کجدار و مریز

بورس تهران در سال جدید رویه متفاوتی را به نسبت زمستان سال گذشته در پیش گرفته است. به‌رغم اینکه غالب پیش‌بینی‌ها بر ادامه روند رشد شاخص بورس در طی سال جاری بوده اما چند هفته‌ای است که این بازار نمایش دیگری را روی صحنه برده است. شاهدیم که هیجان از بازار رخت بربسته و حجم معاملات کاهش یافته است. در حالی که پس از اجرای برجام رشد پرشتاب شاخص بورس باعث شد بازار سهام با ثبت بازدهی حدود 28‌درصدی از تمام بازارهای سرمایه‌گذاری کشور پیشی گیرد و رتبه اول در این زمینه را کسب کند. گرچه تا اواخر پاییز، بورس در محدوده زیان حرکت می‌کرد، اما موج خوش‌بینی لغو تحریم‌ها منجر به هجوم نقدینگی به این بازار و کسب بازدهی بی‌سابقه شد. اما با آغاز سال جدید بورس تهران نتوانست این روند را ادامه دهد و حالا با گذشت حدود یک ماه و نیم از سال متوسط زیان سرمایه‌گذاران به بیش از دو درصد رسیده است. بورس تهران این روزها در فاز استراحت فرو رفته و یک خط در میان در مدار صعود و نزول قرار می‌گیرد. گویا این بازار دچار رفتار کجدار و مریز شده است و نه روند صعودی پر‌قدرت دارد و نه دچار ریزش‌های سنگین می‌شود. برخلاف ماه‌های پایانی سال گذشته از صف‌های سنگین خرید خبری نیست و از شتاب ورود نقدینگی به این بازار به شکل قابل توجهی کاسته شده است. حتی می‌توان گفت این روند تا حدودی متوقف شده است. با این حال آیا این عوامل نشان‌دهنده آن است که بورس تهران از روزهای اوج خود فاصله گرفته است و دوباره وارد دوره رکود شده است؟ شروین شهریاری کارشناس بازار سرمایه در روزنامه دنیای اقتصاد نوشته است: با آغاز فاز استراحت در بورس تهران، حجم عظیم اعتبارات در شبکه کارگزاری که به سودای کسب بازدهی کوتاه‌مدت روانه بازار شده بود به تدریج مسیر تسویه را در پیش گرفته است؛ مساله‌ای که با عنایت به بالا بودن سطح کنونی اعتبارات می‌تواند به تعمیق رکود بینجامد. به این ترتیب می‌توان گفت هر چند بازگشت بازار به اوضاع اسفبار قبل از دی‌ماه گذشته به دلیل حاکمیت فضای روانی جدید در دوران بعد از برجام بعید است، اما احتمال طولانی شدن درجا زدن و اصلاح زمانی قیمت‌ها در صورت عدم بروز یک محرک جدی اقتصادی (نظیر کاهش واقعی نرخ سود بانکی به‌صورت غیردستوری یا رشد معنادار قیمت‌های جهانی کالا) وجود دارد. در مقابل این دیدگاه، برخی کارشناسان معتقدند بورس تهران در فاز استراحت توقف کوتاهی دارد و با توجه به سیگنال‌های افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی به ویژه بازگشت نفت بر مدار صعودی و آغاز به کار فعالیت مجلس دهم و عزم دولت و بانک مرکزی بر تعدیل نرخ سود بانکی با توجه به دامنه تورم دوباره روند رشد پرشتاب بازار سرمایه از سر گرفته خواهد شد. با این حال کدام عوامل هستند که در شرایط فعلی مانع رشد بورس تهران شده‌اند؟ علت رفتار کجدار و مریز شاخص چیست؟ آیا رشد قیمت نفت و تکان خوردن قیمت‌ها در بازار کالای جهانی می‌تواند بر این بازار اثر بگذارد؟ بودجه 95 آیا روزهای پررونق برای بازار سرمایه را رقم خواهد زد؟ توسعه بازار بدهی چه اثری بر بازار سرمایه دارد؟ به طور کلی بورس تهران برای رشد پایدار به کدام مولفه‌های بنیادی و تکنیکی نیاز دارد؟ اینها سوالاتی است که در ادامه این پرونده در قالب یادداشت و گفت‌وگو با دو کارشناس بازار سرمایه مطرح شده است که در ادامه شرح این مطالب را خواهید خواند.