نقشه پاکی

ایالات متحده راه درازی برای کسب امتیازهای بهتر از نظر زیست محیطی در میان کشورهای جهان دارد. البته ناظران محیط زیست، امتیاز پایینی برای این کشور قائل هستند اما چند ابتکار هوشمندانه می‌تواند تفاوت‌های بزرگی برای این کشور ایجاد کند. ایالات متحده باید بهتر بازی کند. بر اساس شاخص عملکرد زیست‌محیطی در سال 2020، که هر سال 180 کشور را از نظر میزان و کیفیت عملکرد زیست‌محیطی در حوزه‌های مربوط به سلامت محیط و حیات اکوسیستم طبقه‌بندی می‌کند، ایالات متحده با امتیاز 3 /69 در رتبه 24 جهان قرار دارد. از آنجا که این کشور، دارای بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است و سهم بسزایی از تولید ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص داده است، بررسی آن و راه‌هایی که می‌تواند باعث کاهش اثر این آلوده‌کنندگی شود از اهمیت زیادی برخوردار است. علاوه بر این، باید بررسی شود که کشورهای موفق در زمینه پاکی در جهان، چگونه توانسته‌اند به موقعیت‌های مناسبی در این سیاهه دست پیدا کنند. به نظر می‌رسد که این موفقیت بیشتر به ایجاد سیاست‌های ملی زیست‌محیطی و اطمینان از مشارکت شهروندان برای انجام وظیفه‌شان مربوط می‌شود. آموختن از فعالیت‌هایی که این کشورها انجام داده‌اند می‌تواند هم به کشور ما و هم به دیگر کشورها برای کمک به سیاره زمین یاری برساند.

سوئیس

سوئیس به دلایل مختلفی که همگی بر اساس سیاست‌های زیست‌محیطی گسترده است، به عنوان دوستدار محیط‌زیست‌ترین کشور شناخته می‌شود. اقتصاد سبز این کشور، مصرف مسوولانه منابع را تشویق می‌کند و مردم و دولت را تشویق می‌کند تا از منابع انرژی تجدید‌پذیر استفاده کنند. علاوه بر این، بازیافت بخش مهمی از اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهد. این امر باعث شده است سوئیس به اهداف OneEarth  بسیار نزدیک شود. این اهداف عبارت‌اند از داشتن انرژی تجدیدپذیر 100درصدی، حفاظت و احیای 50 درصد از زمین‌ها و اقیانوس‌های جهان و انتقال به کشاورزی پایدار و کربن منفی در 30 سال آینده که رویکرد سوئیس باعث شده است یکی از موفق‌ترین کشورها برای دستیابی به این اهداف باشد. سال‌هاست که سوئیسی‌ها برای دستیابی به یک محیط کربن منفی و کاهش گازهای گلخانه‌ای تلاش می‌کنند. یکی از فعالیت‌های آنان، اجرای مالیات کربن است که با افزایش اندک قیمت چیزهایی که در انتشار کربن دخیل هستند، به دست می‌آید، چیزهایی مثل بنزین و گرمایش تا شرکت‌ها و خانوارها را تشویق کنند جایگزین‌های سازگار با محیط زیست ایجاد کنند. دولت سوئیس نیز به صورت پیوسته توسعه شهری را محدود می‌کند که به طور بالقوه می‌تواند جلوی ایجاد آلودگی بیشتر را سد کند. قانون برنامه‌ریزی فضای سوئیس، فضای طبیعی این کشور را حفظ می‌کند و به محافظت از دریاچه‌ها، آبراه‌ها و کیفیت بالای آب کمک شایانی می‌رساند.

فرانسه

وقتی به فرانسه فکر می‌کنید، ممکن است به زیاده‌روی و افراط بیندیشید، نه به محدودیت اما محدودیت در مصرف و تولید آلودگی چیزی است که باعث شده فرانسه در جایگاه دوم اقتصادهای دوستدار محیط زیست قرار گیرد. در سال 2015 فرانسه قانون‌ گذار انرژی برای رشد سبز را به تصویب رساند. این قانون، یک طرح جامع برای محدود کردن وابستگی به انرژی‌های تجدیدناپذیر بود. انتظار می‌رود فرانسه تا سال 2025 سهم انرژی به‌دست‌آمده از نیروگاه‌های هسته‌ای را تا 25 درصد کاهش دهد. علاوه بر این تا سال 2030 میزان تصاعد گازهای گلخانه‌ای تا 40 درصد، استفاده از منابع انرژی تجدید‌پذیر تا 32 درصد و استفاده از سوخت‌های فسیلی تا 30 درصد در این کشور کاهش پیدا کند. فرانسه امیدوار است که بتواند تا سال 2050 مصرف انرژی نهایی را تا 50 درصد کاهش دهد. فرانسه همچنین برنامه انرژی چندساله (PPE) را در سال 2018 تصویب کرد که بر کارایی انرژی تمرکز دارد. بنابراین برنامه، تفاوت‌های ملموسی در زندگی یک شهروند فرانسوی ایجاد خواهد شد. دولت استفاده از حمل‌ونقل پایدار و سازگار با محیط زیست را در اولویت قرار می‌دهد و استفاده از خودروهای برقی و بدون راننده تشویق می‌شوند. علاوه بر این به مردم برای کنار گذاشتن خودروهای سوخت فسیلی، ماشین‌های بخار و دیگر اقلام موجود که آلوده‌کننده محیط زیست هستند، پاداش تبدیل پرداخت می‌شود.

 دانمارک

آب‌های زیرزمینی دانمارک، پاکیزه‌ترین آب‌های جهان هستند. به گفته آژانس حفاظت از محیط زیست دانمارک (EPA)، این موضوع نتیجه تلاش‌های مداوم این کشور برای تصفیه فاضلاب‌های تولیدی و حفاظت از محیط زیست آبی آن با استفاده از بیش از هزار تصفیه‌خانه در این کشور است. شاید تا حدی به دلیل هزینه‌های مربوط به این تصفیه‌خانه‌ها، قیمت آب در دانمارک بالا باشد، اما در نهایت، این هزینه برای کل اقتصاد و محیط زیست این کشور بسیار مناسب است. مشابه نحوه عملکرد مالیات بر کربن، قیمت بالای آب باعث می‌شود مردم این کشور تمایل کمتری به استفاده زیادی از آب داشته باشند و مصرف آن کنترل شود. علاوه بر این، دانمارک صاحب سبزترین شهر جهان نیز هست، یعنی کپنهاگ، پایتخت دانمارک. موضوعات زیادی را می‌توان از این شهر سبز آموخت. شاید اولین چیزی که باید بیاموزیم، نقطه عطف آن یعنی CopenHill  یا Amager Bakke است. کپن هیل یک نیروگاه نسبتاً بزرگ است که زباله‌ها را به انرژی پاک تبدیل می‌کند و با استفاده از این انرژی پاک، برای ده‌ها هزار خانوار محلی گرما و برق تولید می‌کند. علاوه بر این به عنوان یک پیست اسکی و اسنوبورد مصنوعی نیز عمل می‌کند. استفاده از انواع وسایل حمل‌ونقل سازگار با محیط زیست در کپنهاگ نیز تبدیل به فرآیندی روزمره شده است. همه اتوبوس‌های شهری برقی هستند. می‌توان دوچرخه‌های برقی را با هزینه‌های کمی کرایه کرد و قایق‌های برقی و خورشیدی زیادی نیز در این کشور وجود دارد که مردم می‌توانند برای کار و تفریح از آن استفاده کرده و به ماجراجویی در برخی از جذاب‌ترین و خاص‌ترین حوضه‌های آبی جهان بپردازند.

مالت

همچون دانمارک، رتبه بالای مالت در رتبه‌بندی کشورهای دوستدار محیط زیست، تا حد زیادی به آب آشامیدنی با کیفیت بالا، بهداشت آب، منابع آب و تصفیه فاضلاب مربوط می‌شود. این کشور در همه این حوزه‌ها از امتیازات بسیار بالایی برخوردار است. این امتیازهای بالا به احتمال زیاد به دلیل تلاش‌هایی است که مالت برای حفظ و نگهداری منابع آبی محدودش انجام داده است. سال‌هاست که این کشور تلاش می‌کند از هر قطره آب به بهترین شکل ممکن استفاده کند. به گفته آژانس محیط زیست اروپا، این کشور شاهد میزان پایین بارندگی و دمای بالاست که به دسترسی کم به آب طبیعی و تلفات قابل توجه آب از طریق تبخیر و تعریق منجر می‌شود. معنای این موضوع برای ساکنان جزیره مشخص است: اول، قیمت آب بالاست، پس انگیزه برای کاهش مصرف آب هم بالاست. دوم، بازار نقش پررنگی در کنترل میزان مصرف آب دارد. به عنوان مثال، خرید توالت‌ها، ماشین‌های لباسشویی و ماشین‌های ظرفشویی که از آب زیاد استفاده می‌کنند محدود می‌شود و به همین دلیل افراد سعی می‌کنند محصولات کم‌مصرف‌تر و دوستدار محیط‌زیست‌تری را جایگزین کنند. دیگر سیاست‌هایی که به مالت کمک می‌کنند امتیاز بالایی در زمینه مسائل زیست‌محیطی به دست آورد، برنامه ملی انرژی و اقلیم 2030، قانون اقدام اقلیمی و استراتژی توسعه کم کربن است. همه این سیاست‌ها فراخوانی برای شهروندان و دولت برای کاهش تغییرات آب و هوایی از طریق تلاش به طرق مختلف هستند تا افراد جامعه را تشویق کنند با کاشت درخت و استفاده بهینه از منابع زیست محیطی، میزان تصاعد کربن را کاهش دهند. همین‌طور دولت مالت تلاش دارد تا با استفاده از ابزارهای مالی، اقتصاد با کربن کم یا کربن صفر در این جزیره کوچک میانه دریای مدیترانه ایجاد کند.

سوئد

سوئد سیاست‌های خود را در زمینه مصرف انرژی اوایل دهه 1990 تغییر داد و از آن زمان تلاش‌های زیادی برای حرکت از سمت مصرف نفت به سمت انرژی‌های جایگزین داشته است. اکنون بیش از 80 درصد گرما و آب گرم بلوک‌های ساختمانی سوئد توسط انرژی‌های تجدید‌پذیر تولید می‌شود و این کار باعث شده تصاعد گازهای گلخانه‌ای تا حدود زیادی کاهش پیدا کند. ویکخه که یکی از سبزترین شهرهای اروپاست نیز در سوئد قرار دارد. این شهر نه‌تنها از گرمایش متمرکز استفاده می‌کند، بلکه بسیاری از ساختمان‌های کم‌مصرف آن با چوب ساخته شده‌اند. حدود نیمی از برق شهر از درختان تامین می‌شود. در این شهر حمل‌ونقل عمومی متکی بر بیوگاز است که اغلب از ضایعات مواد غذایی تولید می‌شود. دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر نیز در این شهر به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. همین‌طور از انرژی حاصل از گرمای بدن افراد و وسایل الکترونیکی در کنار انرژی حاصل از نور خورشید نیز استفاده می‌شود تا انرژی مورد نیاز برای خانه‌ها تامین شود. گرمای بدن بیش از 250 هزار مسافر روزانه در ایستگاه قطار مرکزی استکهلم برای تولید گرما نیز استفاده می‌شود. وسترا هامنن نیز نمونه دیگری از یک محله سوئدی فوق‌العاده سازگار با محیط زیست است. محله‌ای که کاملاً کربن خنثی بوده و به انرژی‌های تجدیدپذیر متکی است. این محله نیز با مدیریت پسماند بیگانه نیست. از مکش خلأ برای فشار دادن زباله‌های خانگی به داخل یک مخزن مرکزی زیرزمینی یعنی جایی که زباله‌های مواد غذایی جمع‌آوری می‌شود استفاده می‌شود. آگوستونبورگ یکی دیگر از شهرهای شاخص در زمینه حفاظت از محیط زیست است. این شهر در سال 2010 بیش از 10 هزار پشت‌بام سبز داشت که آب باران را جذب می‌کرد و حتی خطر وقوع سیل را نیز کاهش می‌داد.

بریتانیا

رتبه بسیار بالای بریتانیا در میان کشورهای دوستدار محیط زیست را می‌توان به محدودیت بالای این کشور برای استفاده از پلاستیک نسبت داد. طبق برنامه محیط زیستی سازمان ملل متحد، ملکه الیزابت در سال 2018 استفاده از بطری‌ها و نی‌های پلاستیکی را در تمامی املاک سلطنتی ممنوع کرد و اعلام کرد که باید از ظروف آماده زیست تخریب‌پذیر استفاده شود. اما این تلاش‌ها فراتر از املاک سلطنتی بود و اتفاقات مفید زیادی پس از این دستورات روی داد. بسیاری از رستوران‌ها و سوپرمارکت‌ها نیز ابتکار عمل بدون پلاستیک را در پیش گرفتند و جایگزین‌های کاغذ قابل بازیافت را انتخاب کرده‌اند. برخی از کشورهای مشترک‌المنافع نیز ممنوعیت‌هایی مشابه آنچه ملکه دستور داده است را اجرا می‌کنند. به عنوان مثال اسکاتلند اولین کشوری بود که فروش و تولید پلاستیک نوع Q را متوقف کرد. اما جنبش ضدپلاستیک بریتانیا به همین‌جا ختم نمی‌شود. در بریتانیا حتی برای لوازم آرایشی یا محصولات مراقبت شخصی نیز بسته‌های پلاستیکی مشاهده نخواهید کرد. دولت همچنین استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی را به جای وسایل نقلیه سنتی با سوخت بنزین تشویق می‌کند. دولت هزاران دلار کمک بلاعوض برای ایجاد انگیزه برای تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه کم‌آلاینده مثل خودروهای برقی، موتورسیکلت، ون، تاکسی و کامیون‌های بزرگ با آلایندگی کم یا برقی ارائه می‌کند. علاوه بر این، دولت کمک‌های مالی قابل توجهی برای ایجاد مراکز شارژ خودروهای برقی به مردم اعطا می‌کند.

لوکزامبورگ

لوکزامبورگ نیز یکی از کشورهای پیشرو در زمینه محافظت از محیط زیست است. این کشور با توجه به شاخص‌های حکمرانی پایدار، توانست در سال 2017 قانون آب را اجرا کند که به کشاورزان از صندوق آب این کشور یارانه پرداخت می‌کند تا آب‌های زیرزمینی کمتر آلوده شوند. علاوه بر این بودجه کارخانه‌های تصفیه فاضلاب قدیمی را کاهش داده تا آنها تشویق شوند از روش‌های نوینی برای تصفیه فاضلاب استفاده کنند. لوکزامبورگ همچنین در ایجاد مناطق حفاظت از آب سرآمد کشورهای اتحادیه اروپاست. در طول پنج سال گذشته، 10 منطقه ویژه آب در این کشور ایجاد شد و 24 منطقه جدید نیز در این کشور در حال آماده‌سازی هستند. طرح ملی حفاظت از طبیعت نیز در این کشور وجود دارد که هدف آن پیاده‌سازی زیرساخت‌های سازگار با محیط زیست و احیای اکوسیستم‌های لوکزامبورگ است. بر اساس داده‌های موجود در سیستم اطلاعات تنوع زیستی اروپا (BISE) برخی از روش‌هایی که این کشور برای بهبود وضعیت محیط زیست خود دنبال می‌کند عبارت‌اند از: ایجاد کریدورهای حیات وحش در سراسر جاده‌های اصلی و تضمین مهاجرت گونه‌های آبزی با احیای مسیرهای آبی و کاهش ساخت‌وسازهای مصنوعی و کارهای فنی در مسیر مهاجرت و زندگی آبزیان و دیگر گونه‌های جانوری.

اتریش

اتریش علاوه بر اجرای استانداردهای سخت‌گیرانه در مدیریت پسماند، آلودگی هوا و استفاده از مواد شیمیایی (مثل آفت‌کش‌ها و کودها)، توجه زیادی به صنعت کشاورزی ارگانیک خود داشته است. حدود 2 /16 درصد از کل مزارع و 2 /19 درصد از مناطق کشاورزی این کشور ارگانیک هستند. برای اینکه کشاورزی ارگانیک در این کشور تشویق شود، این مزارع اتریشی باید معیارهای خاصی را رعایت کنند، معیارهایی همچون حذف استفاده از کودهای شیمیایی و مصنوعی و بازیافت زباله‌های مزرعه. در همین حال طبق گزارش مرکز تحقیقات پیو، کمتر از یک درصد از کل زمین‌های کشاورزی در ایالات متحده ارگانیک هستند (البته در طول سال‌ها این میزان در حال افزایش است). در اتریش ممنوعیت کامل تولید غذاهای دستکاری ژنتیکی‌شده وجود دارد و دستورالعمل تشخیص اینکه آیا غذا دستکاری ژنتیکی شده است یا خیر در اختیار همگان قرار دارد.

ایرلند

 رتبه بالای ایرلند در حوزه حفاظت از محیط زیست تنها یک شانس نیست، بلکه نتیجه همکاری دولت و شهروندان برای کاهش اثرات تغییرات آب و هوایی است و به گفته کمیسیون اروپا، آنها متعهد به پیروی از دستورالعمل‌های قرارداد سبز اروپا در سال 2019 هستند که شامل اجرای اقدامات موثر مالیات زیست‌محیطی از جمله مالیات ثبت‌نام خودرو بر اساس آلایندگی و مالیات کربن هستند. برنامه ملی پیشگیری از زباله ایرلند همچنین شهروندان را در مورد چگونگی پیشبرد اقتصاد این کشور به‌روز نگه می‌دارد و به آنها می‌آموزد که چگونه بازیافت کنند و چگونه سبک زندگی سازگار با محیط زیست داشته باشند. در نتیجه، برخی از مردم برای جلوگیری از هدررفت مواد غذایی خودشان کمپوست تولید می‌کنند و از وبسایت‌های مرتبط، برای کاهش زباله‌های موارد غذایی و دیگر زباله‌ها کمک دریافت می‌کنند. طبق گزارش سال 2019 سازمان انرژی‌های پایدار ایرلند، این کشور تعهد زیادی به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر دارد. تقریباً 90 درصد از انرژی‌های تجدیدپذیر این کشور از باد، زیست توده جامد و سوخت‌های زیستی مایع به دست می‌آید. کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن این کشور معادل حذف 70 درصد از خودروهای شخصی از جاده‌هاست. استفاده از خودروهای الکتریکی در سال 2017 بیش از 64 درصد افزایش پیدا کرده است.