماسازی جهان پس از حدود یک سال مذاکره بعد از توافق ژنو بود. خبری که با تیتر «بوئینگ طلسم تحریم‌های 35‌ساله را شکست» بر صفحه اغلب سایت‌ها و خبرگزاری‌های داخلی نقش بست. اما نگاه دقیق به این خبر نشان داد بوئینگ تنها قطعاتی مانند چارت، نمودار و دیتای پرواز به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران فروخته است. اگرچه ماه‌ها شرکت‌های هواپیمایی در تلاش بودند تا پس از توافق ژنو و اعلام خبر دریافت مجوز بوئینگ و جنرال‌الکتریک در فروردین‌‌ماه امسال برای فروش قطعه به هواپیماهای ایران از این شرکت هواپیماسازی معروف آمریکایی قطعه بخرند اما در عمل اولین قرارداد یک قرار اقتصادی کوچک بود که بیشترین اهمیت آن به نتیجه رسیدن توافقات ژنو و چند ماه مذاکره بود. چراکه این نخستین گام عملی از کنار رفتن تحریم‌ها از فضای اقتصادی و صنعت هوایی ایران محسوب می‌شود. با این حال شرکت هواپیماسازی بوئینگ در اوایل آبان‌ماه جاری در اطلاعیه‌ای رسماً اعلام کرد پس از 35 سال با یک شرکت هواپیمایی ایرانی یک قرارداد اقتصادی امضا کرده است. خبرگزاری‌های داخلی نوشتند؛ طبق اعلام بوئینگ این قرارداد که با ایران‌ایر به عنوان بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی ایران بسته شده ارزشی معادل 120 هزار دلار دارد و طبق مفاد این توافقنامه این شرکت به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران قطعاتی مانند چارت، نمودار و دیتای پرواز فروخته است. این قرارداد درحالی پس از سه دهه قطع ارتباط بوئینگ آمریکایی با هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران بسته شد که کارشناسان صنعت هوانوردی اعتقاد دارند با توجه به بازار گسترده شرکت بوئینگ و درآمد و گردش مالی چندین میلیون‌دلاری این شرکت در قراردادهای اقتصادی خود این رقم به هیچ عنوان محسوس نیست. اگرچه گفته می‌شود بوئینگ در جهت تامین ایمنی بوئینگ‌های داخل ایران دیتای پروازی فروخته است. اما برخی کارشناسان هوانوردی اعتقاد دارند این حرکت بوئینگ بیشتر نمادین بوده و با توجه به اینکه اغلب هواپیماهای بوئینگ غیرفعال هستند و زمینگیر شده‌اند نمی‌تواند تاثیر چندانی در ناوگان هوایی ایران داشته باشد. اما در مقابل برخی اعتقاد دارند نباید یک طرفه به قرارداد بوئینگ نگاه کرد و دیتاهای پروازی در امنیت پرواز تاثیر خاص خود را دارند. اما و اگرها در قرارداد بوئینگ درحالی است که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده است سه شرکت هواپیمایی دیگر ایران نیز با بوئینگ وارد مذاکره شده‌اند. اگرچه جزییات مذاکره آنها با بوئینگ مشخص نیست اما گفته می‌شود این شرکت‌ها با دیگر هواپیماسازی‌های جهانی چون ایرباس نیز مذاکراتی انجام داده‌اند و حتی به انعقاد قرار‌داد منجر شده است. باید صبر کرد و دید که آیا گام‌های بعدی مذاکرات ایرلاین‌های ایرانی به توسعه روابط با شرکت‌های هواپیماسازی جهانی و خرید هواپیما نزدیک می‌شود یا اینکه فعلاً ناوگان حمل ونقل هوایی ایران با تحریم دست و پنجه نرم خواهد کرد تا شاید با پیشرفت مذاکرات هسته‌ای ایران بتوان زخم‌های کهنه آن را مرهم نهاد. از طرفی کارشناسان صنعت هوایی اعتقاد دارند ما به شرکت‌های موتورسازی چون جنرال‌الکتریک بیشتر نیاز داریم چراکه موتورهای بوئینگ برای این شرکت است. با وجود این بالغ بر 250 فروند هواپیما در ناوگان وجود دارد که بیش از نیمی از آنها به علت نبود قطعه زمینگیر شده‌اند. اگرچه گفته شده است در قالب توافق ژنو در برخی موارد قطعه خریداری شده و وارد کشور شده است که عمدتاً هم این قطعات برای هواپیماهای ایرباس است که حجم بیشتری از ناوگان کشور را نسبت به بوئینگ در اختیار دارند.