سه‌نرخی شدن ارز در بودجه قطعی است

سخنگوی کمیسیون تلفیق مجلس اعلام کرده نرخ دلار در بودجه سال آینده 2650 تومان خواهد بود و این نرخ قیمت دلار نیست، بلکه بر اساس قانون پنج‌ساله پنجم توسعه کشور این نرخ باید شناور تعیین شود. سخنانی دو‌پهلو که مشخص نمی‌کند نرخ ارز مرجع چه میزان است و آیا دولت روحانی که وعده تک‌نرخی شدن ارز را مطرح کرده می‌خواهد نرخ بازار آزاد ارز را هم به رقم تعیین‌شده 2650 تومان بودجه تقلیل دهد؟ عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون تلفیق مجلس، در گفت‌و‌گو با «تجارت فردا»، به طور صریح اعلام می‌کند نرخ اعلام‌شده از سوی کمیسیون تلفیق یک نرخ صوری است و تک‌نرخی شدن ارز امکان‌پذیر نیست. او در این گفت‌و‌گو علاوه بر تشریح جزییات سه‌نرخی بودن ارز بر این نکته تاکید می‌کند که نمی‌خواهند فروش نفت را به یک میلیون بشکه در روز محدود کند.

در کمیسیون تلفیق، نرخ ارز به صورت شناور 2650 تومان اعلام شده است. این در حالی است که نرخ بازار آزاد حدود 2900 تومان است. در حالی که وعده تیم اقتصادی دولت تک‌نرخی کردن ارز است.

ببینید دوستان ما در کمیسیون تلفیق برای مردم به طور واضح مشخص نکردند که مرادشان از 2650 تومان چه چیزی است. به طور صریح باید بگویم این رقم، یک رقم صوری برای حساب و کتاب‌های بودجه‌ای است و اصلاً قرار نیست دولت نرخ ارز مرجع را این رقم قرار دهد یا برعکس تک‌نرخی شدن ارز را روی این عدد ببندد. به نظر می‌رسد دولت روحانی حداقل در سال آینده با سه‌نرخی بودن ارز مواجه است و برای کنترل تورم و همچنین عدم تلاطم در بازار مجبور است با سه‌نرخی شدن کنار بیاید.

بله، نرخ اعلامی کمیسیون تلفیق تنها برای حساب و کتاب درآمدهای نفتی بودجه است. ما نیاز به این داشتیم که نرخ ارزی برای محاسبه درآمدهای نفتی بودجه داشته باشیم. به عبارتی وقتی گفته می‌شود قرار است یک میلیون بشکه نفت در روز بفروشیم و بهای هر بشکه هم متوسط 100 دلار باشد باید نرخ ارزی تعیین می‌شد تا بر اساس آن، درآمد ریالی نفتی بودجه را محاسبه کنیم و بر اساس آن بخش هزینه‌های بودجه تصویب شود. به همین دلیل این رقم 2650 تومان یک رقم برای محاسبات درآمدی بودجه در بخش نفتی و درآمدهای صادراتی است و دولت ناچار است نرخ ارز مرجع را بسیار پایین‌تر از نرخ تعیین‌شده شناور تعیین کند وگرنه نمی‌تواند تورم ناشی از آن را کنترل کند.

دولت روحانی چاره‌ای به جز این ندارد. مثلاً ما به دلیل عدم خودکفایی در گندم مجبور به واردات حداقل چهار میلیون تن گندم هستیم و اگر دولت این واردات را با نرخ ارز مرجع 2650 تومان انجام دهد، عملاً بهای یک نان سنگک دو برابر می‌شود. یا در مورد داروهای وارداتی که وضعیت بسیار بغرنج‌تر می‌شود. به همین دلیل دولت روحانی مجبور است به گندم و دارو و به طور کلی کالاهای اساسی ارز مرجعی که احتمالاً 2100 تومان خواهد بود، اختصاص دهد. در غیر این صورت دولت با یک موج تورمی بسیار شدید مواجه می‌شود و علاوه بر این بازار آزاد را هم ترغیب می‌کند تا نرخ ارز را به بالای سه هزار تومان ببرند.

بله، البته امیدواریم دولت بتواند به تدریج با پایین کشیدن نرخ بازار آزاد به 2650 تومان فاصله بین نرخ ارز مرجع و نرخ بازار آزاد را کاهش دهد اما تا زمانی که به این مهم دست پیدا نکند، بازار ارز سه‌نرخی خواهد بود.

رک بخواهم جواب دهم‌، مقامات دولت روحانی می‌گویند ما گفته‌ایم که یک میلیون بشکه در روز نفت می‌فروشیم اما دلیلی ندارد به این حد محدود باشیم. به همین دلیل این احتمال را می‌دهیم از همان راه‌هایی که بابک زنجانی اقدام به فروش نفت می‌کرد، همچنان استفاده کنیم و نفت بیشتری از یک میلیون بشکه به فروش برسانیم. در این صورت درآمدهای بودجه بالاتر می‌رود و این کسری مورد اشاره شما هم جبران می‌شود.

در کمیسیون صحبت‌هایی که شده نشان می‌دهد می‌توانیم به بیش از یک میلیون بشکه نفت برسیم. برای همین حداقل تصورمان این است که این شکاف بودجه‌ای را جبران می‌کنیم. به هر حال دو راه‌حل داشتیم. یا نرخ ارز مرجع را به طور رسمی 2650 اعلام کنیم که در آن صورت تورم بالایی به مردم تحمیل می‌شد یا یک عدد فرضی 2650 داشته باشیم و در عمل ارز مرجع را روی دو هزار یا 2100 بگذاریم. که خب راه دوم انتخاب شده است. در مورد بازار آزاد هم که می‌دانید نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که دولت در یک سال بتواند بازار را به سمتی ببرد که نرخ ارزش را از سه هزار تومان کنونی به 2650 تقلیل دهد.