نجات تعطیلات

روزهای تعطیل چند سالی است برای اغلب آنان که در این روزها آهنگ سفر می‌کنند، جز خستگی، درد گردن و ستون فقرات عایدی دیگری نداشته است. به این دلیل که سفر برای ایرانیان -دست‌کم برای اغلب آنان- تنها با عزیمت به سوی «شمال»، آن هم فقط در «تابستان» معنا پیدا می‌کند. حال اگر دست بر قضا، تعدادی روز تعطیل به هم گره بخورد، از چند روز قبل از آمدن این تعطیلات تا چند روز پس از آن، اتومبیل‌ها هم گویی در جاده‌های منتهی به شمال کشور به یکدیگر گره می‌خورند. فرقی هم نمی‌کند در چه ساعتی از شبانه‌روز سر از این مسیرها درآورده‌اید، چه روز باشد، چه پاسی از شب، جاده قفل است. این تصویر، تنها گوشه‌ای از اثرات نابسامانی تعطیلات در ایران را به نمایش می‌گذارد. اما باید این موضوع را مورد تامل قرار داد که به چه دلیل ایرانی‌ها بدون برنامه‌ریزی و به محض فرا رسیدن ایام تعطیل، این چنین به جاده‌ها هجوم می‌برند؟ آیا این نوع سفرها نتیجه‌ای را که آنان انتظار می‌کشند، حاصل می‌کند؟
در این سال‌ها، از یک سو بهارستان‌نشینان و از سوی دیگر، دولتمردان در دوره‌های مختلف در پی سامان دادن به وضعیت تعطیلات بوده‌اند. با آغاز به کار دولت یازدهم نیز اظهاراتی جسته و گریخته در مورد تعیین تکلیف وضعیت تعطیلات تقویمی یا رسمی مطرح شد اما هنوز و همچنان تعطیلات در ایران بی‌سامان است. جالب اینکه طراحان طرح ساماندهی تعطیلات در دولت و مجلس، هم‌نظر هم نیستند؛ از آن جهت که برخی نمایندگان خواهان کاهش روزهای تعطیل هستند و آن‌گونه که در خبرها آمده است، وزارت کشور به دنبال افزایش روزهای تعطیل رسمی است. در سال 1391 گروهی از نمایندگان با این استدلال که تعطیلی زیاد در کشور به تولید آسیب وارد می‌کند و عامل برخی تبعیض‌ها علیه کارگران و کارمندان است، طرحی برای ساماندهی و کاهش تعطیلات کشور تهیه کردند. اما گفته می‌شود، در دولت، وزارت کشور، عهده‌دار ماموریت ساماندهی تعطیلات شده و از استانداری‌ها خواسته است که پیشنهاد خود را برای بهبود توزیع تعطیلات در سال ارائه کنند. خبرها حاکی از آن است که اکنون این پیشنهادها به وزارت کشور ارسال شده و آماده بررسی است. در سالنامه ایرانی‌ها، ۲۶ روز به عنوان تعطیلات رسمی ذکر شده که از این تعداد ۱۶ روز تعطیلات مذهبی، شش روز تعطیلات ملی و سیاسی همچون ۱۴ خرداد، ۲۲ بهمن، ۲۹ اسفند و... و چهار روز نیز به تعطیلات نوروزی اختصاص‌یافته است. این تعداد تعطیلات رسمی، ایران را در جایگاه دومین دارنده بیشترین تعطیلات در جهان قرار داده است. اما فارغ از آنکه تعداد تعطیلات رسمی در ایران نسبت به سایر کشورها، رقم قابل توجهی را به خود اختصاص داده است، به دلیل آنکه ایرانیان دارای دو تقویم شمسی و قمری است، با چرخش ماه‌های قمری، روزهایی در میان دو روز تعطیل قرار می‌گیرد و گاه این روزها نیز به شمار روزهای تعطیل یا نیمه‌تعطیل سال اضافه می‌شود.
از طرفی این اجماع میان دولتی‌ها، نمایندگان مجلس و البته فعالان اقتصادی به وجود آمده است که تحت عنوان ساماندهی تعطیلات، تعطیلات پایان هفته به دو روز افزایش پیدا کند و این دو روز تعطیل، جمعه و شنبه باشد. این پیشنهاد از آن جهت مطرح شده است که تعطیلات هفتگی ایران، پنجشنبه و جمعه بوده و در سایر کشورها، جمعه و شنبه یا شنبه و یکشنبه تعطیل است، از این‌رو ارتباط ایران با سایر کشورها به مدت سه الی چهار روز با دنیا قطع می‌شود؛ این خواسته اغلب فعالان اقتصادی است که تعطیلات هفتگی ایران نیز به‌گونه‌ای سامان یابد که این معضل برطرف شود. اما ظاهراً این ایده برای اجرایی شدن با مانع شخصیت‌ها و نهادهای مذهبی کشور مواجه است. با وجود این آیا دولت یازدهم، جسارت تمشیت وضعیت آشفته تعطیلات را خواهد داشت؟