مسکن مهر به شارژ مالی دوباره نیاز دارد

تنها معاون اجرایی دولت دهم در وزارت راه و شهرسازی که در کابینه یازدهم باقی مانده این روزها قائم‌مقام ویژه وزیر در امور مسکن مهر شده است و به رتق‌وفتق مراحل تکمیلی مسکن مهر می‌پردازد. احمد اصغری‌مهرآبادی از پیچ‌وخم‌های ادامه طرح مسکن مهر می‌گوید و تنها مانع اصلی بر سر راه اتمام پروژه را «منابع مالی» می‌داند. او حداقل منابع مالی موردنیاز را تشریح می‌کند و تاکید دارد اگر این منابع تامین نشود مسکن مهر به میراثی برای دولت دوازدهم هم تبدیل خواهد شد.

‌ در بهمن‌ماه سال گذشته با مصوبه شورای پول و اعتبار سقف اعتبارات در نظر گرفته شده برای طرح مسکن به 50 هزار میلیارد تومان رسید. بر اساس گزارش رسمی که از اقدامات یک‌سال گذشته دولت یازدهم در پروژه مسکن مهر منتشر شده است تاکنون 42 هزار و 780 میلیارد تومان از سوی بانک مرکزی به این طرح پرداخت شده و مابقی قرار است از محل بازپرداخت اقساط تامین مالی شود. با این حال در این گزارش عنوان شده پیش‌بینی مسوولان وزارت راه و شهرسازی این است که 10 هزار میلیارد تومان دیگر نیز باید به این طرح اختصاص پیدا کند. بر اساس محاسبه صورت‌گرفته 10 هزار میلیارد تومان پیشنهادی از چه محلی باید پرداخت شود که غیرتورمی باشد و به چه بخشی از مسکن مهر اختصاص پیدا می‌کند؟

در حال حاضر ما بر روی دو بسته 10 هزار میلیارد‌تومانی بحث داریم که جداگانه توضیح می‌دهم. یک ده هزار میلیارد تومان مربوط به مصوبه اواخر دولت دهم است که بر مبنای آن قرار بود سقف تسهیلات در نظر گرفته‌شده برای مسکن مهر از 50 هزار میلیارد تومان به 60 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند. اما با پایان کار دولت دهم و شروع کار کابینه یازدهم به دلیل آنکه سیاست کاهش تورم در دستور کار قرار گرفت و بانک مرکزی معتقد بود که چون این پول از محل خط اعتباری به مسکن مهر تزریق شده باعث رشد پایه پولی و افزایش تورم شده است، لذا افزایش دوباره سقف تسهیلات منجر به رشد دوباره تورم و گرانی خواهد شد.

بر اساس همین دیدگاه (حالا به درستی یا نادرستی دیدگاه کاری ندارم) مصوبه افزایش 10 هزار میلیارد تومان به سقف تسهیلات مسکن مهر مسکوت ماند؛ و به این ترتیب بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار با پرداخت 10 هزار میلیارد تومان موافقت نکردند.

‌ این 10 هزار میلیارد تومان برای چه بود؟

برای افزایش سقف تسهیلات فردی بانکی از 25 میلیون تومان به 30 میلیون تومان تا از این طریق بتوان به تکمیل پروژه‌ها کمک کرد. یعنی از یک طرف بانک کمک کند و از طرف دیگر مردم از محل آورده خودشان مساعدت کنند. البته هنوز از این درخواست خود عقب‌نشینی نکرده‌ایم و الان هم پیگیر هستیم.

اما 10 هزار میلیارد تومان دوم که هم‌اکنون پیگیر آن نیز هستیم از محل تسهیلات بانکی نیست بلکه مبلغی است که دولت باید برای تکمیل خدمات زیربنایی و روبنایی به پروژه‌های مسکن مهر پرداخت کند. بر اساس محاسباتی که انجام شده تکمیل خدمات روبنایی و زیربنایی به قیمت امروز حداقل 10 هزار میلیارد تومان هزینه نیاز دارد.

‌ وعده پرداخت این مبلغ از سوی دولت به شما داده شده است؟

مدتی پیش با دستور آقای جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور دو کارگروه تشکیل شد. یک کارگروه، کارگروه خدمات زیربنایی بود که نماینده وزیر راه و شهرسازی که بنده باشم، نماینده وزیر نیرو و نماینده آقای نوبخت در آن عضو هستند. ما نمایندگان تک‌تک استان‌ها را دعوت کردیم و در قالب 36 جلسه به بررسی و محاسبه میزان خدمات زیربنایی مثل آب، برق، گاز و فاضلاب پرداختیم. پس از چندین جلسه بحث و بررسی به عددی در حدود 5600 میلیارد تومان رسیدیم. جمع‌بندی جلسات و بودجه موردنیاز برای خدمات زیربنایی در جلسه‌ای برای آقای جهانگیری ارائه شد. نهایتاً مقرر شد در شش‌ماهه اول سال جاری هزار میلیارد تومان از سوی دولت پرداخت شود که متاسفانه هنوز ریالی از آن پرداخت نشده است.

‌ از چه محلی؟

در این جلسه آقای چیت‌چیان وعده دادند وزارت نیرو 300 میلیارد تومان پرداخت خواهد کرد و 700 میلیارد تومان باقی مانده نیز از سوی آقای نوبخت وعده داده شد که تامین شود. جالب است بدانید که دوستان وزارت نیرو به ما گفتند اگر شما هزار میلیارد بدهید ما به اندازه سه هزار میلیارد تومان برایتان کار انجام می‌دهیم تا بقیه منابع مالی برسد. هزار میلیارد تومان هم وعده دادند که نیمه دوم سال پرداخت کنند. در مورد خدمات روبنایی مثل تاسیس مدرسه و مسجد و پروژه‌های بهداشتی نیز محاسبات نشان می‌دهد حداقل 4800 میلیارد تومان با قیمت روز نیاز است. به این ترتیب مجموعاً برای احداث خدمات روبنایی و زیربنایی حداقل 10 هزار میلیارد تومان نیاز است که دولت باید آن را از محل منابع خود تامین کند. البته در حال حاضر برخی خدمات روبنایی مثل احداث مدارس و مساجد از محل منابع وزارت راه و شهرسازی آغاز شده است.

این موضوع را اضافه کنم که تاکنون ما برای وزارت نیرو 220 میلیارد تومان از محل یارانه‌های مسکن مهر کمک کرده‌ایم. 1200 میلیارد تومان هم دولت قبل تصویب کرده بود که از این مبلغ بالغ ‌بر 800 میلیارد تومان در اختیار وزارت نیرو قرار گرفته است.

‌ در بخشی از صحبت‌تان اشاره کردید که باید وام مسکن مهر از 25 میلیون تومان به 30 میلیون تومان افزایش پیدا کند. پایه محاسبه شما برای این افزایش چه بود؟

این موضوع به زمان حاضر برنمی‌گردد. از روز اولی که در پروژه مسکن مهر مسوولیت داشتم معتقد بودم این افزایش تسهیلات باید صورت گیرد. زمانی که در سازمان ملی زمین و مسکن بودم حدود 200 هزار واحد مسکونی مهر شناسایی شد که این واحدها نیاز به افزایش تسهیلات داشتند. آقای مهندس نیکزاد نیز با این موضوع موافقت کردند اما چون کار در دولت دهم به پایان رسید پیگیری نشد. الان هم معتقد هستم حدود 700 هزار واحد مسکن مهر به این پول نیاز دارند. اعتبار مورد نیاز این 700 هزار واحد نیز 3500 میلیارد تومان می‌شود. در کنار آن هم 1500 میلیارد تومان برای آماده‌سازی و محوطه‌سازی از محل همان تسهیلات درخواست شده است. حتی عنوان کردیم اگر از 10 هزار میلیارد تومان مصوب دولت قبل فقط پنج هزار میلیارد تومان به ما پرداخت شود قول می‌دهیم پرونده پروژه‌های مسکن مهر را از نظر ساخت و آماده‌سازی و محوطه‌سازی تا پایان سال 1394 ببندیم.

‌ در غیر این صورت پیش‌بینی شما این است که پروژه‌ها در وضعیت کنونی در سال آینده تمام نمی‌شوند؟

اگر چنین اعتباری پرداخت نشود تکمیل پروژه‌ها به دولت دوازدهم کشیده می‌شود چون در حال حاضر پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها خیلی کند است و یکی از اساسی‌ترین مشکلات ما در پروژه‌های مسکن مهر، منابع مالی است.

‌ موضوع افزایش مبلغ وام به 30 میلیون تومان از سوی دولت در حال پیگیری است؟

موضوع وام 30 میلیون‌تومانی الان به کمیسیون اعتباری بانک مرکزی ارسال شده و باید در این خصوص تصمیم‌گیری نهایی انجام شود. در این نامه دو درخواست از سوی ما مطرح شده است. اول اینکه نوبت رسیدگی این موضوع در کمیسیون جلو بیفتد و دوم اینکه در کمیسیون اعتباری با اختصاص پنج هزار میلیارد تومان از محل وصول اقساط و افزایش خط اعتباری به 55 هزار میلیارد تومان موافقت کنند.

‌ بنا ندارید از ابزار جدید دیگری به جز برداشت از بانک مرکزی استفاده کنید که غیرتورمی باشد؟

ما برای اینکه غیر‌تورمی بتوان پروژه‌ها را پیش برد راهکار داریم. الان حدود چهار هزار میلیارد تومان بابت پرداخت اقساط تسهیلات دریافت شده است. از طرف دیگر از 45 هزار میلیارد تومان خط اعتباری که در اختیار ما قرار گرفته است تاکنون 42 هزار و 700 میلیارد تومان به ما پرداخت شده است. بنابراین 2300 میلیارد تومان باقی می‌ماند. جمع این دو عدد می‌شود 6300 میلیارد تومان. تا پایان سال نیز هزار میلیارد تومان دیگر نیز از محل اقساط بازپرداخت می‌شود. ما می‌گوییم بانک مرکزی یکجا این پول را به ما پرداخت کند چون این پول یک‌بار به مسکن مهر تزریق شده و اثر تورمی‌اش را در جامعه گذاشته است. بنابراین استفاده مجدد از آن اثر تورمی فزاینده ندارد. یعنی بانک از خط اعتباری به ما نمی‌دهد و پول جدیدی نیست. اگر از این کانال به ما پول بدهند قطعاً روی تورم هم تاثیری نخواهد داشت و غیرتورمی است.

‌ مگر الان به طور متوسط ماهانه چه مبلغی از صاحبان مسکن مهر وصول می‌شود؟

به طور متوسط ماهانه حداقل 200 میلیارد تومان وصولی داریم. اگر این مبلغ به پروژه‌ها تزریق نشود قطعاً پیش نخواهد رفت. پروژه‌ها در صورتی پیش خواهد رفت که بانک نیز سیاستش تسریع در پرداخت باشد، نه اینکه بانک بگوید من موافقم اما در پرداخت این پول را ندهند. بر مبنای قرار اولیه باید هفته‌ای 110 میلیارد تومان به پروژه‌ها پول پرداخت می‌شد که ماهانه مبلغ 440 میلیارد تومان می‌شود. اما پولی که از ابتدای امسال تاکنون به ما پرداخت شده است 900 میلیارد تومان بوده یعنی به جای شش ماه پول دو ماه به ما پرداخت شده است. بانک در پرداخت تعلل کرده است. از طرف دیگر حدود 300 هزار واحد آماده افتتاح داریم که به دلیل نبود خدمات زیربنایی مثل آب و برق امکان اسکان مردم در آنها وجود ندارد. این در حالی است که رئیس‌جمهور دستور داده‌اند تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط برای اتمام این پروژه‌ها باید کمک کنند. البته مردم هم باید کمر همت ببندند و به تکمیل پروژه‌هایشان کمک کنند. هر فردی اگر پولی دارد سهم خود را سریع واریز کند.

‌ یکی از انتقادهای برخی از کارشناسان به نحوه اجرای طرح مسکن مهر بازمی‌گردد. آیا بنا ندارید شیوه اجرای طرح را تغییر دهید به گونه‌ای که دولت از دخالت مستقیم در ساخت پروژه‌ها جلوگیری کند؟

ببینید! در زمان آقای سعیدی‌کیا کلاً ساخت‌وساز از طریق تعاونی‌ها بود. تعاونی‌های محله‌ای که برخی از آنها بیشترین آسیب را به پروژه‌ها زدند. آقای سعیدی‌کیا هم نظرش کاملاً درست است. به هر حال سیاست کلی این بود که بدهیم به تعاونی‌ها. آمدیم و تعاونی‌های مشاغل آزاد تشکیل دادیم. ولی برخی از آنها صلاحیتی نداشتند. از زمان ورود آقای نیکزاد نیز در واقع همان سیاست را پیگیری کردیم. از دو میلیون و 300 هزار واحدی که الان در دست ‌ساخت است و بالغ بر یک میلیون و 200 هزار هم افتتاح شده، تقریباً 50 درصد این پروژه‌ها را به بخش خصوصی دادیم. اینکه 950 هزار واحد الان توسط خود مالکان احداث می‌شود به معنی واگذاری آن به بخش خصوصی است. یعنی خودشان زمین داشتند؛ ما تسهیلات دادیم و اینها قرار شد که بسازند و به افراد واجد شرایطی که ما معرفی می‌کنیم بدهند. 280 هزار واحد هم توسط سازمان عمران و بهسازی در بافت‌های فرسوده اجرا می‌شود که آن هم در واقع خود مردم هستند. یعنی زمین از مردم است و ما فقط تسهیلات می‌دهیم. 50 درصد این پروژه توسط مردم ساخته می‌شود و 50 درصد در اراضی دولتی توسط تعاونی‌ها و در واقع سازندگان. بنابراین در طرح مسکن مهر دولت به آن شکل گسترده نقش اجرایی نداشته است.

یکی از مواردی که در دولت گذشته در طرح مسکن مهر مشکل زیادی ایجاد کرده بود موضوع بیمه کارگران ساختمانی بود. مشکلی که بابت آن بسیاری از کارگران ساختمانی نتوانستند پروژه را به پایان برسانند. این مشکل همچنان وجود دارد؟

در دولت گذشته مصوبه‌ای وجود داشت که برای بیمه باید 5200 تومان از مردم می‌گرفتند اما این مصوبه در استان‌های مختلف به صورت سلیقه‌ای ایجاد شد. به‌گونه‌ای که بر اساس آمار مبلغ بیمه دریافت‌شده از متقاضیان بین 7 تا 22 هزار تومان متغیر بود. این موضوع باعث شد در فروش اقساطی تاثیر منفی گذاشته شود. اما خوشبختانه طی دو هفته اخیر با بخشنامه سازمان تامین اجتماعی به استان‌ها دستور داده شد تا مصوبه دولت دهم مبنی بر دریافت 5200 تومان بابت حق بیمه کارگران ساختمان به صورت یکسان دریافت شود. امیدواریم که در این مورد مشکل جدیدی به وجود نیاید و با اخذ این 5200 تومان به مردم فرصت بدهند که پایان کار بگیرند و فروش اقساطی را انجام بدهند. چون ما از بانک مرکزی سه سال تنفس گرفتیم. در این سه سال باید تلاش کنیم که فروش اقساطی صورت بگیرد و امسال هم 700 هزار واحد در برنامه ماست که فروش اقساطی‌اش انجام بگیرد.