تاریخ انتشار:
مروری بر برنامه‌های دفتر زنان سازمان ملل برای مقابله با خشونت علیه زنان
همزیستی نارنجی
سازمان ملل متحد به منظور افزایش آگاهی و هدفمند کردن اقدامات و پایان بخشیدن به خشونت علیه زنان و دختران ۲۵ نوامبر(۴ آذر) هر سال را روز جهانی مقابله با خشونت علیه زنان نامگذاری کرده است. ۱۶ روز فعالیت علیه خشونت‌های جنسیتی که از این تاریخ آغاز می‌شود و تا ۱۱ دسامبر یعنی روز حقوق بشر ادامه می‌یابد فرصتی است که کشورهای مختلف می‌توانند از آن برای افزایش آگاهی جامعه و تحرک اجتماعی استفاده کنند. در سال جاری میلادی، دفتر زنان این سازمان از مردم سراسر جهان خواست تا به کمپین «همزیستی نارنجی» بپیوندند و بدین ترتیب به خشونت علیه زنان «نه» بگویند. رنگ نارنجی این کمپین به عنوان سمبلی از آینده درخشان زنان در جامعه‌ای عاری از خشونت انتخاب شد.
سازمان ملل متحد به منظور افزایش آگاهی و هدفمند کردن اقدامات و پایان بخشیدن به خشونت علیه زنان و دختران 25 نوامبر (4 آذر) هر سال را روز جهانی مقابله با خشونت علیه زنان نامگذاری کرده است. 16 روز فعالیت علیه خشونت‌های جنسیتی که از این تاریخ آغاز می‌شود و تا 11 دسامبر یعنی روز حقوق بشر ادامه می‌یابد فرصتی است که کشورهای مختلف می‌توانند از آن برای افزایش آگاهی جامعه و تحرک اجتماعی استفاده کنند. در سال جاری میلادی، دفتر زنان این سازمان از مردم سراسر جهان خواست تا به کمپین «همزیستی نارنجی» بپیوندند و بدین ترتیب به خشونت علیه زنان «نه» بگویند. رنگ نارنجی این کمپین به عنوان سمبلی از آینده درخشان زنان در جامعه‌ای عاری از خشونت انتخاب شد. در این مدت میلیون‌ها نفر در سراسر جهان خیابان‌ها، فروشگاه‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها و حتی عکس پروفایل خود در محیط‌های مجازی را به رنگ نارنجی درآوردند.
آمارهای تلخ
مروری بر داده‌های جهانی سال 2013 نشان می‌دهد 35 درصد از زنان در سراسر جهان خشونت را چه به طور فیزیکی، جنسی یا روانی تجربه کرده‌اند. در برخی مطالعات این میزان حتی به 70 درصد نیز می‌رسد. برآورد می‌شود نیمی از زنانی که در سال 2012 به قتل رسیده‌اند توسط همسر یا یکی از اعضای نزدیک خانواده خود کشته شده‌اند.
اغلب موارد خشونت علیه زنان گزارش نمی‌شود و پنهان می‌ماند. به عنوان مثال مطالعه‌ای که روی 42 هزار زن در 28 کشور عضو اتحادیه اروپا انجام شد نشان داد تنها 14 درصد از زنانی که در معرض خشونت همسر خود قرار گرفته‌اند، این خشونت را به پلیس اطلاع داده‌اند و تنها 13 مورد از موارد خشونت توسط فردی غیر از همسر به مراجع قانونی گزارش شده است.
در سراسر جهان بیش از 700 میلیون زن در دوران کودکی یا نوجوانی (زیر 18 سال) ناچار به ازدواج شده‌اند. بیش از یک نفر از هر سه نفر (حدود 250 میلیون نفر) در سنین بسیار پایین‌تر ازدواج کرده‌اند.
نزدیک به 120 میلیون دختر در سراسر جهان (تقریباً یک نفر از هر 10 نفر) مورد تجاوز جنسی یا سایر خشونت‌ها قرار گرفته‌اند.
داده‌ها نشان می‌دهد میلیون‌ها زن در سراسر جهان در معرض برده‌داری مدرن قرار دارند. 55 درصد از 9/20 میلیون قربانیان حوادث محل کار زنان هستند و 98 درصد از 45 میلیون زن کارگر دنیا مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته‌اند. بین 40 تا 50 درصد از زنان شاغل در کشورهای اتحادیه اروپا از سوءاستفادههای جنسی، تماس فیزیکی ناخواسته یا سایر اشکال آزار جنسی در محل کار رنج می‌برند. در ایالات متحده هزینه سالانه خشونت علیه زنان از سوی همسر 8/5 میلیارد دلار و در انگلستان 9/22 درصد تولید ناخالص ملی برآورد شده است.
بیانیه بیجینگ
در چهارمین کنفرانس جهانی زنان در سال 1995 اعضای سازمان ملل با تصویب اعلامیه پکن و نقشه عملی آن، جهان را به امحای کامل تمامی انواع خشونت علیه زنان و دختران فراخواندند. این اعضا پذیرفتند که خشونت یکی از مهم‌ترین مکانیسم‌هایی است که سبب نادیده گرفته شدن حقوق برابر زنان و مردان می‌شود و هزینه‌های اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی سنگینی را بر کشورها تحمیل می‌کند. از آن زمان تاکنون دوسوم کشورها قوانینی به تصویب رسانده‌اند تا با خشونت‌های خانگی مقابله کنند. کمپین‌های متعددی در سراسر جهان شکل گرفته تا آگاهی‌ها را افزایش دهد و منجر به اقداماتی شود که خشونت را متوقف سازد. اما هنوز قوانین، حمایت‌های حقوقی و خدمات ضروری در این حوزه با خلأهای جدی روبه‌روست.
کمپین همزیستی نارنجی علاوه بر هدف قرار دادن مبارزه با خشونت علیه زنان در تلاش است ابعاد و جنبه‌های مختلف این پدیده را نیز به کمک برنامه‌های حمایتی و مداخله‌ای در سراسر جهان پوشش دهد و شکاف‌های موجود را برطرف سازد.
زنان و فقر
فقر می‌تواند سبب افزایش خشونت شود. گروه‌های خاص جامعه به ویژه زنان و دختران بی‌بضاعت در شرایط تبعیض‌آمیز زندگی می‌کنند و در نتیجه، خطر اعمال خشونت بر آنان نیز افزایش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهد دختران فقیر 5/2 برابر بیش از سایرین در سنین کودکی ازدواج می‌کنند. این گروه در برابر سوءاستفادههای جنسی از جمله قاچاق زنان و دختران نیز بسیار آسیب‌پذیرترند. بدتر آنکه کسانی که در معرض خشونت‌های خانگی یا آزار همسران خود قرار می‌گیرند به دلیل نداشتن درآمد کافی یا محرومیت مالی قادر نیستند از این شرایط خشونت‌آمیز بگریزند. سازمان ملل متحد به منظور رفع این مشکل برنامه‌های متعددی را برای توانمند ساختن زنان از نظر اقتصادی و خروج آنان از فقر و نیز تقویت خدمات اجتماعی و افزایش آگاهی آنان از حقوق خود در دستور کار دارد. برنامه مداخله‌ای سازمان ملل برای کمک به اشتغال صدهزار نفر از زنان هندی و پروژه این سازمان برای آموزش خانواده‌های کارگران حاشیه‌نشین و روستایی در تاجیکستان و قزاقستان برای شروع کسب و کار با استفاده از مایکروکردیت، از جمله اقدامات این سازمان است.
زنان و اقتصاد
خشونت علیه زنان برای خود آنان، خانواده و جامعه هزینه‌های گزافی در‌بر دارد. یکی از مطالعات سازمان ملل نشان می‌دهد تنها در ویتنام هزینه‌های خشونت خانگی علیه زنان معادل 4/1 درصد تولید ناخالص ملی است. زنانی که به خصوص از سوی همسران خود مورد آزار قرار می‌گیرند به ندرت می‌توانند فعالیت اقتصادی داشته یا در کار خود موفق باشند. زنان و دخترانی که در اماکن عمومی یا محل کار مورد آزار فیزیکی، روانی یا جنسی قرار می‌گیرند به احتمال بسیار زیاد اشتغال یا حضور خود را در جامعه محدود می‌کنند. از سوی دیگر، رفع نابرابری‌های اقتصادی می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش خشونت علیه زنان داشته باشد. یکی دیگر از برنامه‌های دفتر زنان سازمان ملل افزایش توانمندی اقتصادی زنان است. در این راستا این دفتر از دولت‌ها می‌خواهد از امنیت فضاهای عمومی و اماکن کاری اطمینان حاصل کنند و سبب عاری ساختن این محیط‌ها از آزار جسمی و روانی زنان شوند. به عنوان مثال در کارخانه‌های نساجی هند که خشونت جنسی و آزار زنان در محل کار بسیار رایج است سازمان ملل در قالب یکی از طرح‌های خود مشغول آموزش صدها کارگر زن است تا روش‌های مقابله با خشونت در محل کار را به آنها
بیاموزد. در نتیجه این طرح، کمیته‌های مقابله با آزار و اذیت تشکیل شده و زنان در دوره‌های آموزشی می‌آموزند که در صورت مشاهده خشونت می‌بایست آن را گزارش کنند.
سلامت زنان
خشونت علیه زنان، سلامتی جسمی، روانی، جنسی و باروری آنان را به خطر می‌اندازد. برای رفع مشکلات آنی و نیازهای طولانی‌مدت جسمی و روانی زنانی که از خشونت آسیب دیده‌اند به خدمات چند‌بخشی متعددی نیاز است. گشایش یک مرکز بحران و یک خط تلفنی ویژه در تایلند، برای حمایت از زنانی که دچار خشونت شده‌اند، یکی از برنامه‌های موفق دفتر زنان UN محسوب می‌شود. این مرکز با 22 هزار شعبه در سراسر کشور و 1300 واحد سیار به حمایت از زنان، کودکان و سالمندانی می‌پردازد که با آسیب‌ها و خشونت‌هایی نظیر قاچاق زنان، خشونت‌های جنسیتی، کار کودکان یا بارداری در سنین نوجوانی مواجه می‌شوند.
آموزش و پرورش
نظام آموزشی می‌تواند در تغییر کلیشه‌های جنسیتی نادرست و مخرب که منجر به اعمال خشونت علیه زنان می‌شود نقش مهمی ایفا کند. سازمان ملل به منظور پرداختن به این امر برنامه‌های آموزشی متعددی را طراحی و اجرا کرده است. این برنامه‌ها با هدف ترویج برابری جنسیتی، حمایت از حقوق زنان، بازنگری سیاست‌ها و محتوای درسی در مدارس و آموزش معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها به اجرا درمی‌آید. یکی از کشورهای هدف این برنامه چین است که رشد سریع اقتصادی و مهاجرت والدین به شهرهای صنعتی برای کار، دختران تنها‌مانده در روستاهای این کشور را در معرض خطر سوءاستفادههای جنسی قرار داده است. سازمان ملل در قالب یکی از برنامه‌های خود مشغول آموزش 500 معلم محلی، پنج هزار دانش‌آموز و بیش از دو هزار نگهبان است تا بتواند با افزایش آگاهی سبب پیشگیری از اعمال خشونت بر کودکان روستایی این کشور شود.
خشونت رسانه‌ای!
رسانه‌ها قادرند در تحکیم یا به چالش کشیدن هنجارها و رفتارهای اجتماعی که به خشونت علیه زنان منجر می‌شود نقش موثری ایفا کنند. رسانه‌های نوین نیز می‌توانند بستری برای سوءاستفاده از زنان و دختران فراهم کنند: از ارائه انگاره‌های جنسی تک‌بعدی از زنان گرفته تا خشونت‌های بارز. فضاهای مجازی بعضاً به محلی برای تعرض مستقیم به زنان و کودکان تبدیل می‌شوند خواه در قالب سوءاستفاده از اطلاعات و تصاویر سایبری افراد تا پست تصاویر مستهجن زنان در این فضا. مطالعات کمیسیون بررسی وضعیت زنان سازمان ملل نشان می‌دهد، میزان گزارش‌های دریافت‌شده از زنان مبنی بر دسترسی به تصاویر خصوصی آنان و نشر بدون مجوز آن در فضای مجازی روز‌به‌‌روز در حال افزایش است. برای رفع این مشکل، دفتر زنان سازمان ملل از مطالعات پایشی رسانه‌ها و بررسی تصویر زنان در وسایل ارتباط جمعی حمایت می‌کند. این دفتر با برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی و افزایش آگاهی متخصصان رسانه در خصوص برابری جنسیتی و خشونت علیه زنان در تلاش است مشارکت دست‌اندرکاران رسانه‌ها را در برنامه‌های پیشگیرانه خود افزایش دهد.
ضرورت مکانیسم‌های سازمان‌یافته برای بهبود زندگی زنان
در کنار همه آنچه گفته شد نهادهای تخصصی می‌توانند به جلوگیری از خشونت علیه زنان کمک کنند. این نهادها در سطح ملی، منطقه‌ای و حتی بین‌المللی نقش مهمی در تصویب قوانین، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی دارند و قادرند سبب ترویج برابری‌های جنسیتی شوند. اما در زمینه خشونت علیه زنان هنوز به اقدامات جدی‌تری نیاز است. بنا بر گزارش دفتر زنان سازمان ملل 125 کشور خشونت خانگی را غیرقانونی می‌دانند اما تنها 52 کشور به صراحت، تجاوز به افراد متاهل را جرم اعلام کرده‌اند. به نظر می‌رسد به سیاست‌ها و قوانین بیشتر، مکانیسم‌های موثرتر و همکاری و مشارکت فعالان این عرصه نیاز است. دفتر زنان سازمان ملل با دولت‌ها همکاری می‌کند تا بتوانند برنامه‌های ملی آگاهانه و دقیقی طراحی کنند، همکاری‌های بین‌بخشی و مشارکت فعالان را تقویت کنند و در نهایت به راهکارهای موثر و پایدارتری برای مقابله با خشونت علیه زنان دست یابند.
دیدگاه تان را بنویسید