رئیس‌جمهور احتمالی مصر

ژنرال عبدالفتاح السیسی در نطقی نرم که از تلویزیون پخش شد اعلام کرد قصد دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کند و مبارزات انتخابی او روند سنتی گذشته را نخواهد داشت. این احتیاط‌کاری ضروری نبود. مردم مصر نیازی نمی‌بینند که وزیر سابق دفاع و رئیس واحد اطلاعات ارتش قبل از پیروزی در انتخابات 26 ماه می چهره متفاوتی از خود به نمایش گذارد. آقای سیسی که رهبری کودتای براندازی مرسی را بر عهده داشت اکنون نامزدی از جانب دولت مصر است که هفت میلیون کارمند، ارتش و نیروهای پلیس از او پشتیبانی می‌کنند. او همچنین از دیدگاه مصریانی که از محمد مرسی و اخوان‌المسلمین دل‌ خوشی ندارند به عنوان یک قهرمان محسوب می‌شود. طرفداری آنها باعث شد تصویر سیسی بر روی تی‌شرت، شکلات و جواهرات تزیینی حک شود.
در این وضعیت، نامزدهای رقیب با چالشی بزرگ مواجه هستند هر چند تاکنون تعداد نامزدها اندک است. ممکن است مصریانی که قبلاً علیه او رای داده‌اند اکنون انتخابات را تحریم کنند. این گروه 20درصدی هستند که به‌رغم تهدید و ارعاب فراوان، دستگیری‌های گسترده و محاکمه‌های دسته‌جمعی اخیر اخوان‌المسلمین به اتهام تروریست بودن هنوز از این گروه حمایت می‌کنند. هر دسته دیگری که احتمالاً در انتخابات شرکت نمی‌کنند شمار فزاینده‌ای از مردم به ویژه از قشر جوان هستند که آقای سیسی را در راس مخالفان انقلاب می‌بینند که به تدریج امیدهای برخاسته از روزهای بهار عربی در سه سال گذشته برای تغییرات را بر باد داده‌اند. نظر‌سنجی‌ها در مصر از گذشته بدون اعتبار بوده‌اند اما یکی از موسسات مستقل با عنوان «بصیرت» از کاهش حمایت‌ها از سیسی خبر می‌دهد. در ماه فوریه 51 درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند به سیسی رای خواهند داد. این درصد در ماه مارس به 39 کاهش یافت. اما این کاهش هنوز به معنای عدم محبوبیت نیست: کمتر از یک درصد پاسخ‌دهندگان گزینه دیگری در نظر داشتند و اکثر آنها هنوز تصمیمی نگرفته‌اند.
آقای سیسی 59ساله سخنران تاثیرگذاری است که استعداد زیادی در برانگیختن احساسات ملی‌گرایانه دارد و در سکوت قدرت خود را به نمایش می‌گذارد. او که لباس نظامی خود را کنار گذاشته است به تازگی سوار بر یک دوچرخه کوهستان و با لباس ورزشی دیده شد که چهره او را از یک دیکتاتور دور می‌سازد. این تحولات در زمانی اتفاق می‌افتد که اکثریت مصریان خواستار آرامش در کشور هستند. افزایش فقر نیز می‌تواند عامل دیگری باشد. با افزایش رکود اقتصادی درآمدها روزبه‌روز کمتر شده است. کمبود برق حتی گریبان ثروتمندان را هم گرفته است و مصر شاهد آن بود که شاخص شادمانی این کشور بین سال‌های 2006 تا 2012 حتی از شاخص کشور ورشکسته یونان هم کمتر شد. با وجود این، احساس درماندگی و فلاکت باعث نشده است تا احساس همدردی نسبت به اعضای اخوان‌المسلمین بیشتر شود. تلاش این گروه برای برگزاری تظاهرات اعتراض‌آمیز باعث ناراحتی مردم شده است. به‌‌رغم نارضایتی از خشونت پلیس و مرگ حدود سه هزار نفر از زمان کودتای ماه جولای، صحبت‌های عادی در خیابان‌های مصر حاکی از آن است که مردم عقیده دارند تنها یک فرد قدرتمند می‌تواند اوضاع را رو به راه کند.
بنابراین انتخابات ریاست‌جمهوری ممکن است از همان الگویی پیروی کند که در ماه دسامبر در رای‌گیری در مورد قانون اساسی جدید به اجرا در‌آمد. قانون جدید با اکثریت 98درصدی تایید شد اما مشارکت 38درصدی واجدین شرایط ثابت کرد مصر جامعه‌ای چند‌قطبی و سرشار از نفرت و خصومت‌هاست. مصری‌ها از این بابت تعجب کرده‌اند که آقای سیسی اعلام نامزدی خود را تا مدت زیادی به تاخیر انداخته است و چرا تاریخ انتخابات مرتباً تغییر می‌کند. تغییرات اخیر در ارتش ممکن است پاسخی به این سوال باشد. با وجود این که از سال 1952 ارتش در امور کشور دخالت داشته است نقش مستقیم این نهاد در اداره کشور پس از انقلاب سال 2011 و انتخاب محمد مرسی در اواسط سال 2012 بسیاری از فرماندهان را نگران ساخته است چرا که آنها رهبر بزرگ خود را در خط مستقیم آتش‌های سیاسی قرار می‌دهند. در ماه مارس آقای سیسی 25 نفر از اعضای شورای حاکم را تغییر داد. علاوه بر این، به منظور اطمینان از وفاداری نزدیکان، او ژنرال محمد هگازی را به عنوان رئیس دفتر خود منصوب کرد. این فرد فرمانده عملیاتی 450 هزار نیرو است و در گذشته توسط سیسی به سمت رئیس اطلاعات ارتش منصوب شده بود. دختر آقای هگازی نیز همسر یکی از سه پسر آقای سیسی است.
آرایش مجدد نیروهای نظامی مستلزم مهارت‌هایی است که آقای سیسی به عنوان رئیس اطلاعات از آن برخوردار است. او که یک مسلمان متعصب است در طول حاکمیت کوتاه اخوان‌المسلمین توانست آنها را قانع سازد که او فردی قابل اعتماد است. این نوع زیرکی در آینده نیز لازم خواهد بود چرا که رهبر آینده مصر وظیفه سنگین پاکسازی حوزه وسیعی از نهادها - ‌از دادگاه‌ها و پلیس گرفته تا سامانه‌های بهداشت و تحصیل- را بر عهده خواهد داشت. او این کار را نه تنها برای نجات مصر بلکه برای خودش باید انجام دهد. پلیس‌های آماده شلیک و قضاتی که اخیراً صدها طرفدار اخوان‌المسلمین را به مرگ محکوم کردند (حتی یک کشاورز به خاطر گذاشتن کلاه مدل سیسی بر سر الاغش به زندان محکوم شد) اکنون بیشتر باری بر دوش او خواهند بود به جای آنکه ارزشی برای او باشند.