ماموریت غیر‌ممکن

دونالد ترامپ، که بالاخره توانست به عنوان نماینده جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده معرفی شود، خود را «پادشاه بدهی» می‌داند و اعلام کرده که قصد دارد بدهی‌های دولتی این کشور را طی هشت سال آینده به صفر برساند. کارشناسان اما اعتقاد دارند این ادعا، بیشتر شبیه ماموریتی غیرممکن است که ترامپ تنها به این دلیل آن را پذیرفته که اصلاً اطلاعی ندارد درباره چه موضوعی صحبت می‌کند. تنها برنامه پیشنهادی وی بابت تصحیح نظام مالیاتی ایالات متحده، تریلیون‌ها دلار به بدهی‌های دولتی اضافه خواهد کرد و با این نگاه، ترامپ جمهوریخواه یا واقعاً هیچ اطلاعی در مورد الزامات وعده‌هایش ندارد یا در حال دادن وعده‌های ضد و نقیض و فریب مردم است. از گفته‌های خود وی، به نظر می‌رسد گزینه اول درست باشد و ترامپ، هیچ ایده‌‌ای در مورد اقتصاد و بایدها و نبایدهای آن ندارد. برنامه وی برای اداره اقتصاد ایالات متحده، چیزی حتی فراتر از عجیب است. وی در مصاحبه‌ای با CNBC اظهار داشت راه کاهش و به صفر رساندن بدهی‌ها این است که پول بیشتری قرض کنیم، در نهایت برای بازپرداخت بدهی‌ها می‌توانیم مذاکره کنیم. این اظهارنظر فعالان وال‌استریت را به شدت نگران کرد، اگر بازپرداخت بدهی‌های ایالات متحده قرار باشد به مذاکره مجدد کشیده شود، اوراق قرضه این کشور که از امن‌ترین‌ها در سراسر جهان شمرده می‌شود نه‌فقط برای دوره وی، که تا سال‌ها دچار مشکل خواهد شد. به قول یکی از کارشناسان اقتصادی، مایکل استرین «به نظر می‌رسد آقای ترامپ اصلاً نمی‌داند درباره چه موضوعی صحبت می‌کند. برخورد فعلی وی درست مانند همان زمانی است که اظهار کرد برای کنترل روند مهاجرت باید در مرز با مکزیک دیواری بکشیم که مکزیکی‌ها هزینه آن را پرداخته‌اند.» انتقادات باعث شد تا ترامپ درصدد توضیح پیشنهادش برآید، توضیحی که فقط باعث افزایش نگرانی‌ها شد. وی در برابر این انتقاد که پرداخت هر مبلغی کمتر از مقدار توافق‌شده بابت بدهی‌های دولتی به بستانکاران، نوعی نکول تلقی می‌شود، به خبرنگار سی‌ان‌ان گفت: «به هر حال ما هیچ‌وقت مجبور به نکول بدهی‌های خود نخواهیم شد، چون امکان چاپ پول همیشه وجود دارد. من به عنوان رئیس‌جمهور آینده قصد دارم راهی برای خرید اوراق منتشرشده، با کمتر از قیمت واقعی آن پیدا کنم.» این البته در بازار بدهی‌ها اقدامی معمول است. اما فقط برای شرکت‌هایی که عملاً اوراق بدهی آنها دیگر ارزشی ندارد. برای کشوری مانند ایالات متحده، اتخاذ چنین سیاستی می‌تواند یک رسوایی تمام‌عیار تلقی شود و البته رسوایی چیزی است که ترامپ ثابت کرده ابایی از آن ندارد. اول از همه، بازخرید اوراق بدهی به قیمتی کمتر از قیمت اصل، حتی در سطح شرکت‌ها، فقط در حالتی انجام می‌شود که شرکت دچار مشکل شده است. دادن چنین پیغامی به جهان می‌تواند نه فقط برای هشت سال که برای مدتی بسیار طولاتی‌تر هزینه قرض گرفتن را برای آمریکا افزایش دهد و سرمایه‌گذاران را از این کشور فراری دهد. این اقدام همچنین فقط چین و ژاپن را که اوراق آمریکایی را خریده‌اند متضرر نمی‌کند بلکه به ضرر میلیون‌ها آمریکایی که این اوراق را به عنوان بخشی از حساب پس‌انداز یا بازنشستگی خود در اختیار دارند هم خواهد بود. موضوع مهم بعدی، این است که دولت ایالات متحده، پولی برای بازخرید این اوراق ندارد و اگر بخواهد 19 تریلیون دلار بدهی‌های دولتی را بازخرید کند یا باید اقدام به قرض گرفتن مجدد کند که در واقع بدهی‌های دولتی از بین نخواهند رفت یا از بانک مرکزی بخواهد با چاپ پول، این هزینه را تامین کند که می‌تواند باعث تورم شدید شود. در واقع به نظر می‌رسد تنها راه ممکن برای کنترل وضعیت، این است که ترامپ چند ده ساعت کلاس آموزش پایه‌های علم اقتصاد را پیش از ورود به کاخ سفید، بگذراند.