کلاهبرداری رسانه‌ای نشود

محسن قادری مدیر‌عامل شرکت شاپرک معتقد است مردم باید یاد بگیرند که همان‌طور که دسته‌چک سفید با نمونه امضای خود را در اختیار کسی قرار نمی‌دهند، به همین صورت هم نباید رمز کارت‌شان را در اختیار فروشنده قرار دهند و تعارف و اعتمادهای بیجا را کنار بگذارند.

‌به تازگی در یکی از رستوران‌های شهر، از طریق دستگاه‌های کارتخوان کلاهبرداری شده است، آن هم به این دلیل که مشتریان رمزشان را در اختیار صندوقدار قرار می‌دادند. آیا از این کلاهبرداری مطلع شده‌اید و چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

بله، متاسفانه این اتفاق و چندین اتفاق مشابه دیگر در گذشته به این شکل افتاده اما مشکل اصلی اعتماد و تعارف‌های بیجای مردم است. مردم خودشان باید متوجه این موضوع باشند که رمز کارت ‌بانک‌شان جزو حریم خصوصی زندگی‌شان است و نباید آن را در اختیار هیچ شخصی قرار دهند. دلیل بی‌اهمیت دانستن رمز عبور کارت بانکی از سوی اکثر مردم، عدم اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی مناسب از سوی دستگاه‌های مختلف و البته رسانه‌هاست. در رابطه با این رستوران هم فرد کلاهبردار دستگاهی شبیه به POS تهیه کرده بود و مشابه‌سازی دستگاه POS تقلبی با دستگاه اصلی باعث شده مردم فکر کنند دستگاه، همان دستگاه همیشگی است و صندوقدار بتواند اطلاعات کارت مشتریان را ذخیره کند. از طرفی همان‌طور که فرد خاطی گفته بود اگر مشتریان رمزشان را به او نمی‌گفتند و خودشان اقدام به وارد کردن رمز کارت می‌کردند او به هیچ وجه نمی‌توانست به حساب آنها دسترسی پیدا کند. همچنین از زمانی که این اتفاق افتاده در حال ایجاد ضوابط و قوانین جدیدی هستیم تا به زودی آنها را به PSPها ابلاغ کنیم. لازم به ذکر است در قوانین جدید برخوردهای سختگیرانه و سنگین‌تری را مد نظر قرار داده‌ایم.

‌در رابطه با تخلفاتی که در پرداخت‌های دستگاه POS به وجود می‌آید، شاپرک چه اقداماتی انجام داده و آیا اصلاً این تخلفات را رصد می‌کند و در جریان آنها قرار می‌گیرد؟

قوانینی وضع کرده‌ایم و به PSPها ابلاغ کرده‌ایم که موارد امنیتی را رعایت و طبق استانداردها عمل کنند. مورد دیگری که خیلی روی آن تاکید داریم اطلاع‌رسانی به پذیرندگان است. به این صورت که پذیرنده به هیچ وجه حق ندارد رمز مشتری را درخواست کند و باید دستگاه POS را در اختیار مشتری قرار دهد تا مشتری خودش اقدام به وارد کردن رمز کارت ‌بانکی‌اش کند. در ضمن شرکت ما تمام توان خود را به کار می‌گیرد تا این تخلفات را رصد و با متخلفان برخورد کند. به همین دلیل در حال بررسی‌های لازم برای اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در جامعه هستیم. ما می‌خواهیم در اطلاع‌رسانی‌هایمان به مردم یاد بدهیم تا رمز کارت ‌بانک خود را در اختیار هیچ شخصی قرار ندهند و زمانی که از فروشگاهی خرید کردند یا در رستورانی می‌خواستند صورتحساب را پرداخت کنند حتی اگر دستگاه کارتخوان روی میز قرار نگرفته بود، از فروشنده به راحتی درخواست کنند تا دستگاه را در اختیار آنها بگذارد تا خودشان رمز کارت را وارد کنند. متاسفانه تا امروز در کشور ما در زمینه استفاده از دستگاه‌های کارتخوان و حفظ امنیت در دنیای تکنولوژی اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی مناسبی صورت نگرفته است. مردم باید یاد بگیرند که همان‌طور که دسته‌چک سفید با نمونه امضای خود را در اختیار کسی قرار نمی‌دهند، به همین صورت هم نباید رمز کارت‌شان را در اختیار فروشنده یا هر شخص دیگری قرار دهند و اینکه تعارف و اعتمادهای بیجا کنار گذاشته شود و فرد زمانی که فروشنده از او رمز کارت می‌خواهد در مقابل این درخواست تعارف نکند و بگوید رمز عبور را می‌خواهد خودش وارد کند. نباید فرد از این کار خجالت بکشد.

‌ کلاهبرداری‌هایی به این شکل فقط در ایران اتفاق می‌افتد یا در دیگر کشورهای دنیا هم رخ می‌دهد؟

در همه جای دنیا کلاهبرداری‌های اینترنتی و بانکی اتفاق می‌افتد اما توجه داشته باشید که در کشورهای پیشرفته دنیا، مردم به هیچ وجه رمز کارت‌شان را در اختیار هیچ شخصی قرار نمی‌دهند. در کشورهای پیشرفته دنیا کلاهبرداری بانکی و اینترنتی اتفاق می‌افتد اما به وسیله هک و نفوذ در شبکه بانکی اما در آنجا این کلاهبرداری‌ها به شدت ایران خبری و رسانه‌ای نمی‌شود.

‌به چه علت؟

به علت اینکه آنها معتقدند با رسانه‌ای کردن این کلاهبرداری‌ها، بقیه مردم هم راه‌های نفوذ به شبکه بانکی را یاد می‌گیرند و شاید جرقه‌ای در ذهن‌شان برای دست زدن به این کار زده شود. برای نمونه زمانی که به بازدید بانک مونترآل رفته بودم، از مدیرعامل بانک پرسیدم آیا تا به حال سیستم شما هک شده است یا نه، که او در پاسخ به من گفت هک شده‌ایم اما آن را رسانه‌ای نمی‌کنیم. مدیرعامل مونترآل معتقد بود اگر این اتفاقات رسانه‌ای شود باقی مردم ممکن است جرقه‌های دست زدن به این تخلف در ذهن‌شان بخورد و توضیحات ما در رسانه‌ها خودش یک راهنمایی و دادن اطلاعات به دیگر مردم یا مجرمان است.

‌ برنامه شاپرک برای آینده در این رابطه چیست؟

یکی از مسائل عدم امنیت در کشور ما تعداد زیاد POSهاست. شاپرک به دنبال قوانین و شرایطی است که بتوانیم حداکثر دو یا سه دستگاه کارتخوان در فروشگاه‌ها قرار دهیم و بیشتر از این تعداد نباشد. اولویت بنده در شرکت رسیدگی به این موضوع است و PSPها هم باید این موضوع را قبول کنند چرا که برای کاهش تخلفات یکی از راهکارها این است.