بعضی، نان از مخالفت می‌خورند

یک روز می‌گویند ما «دلواپسیم». یک روز می‌گویند ما «دل‌آرام دلواپسیم». یک روز می‌گویند «ما به مذاکرات خوش‌بین نیستیم» به همین خاطر، خط قرمز ترسیم می‌کنند! یک روز دیگر می‌گویند «فلان وزیر باید از کار برکنار شود»، روز بعد، صدایشان در می‌آید که «چرا ادبیات سیاسی رئیس‌جمهوری، در حد و اندازه عنوان او نیست»؟ در ایران، خیلی‌ها تلاش می‌کنند نام منتقد را بر آنها بگذارند اما در اصل می‌توان از آنها با عنوان «اپوزیسیون دولت» یاد کرد. اپوزیسیونی که به اعتقاد بسیاری، کار ویژه اصلی‌شان، نقد بی‌چون و چرای اقدام‌های دولت است. اما به راستی آنها چه می‌خواهند؟ اینها و چند موضوع دیگر را با سیدرضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست‌جمهوری و نماینده ادوار مختلف مجلس در میان گذاشتیم تا تحلیل او را از نقد، چگونگی نقد و شیوه نقد علیه دولت جویا شویم.

به عنوان اولین سوال؛ آیا ما می‌توانیم جریان یا گروهی را به عنوان اپوزیسیون دولت یازدهم در نظر بگیریم؟

ببینید اساساً من با وجود اپوزیسیون دولت مخالفم. اینها را باید با نام منتقد خطاب کرد چرا که اساساً در ایران، چیزی به نام اپوزیسیون دولت نداشته و نداریم.

به فرض پذیرفتن این تحلیل، آیا ما می‌توانیم جریانی را نام ببریم که به صورت پیوسته دولت و شعارهایش را در طول یک سال گذشته زیر نظر داشته و نقد کرده باشد؟

برای پاسخ به این سوال بهتر است مروری بر اتفاقات یک سال گذشته داشته باشیم. ما در سال 1392 شاهد انتخابات شکوهمندی بودیم که در آن حدود ۷۳ درصد مردم حضور یافتند و از این جمع، ۵۳درصد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی را به عنوان یازدهمین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران انتخاب کردند. پس از این اتفاق بود که اولین عکس‌العمل و واکنش نسبت به دولت، خوشحالی تقریباً تمام گروه‌های سیاسی از انتخاب او بود. اما دومین عکس‌العمل و واکنش به انتخاب دولت را می‌توان در جریان رای اعتماد به کابینه یازدهم دید. جایی که در آن، از 18 وزیر پیشنهادی حسن روحانی، 15 نفر رای آوردند. اما عکس‌العمل و واکنش سوم، مربوط بود به نقد از دولت به جهت بعضی انتخاب‌ها و انتصاب‌ها. در این بخش، شاهد بودیم که بعضی‌ها، با شدت بیشتری نسبت به انتخاب‌های دولت، منتقد شدند. در کنار اینها باید به مسائل اقتصادی اشاره کنیم که در آن، شاهد ایراد بعضی حرف و حدیث‌های گاه تند، گاه مخالف و گاه موافق تصمیمات دولت هستیم. با دانستن تمام این اتفاقات، به نظر می‌رسد که آنچه اهمیت دارد این است که در طول یک سال گذشته، نقدها نسبت به دولت بیشتر موضعی بوده است.

بحث من این است که آیا شما تایید می‌کنید که با وجود اقدام‌های دولت در سال گذشته، بعضی گروه‌ها و جریانات سیاسی، تنها کارویژه خود را نقد تند دولت تعریف کرده‌اند؟

ببینید! واقعیت این است که نقد در جامعه یک ضرورت است. هیچ فردی معصوم و عقل کل نیست. طبیعی است در شرایطی که ایران، عضوی از جامعه بین‌المللی است نتواند تمام برنامه‌های مدنظرش را آن‌طور که باید و شاید اجرایی کند چرا که عده‌ای اجازه این کار را به دولت نمی‌دهند و مانع آن می‌شوند.

به عنوان مثال نقدهایی را که در طول چند ماه گذشته از سوی بعضی جریان‌ها مانند جبهه پایداری در حوزه سیاست‌های خارجی ایران و بعضی از عزل و نصب‌های دولت در وزارتخانه‌های مختلف صورت گرفته دارای چنین ویژگی‌هایی می‌دانید؟

به نظر من نباید این نقدها را جریانی ببینیم. چه اصولگرا چه اصلاح‌طلب. اینها افراد هستند و جریان نیستند. با پذیرفتن این موضوع، آنچه مهم به نظر می‌رسد این است که بخشی از این نقدها بیشتر سیاسی‌کاری است تا نقد منصفانه و از سر دلسوزی. در این شرایط است که به نظر می‌رسد دولت باید با دانستن اینکه در مسائل علمی همیشه اختلاف نظر وجود دارد، باید تحمل خود را بالا ببرد و به این دست از منتقدان توضیحات لازم را ارائه کند تا بهانه از دست آنهایی که ندانسته بعضی از کارها را می‌کنند گرفته شود و توده مردم هم متوجه تلاش‌های دولت شوند.

با این حال، بعضی‌ها معتقدند این نقدهای پی در پی به جهت خروج این منتقدان از دایره قدرت است.

ببینید! باید بدانیم که بخشی از این افراد، نان مخالفت را می‌خورند. آنها در تمام ادوار هم بوده‌اند. حتی در زمان جنگ، حتی در دوران سازندگی و حتی در دوران اصلاحات. من به عنوان نماینده پنج دوره مجلس، کاملاً با این افراد آشنا هستم. آنها کارشان مخالف‌خوانی است و نان‌شان را از این راه می‌خورند. اما علاوه بر اینها، هستند افرادی که به دلیل نداشتن اطلاعات کامل و جامع، اوضاع را می‌بینند و با توجه به جریانی که به راه افتاده، دست به نقد می‌زنند. مثلاً منتظر می‌مانند که 100 روز اول کار کابینه تمام شود و دنبال بهانه می‌گردند تا نسبت به فعالیت‌های دولت، نقد کنند. اینها همان افرادی هستند که اطلاعات کامل ندارند و تصور می‌کنند همه چیز در اختیار دولت است.

با این شرایط شما برخوردی را که اخیراً آقای روحانی در قبال منتقدان داشت ابزاری مناسب برای رویارویی با منتقدان می‌دانید؟

نه، هر چه آقای روحانی و همراهان او بر تحمل و شرح صدرشان بیفزایند و بر آگاه‌سازی و آگاهی‌آفرینی تلاش کنند، بهتر نتیجه می‌گیرند. نکته دیگر این است که روابط عمومی دولت ما باید و چند مناظره و جلسه بگذارد و افراد و کارشناسان مختلف را دعوت کند تا آن ذهنیتی را که وجود دارد از بین ببرد. ما باید بتوانیم جواب اقناعی بدهیم. بتوانیم منتقدان‌مان را اقناع کنیم.