ماتم سبز

نقطه‌به‌نقطه را رنگ‌های زرد و خردلی فراگرفته است. رنگ‌های پاییزی که این بار نه اکسیژنی دارد و نه سودی به حال طبیعت. خودنمایی رنگ‌های تند شیروانی‌ها در کنار رنگ سبز طبیعت چشم را می‌زند. انگار آجر و سیمان‌ها به درختان نیشخند نابودی می‌زدند. فارغ از اینکه درختان سبز هرگز برای آجر سیمانی‌های مسقف دعوتنامه نداده بودند و حتی نمی‌خواستند شب‌ها آرامش جنگل با صدای موسیقی و قهقهه‌های ساکنان پر شود. حالا آرامش‌شان گرفته شده و هر روز مهمانی جدید وارد گود می‌شود و در ازای ورود هر ویلای 100‌متری، ده‌ها درخت جان خود را از دست می‌دهند، غافل از اینکه سده‌ها طول می‌کشد تا این طبیعت جبران شود. ساکنان منطقه و مهمانان جدید فقط به فکر گذران لحظات خود هستند و حتی به آینده فرزندان خود هم فکر نمی‌کنند که ممکن است تا 30 سال دیگر چه بلایی بر سر طبیعت و جنگل‌های ایران بیاید. درختان ساکن در جنگل‌های شمالی هر روز در ماتم از بین رفتن دیگر درختان هستند و هر روز عمرشان را می‌شمارند تا در نهایت نوبت به آنها هم برسد. دوستان‌شان کشته می‌شوند و کسی به فکر تنفس‌گاه‌ها نیست. سبزی‌های شمال حالا دیگر آرامش ندارند و نمی‌خواهند روزبه‌روز نفس‌شان تنگ‌تر شود. هر روز عده‌ای برای مزایده بر سر زمین‌ها می‌آیند و با کمی جر و بحث بالاخره به توافق می‌رسند. دوباره صبح نفس‌گیر شروع می‌شود. کامیون‌های حامل نخاله وارد می‌شوند و هر چه لازم است تا جان درختان را بگیرد، خالی می‌کنند. همین که قرار است ویلایی سه‌طبقه با همه امکانات در آن منطقه ساخته شود کافی است و دیگر فکر سر و صدای اطراف، تعداد خانواری که سر هر مناسبت و تعطیلی به آنجا می‌آیند جای خود دارد.

ساعت شش صبح، صدای اره به جان درختان شنیده می‌شود، نگرانی جنگل از ساخت و سازی جدید،‌ قطع درختان و مردن طبیعت. سکوت جنگل به سکوتی ماتم‌زده تبدیل شده است، سکوتی که هرگز ساکنان جنگل‌ها نمی‌خواستند به این وضعیت برسند. کشته شدن درختان باعث عزیمت بسیاری از حیوانات محله به نقاط دیگر شده است و گاهی با حضور ساکنان این حیوانات خوراک شکارچیان می‌شوند و حالا رو به انقراض هستند.

هشدار به ساخت و ساز جواب نداد؟

تپه‌های عباس‌آباد، کلاردشت، نمک‌آبرود، سی‌سنگان و دیگر جنگل‌های شمالی کشور هر یک با حجم عظیمی از ویلاسازی‌ها مواجه شده‌اند به گونه‌ای که به تازگی نیز رئیس سازمان جنگل‌ها نسبت به ساخت و ساز ویلا در جنگل‌های شمالی کشور هشدار داده و در پی آن بخشنامه‌ای صادر کرده است. بر اساس آمارهای دولتی طی سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰، بیش از 5/1 میلیون مترمکعب چوب از جنگل‌های شمال ایران برداشت شده است. رئیس انجمن جنگل‌بانی در این باره گفته است که این رقم، بیانگر آمار رسمی در این زمینه است و بدون شک در کنار این برداشت‌ها، قطع درختان به‌طور غیرقانونی نیز در جریان است که بر میزان کل نابودی جنگل‌ها می‌افزاید. متخصصان جنگل نیز در این میان معتقدند که جنگل‌های شمال ایران تاکنون به اندازه‌ای آسیب دیده‌اند که تاب این برداشت گسترده را ندارند. پیش‌بینی شده است که با ادامه این روند، جنگل‌های شمال ایران به سرنوشت جنگل‌های غرب ایران دچار خواهند شد و از میان خواهند رفت. در حال حاضر تنوع زیستی و حیات‌وحش در جنگل‌های شمال از میان رفته است. از سوی دیگر، کارشناسان یکی از دلایل وقوع سیل‌های ویرانگر را در شمال ایران، نابودی پوشش گیاهی و بریدن درختان منطقه ارزیابی کرده‌اند. طبق اعلام رئیس سازمان محیط زیست ایران، در پنج دهه گذشته، سطح جنگلی ایران از ۱۸ میلیون هکتار به ۱۴ میلیون هکتار رسیده است و سطح جنگلی نابود شده، به بیابان تبدیل شده است. همچنین برآورد شده است که سالانه ۶۳ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس و شمال ایران نابود می‌شود و دلیل آن طمع انسان‌ها و نه نیازشان است. سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) اعلام کرده است ایران یکی از ۷۰ کشور در حال توسعه در دنیاست که پوشش جنگلی کمی دارد و این پوشش جنگلی اندک، با سرعتی بیشتر از دیگر نقاط دنیا در حال نابودی است.

سه هفته پیش رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور طی بخشنامه‌ای به ادارات کل منابع طبیعی سراسر کشور خواستار برخورد جدی با هرگونه تصرف غیرقانونی و ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز در اراضی ملی شد. دراین‌باره نیز یک نماینده مجلس با انتقاد از ساخت‌وسازهای غیرمجاز در جنگل‌های شمال کشور و تغییر کاربری اراضی کشاورزی گفته است که با وجود آنکه جنگل‌ها جزو اموال بیت‌المال محسوب می‌شود اما متاسفانه شاهد ساخت‌وسازهای غیرقانونی در اعماق جنگل به ویژه در شمال کشور هستیم که منجر به نابودی منابع طبیعی شده است. نماینده مردم ساری و میان‌رود در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر ضرورت برخورد با تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و جنگل‌ها در شمال کشور گفته است که بی‌توجهی به این مهم پیامدهای نامطلوبی را به همراه داشته است. شجاعی‌کیاسری معتقد است که مسوولان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور باید پاسخگوی چرایی قطع درختان جنگل‌ها و رشد ویلاسازی در آن باشند. بنابراین پیگیری‌ها برای توقف عملیات ساخت و ساز در جنگل‌ها با دعوت از مسوولان مربوطه ادامه دارند.

شاید اگر گفته می‌شد هر مسافری که به شمال کشور می‌رود با خود یک نهال ببرد و آن را در جنگل‌ها بکارد، نه‌تنها آلودگی هوا این اندازه نبود بلکه شاید تعداد تنفس‌گاه‌های کشور هم بیشتر می‌شد. اما طی 20 سال اخیر به جای کاشت درخت و نهال در جنگل‌های شمالی کشور، درخت‌های موجود هم قطع شدند و به جای آنها آجر و سیمان فضا را پر کرد. اگر حدود 30 سال گذشته از بالا به شمال کشور نگاه می‌شد، رنگ سبز در کنار آبی دریا موجی از رنگ را نشان می‌داد که کمتر نقاشی می‌توانست آن را به تصویر بکشد، اما حال با سفری هوایی برفراز آسمان شمال کشور رنگ سبز یکدست جنگل‌ها جای خود را به شیروانی‌های زرد و خردلی داده است. طبیعت بکری که شاید هرگز تصور نمی‌کرد به راحتی آجر و سیمان جای درختانش را بگیرد. گاهی ساده و گاهی بسیار مجلل هستند. اما مهم نیست که هر یک از ویلاهای ساخته‌شده در جنگل‌ها چه امکاناتی داشته باشند، مهم این است که هر یک آلاچیق ساخته‌شده در این مناطق هم می‌تواند به اندازه‌ای به طبیعت آسیب برساند که دیگر قابل جبران نباشد.