بداقبال‌ها

رکود حاکم بر بخش مسکن در چند سال اخیر سبب شد تا تعداد زیادی از واحدهای مسکونی ساخته‌شده به وسیله انبوه‌سازان بدون متقاضی باقی بماند، در نتیجه انبوه‌سازان برای حل این مشکل طرحی با عنوان فروش اقساطی مسکن را ارائه کردند تا بدین ترتیب هم به افرادی که پول نقد کافی برای خرید املاک مورد نظر خود را ندارند کمک شود، هم سازندگان بتوانند واحدهای بدون مشتری خود را به فروش برسانند، اما در این میان مجموعه‌ای باید ضمانت خریدار را در قبال پرداخت اقساط به فروشنده می‌کرد، به همین منظور بعد از مذاکرات فراوان، بانک مسکن این مسوولیت را پذیرفت. اما بانک مسکن برای پذیرفتن این مسوولیت، چند شرط داشت، یکی از این شرط‌ها تعیین کارمزدی پنج‌درصدی در قبال این ضمانت بود که اگرچه از جانب انبوه‌سازان کارمزد بالایی به شمار می‌رود، اما مسوولان بانکی معتقدند که این کارمزد به نسبت ریسکی که بانک انجام می‌دهد بسیار ناچیز است، شرط بعدی تعیین سقف 150 میلیون تومان برای این تضمین است که بسیاری از مردم و همچنین انبوه‌سازان آن را شرطی محدودکننده می‌دانند. بانک دوره بازپرداخت این 150 میلیون تومان را نیز نهایتاً چهار سال و اقساط آن را سه میلیون تومان اعلام کرد.
حال با وجود اینکه چند ماهی از تصویب طرح تضمین بانکی معاملات غیرنقد ملک از سوی بانک مسکن می‌گذرد، اما همچنان رونقی در طرح فروش اقساطی مسکن مشاهده نمی‌شود، زیرا از طرفی انبوه‌سازان واحدی را معرفی نکرده‌اند و از طرف دیگر گفته می‌شود که تعداد زیادی از متقاضیان با شنیدن شرایط این طرح، از آن انصراف داده‌اند. اما دلایل اصلی عدم موفقیت این طرح چیست؟ رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران کارمزد بالای بانک، محدودیت سقف تضمین بانک‌ها و عدم هماهنگی میان انبوه‌سازان را سه عامل اصلی عنوان کرد که باعث شده این طرح تاکنون اجرایی نشود.
سوال دیگری نیز در این میان مطرح می‌شود، اینکه انصراف متقاضیان این طرح چه معنایی دارد؟ آیا با این شرایط باید این طرح را تمام‌شده بدانیم؟ محمدحسن مرادی، مدیر طرح و برنامه بانک مسکن در این مورد می‌گوید: «تغییری در شرایط کنونی بانک به وجود نخواهد آمد و به این ترتیب این طرح عملاً اجرا نخواهد شد، اما من مطمئن هستم که حتی اگر بانک به هر نحوی تغییر دیگری هم ایجاد می‌کرد باز هم استقبالی از این طرح نمی‌شد چرا که این ایرادها بیشتر بهانه‌تراشی است و انبوه‌سازان می‌بینند که بازار در حال جان گرفتن است و می‌توانند ملک‌های خود را با قیمت‌های بالاتری بفروشند، بنابراین اصلاً وارد این طرح نمی‌شوند و مشکل را باید در جای دیگر جست‌وجو کنیم. بنابراین حتی اگر ایرادهای کنونی هم رفع شود باز هم فکر نمی‌کنم طرحی از سوی انبوه‌سازان معرفی شود.»
برای رسیدن به تمام سوالات در خصوص طرح فروش اقساطی مسکن، در این پرونده تجارت فردا با رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران به گفت‌وگو پرداختیم. او معتقد است: «اگر از قبل برای این طرح برنامه‌ریزی می‌کردند، اکنون این مشکلات به وجود نمی‌آمد. حتی اگر همین الان هم این طرح را ساماندهی کنند و انبوه‌سازانی که املاکی دارند و آمادگی این را هم دارند که ملک‌شان را به صورت قسطی بفروشند، نرخ ملک، موقعیت آن، متراژ و بعد از آن زمان پرداخت را از طریق تشکیلاتی به خریداران اطلاع‌رسانی کنند، این طرح کمی سر و سامان می‌گیرد.» همچنین او می‌گوید: «با تغییر ندادن شرایط از سوی بانک‌ها اتفاق خاصی نمی‌افتد زیرا سرمایه‌گذاری در این زمینه انجام نشده است. به این ترتیب استقبالی از این طرح نمی‌شود و همان روال قبلی که در بازار وجود داشته است ادامه پیدا می‌کند. هر کسی هم که با شرایط موجود کنار بیاید می‌تواند از این طرح استفاده کند و نهایتاً توافق میان انبوه‌سازان و بانک مسکن بر روی کاغذ باقی می‌ماند.»