دیدار اردوغان با پوتین
اولویت کلیدی امنیت ملی اردن چیست؟
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه گفت: دست روسیه برای مذاکره در مورد معامله غلات باز است. پوتین گفت در دیدار با اردوغان مسائل مربوط به بحران اوکراین را نادیده نخواهند گرفت. او همچنین تاکید کرد: زمینه‌های همکاری گسترده‌ای با ترکیه داریم و به‌زودی به مذاکرات خود در مورد مرکز توزیع گاز پایان می‌دهیم. با اطمینان در زمینه انرژی پیشرفت می‌کنیم و با خریداران عمده توافقاتی داریم. پوتین گفت: به همکاری با ترکیه در زمینه انرژی هسته‌ای ادامه خواهیم داد. رئیس‌جمهور روسیه کشورش را در میان اولین کشورهایی دانست که در تلاش برای کمک به ترکیه در طول بحران‌ها، از جمله آتش‌سوزی جنگل‌ها یا مقابله با پیامدهای زلزله حضور داشته است. رئیس‌جمهور ترکیه نشست در سوچی را بسیار مهم خواند و گفت: موضوع غلات بسیار مهم است و بخش بزرگی از مذاکرات امروز ما را به خود اختصاص خواهد داد. آنکارا با «احتیاط» در انتظار احیای معامله غلات است. گفت‌وگو با پوتین در مورد معامله غلات برای جهان و کشورهای آفریقایی مهم خواهد بود. کشورهای آفریقایی منتظر نتیجه نشست امروز ما در خصوص صادرات غلات هستند.
برکناری وزیر دفاع اوکراین
همزمان با روند آهسته و کُند ضدحملات اوکراین، تصمیم برکناری وزیر دفاع این کشور اتخاذ شد و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین شامگاه یکشنبه با اشاره به «نیازی برای رویکردهای جدید» این خبر را اعلام کرد؛ اقدامی که از زمان حمله روسیه به اوکراین، «بزرگ‌ترین تحول و دگرگونی» برای دولت کی‌یف تلقی می‌شود. «اندرو ای.کرامر» رئیس دفتر روزنامه نیویورک‌تایمز در کی‌یف در گزارشی برای این روزنامه نوشت: همزمان با افشای رسوایی‌های مالی در وزارت دفاع اوکراین و تحقیقات دولت این کشور پیرامون این فسادها، زمزمه‌های برکناری «اولکسی رزنیکوف» وزیر دفاع سابق اوکراین به گوش می‌خورد. رئیس‌جمهوری اوکراین طی سخنرانی شبانه خود عنوان کرد: «اولکسی رزنیکوف بیش از ۵۵۰ روز از این جنگ تمام‌عیار را پشت سرگذاشته است. من معتقدم که وزارت دفاع اوکراین به رویکردهای جدید و سایر فرمت‌های ارتباطی، هم با ارتش و هم با جامعه نیاز دارد.»
سفر نماینده بایدن به ریاض
مقامات رسمی آمریکایی و فلسطینی از سفر یک هیات بلندپایه دیپلماتیک آمریکا به عربستان سعودی برای مذاکره پیرامون عادی‌سازی روابط این کشور با رژیم صهیونیستی خبر دادند. تایمز اسرائیل نوشت که این سفر از سوی برت مک‌گورک، نماینده کاخ سفید در امور خاورمیانه و باربارا لیف، رئیس بخش خاورنزدیک وزارت امور خارجه آمریکا تنها یک ماه پس از سفر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا به عربستان سعودی به همین منظور انجام می‌شود که نشان‌دهنده عزم پابرجای واشنگتن برای انجام دادن این توافق دشوار است. به گفته این دو مقام رسمی، سفر مک گورک و لیف همزمان با سفر هیاتی فلسطینی به ریاست حسین‌الشیخ، دبیرکل سازمان آزادی‌بخش فلسطین به ریاض است که به منظور گفت‌وگو درباره آنچه «انتظار رام‌الله از عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل» خوانده شده است، انجام می‌شود.
فرار از تشنگی، اولویت کلیدی امنیت ملی اردن
اردن با طیف گسترده‌ای از چالش‌های اقتصادی و ژئوپولیتیکی، ناشی از تغییرات اقلیمی مواجه است اما این مسائل را در فهرست تهدیدات استراتژیک خود قرار نداده است. با این حال از واقعیت نمی‌توان گریخت و تاثیرات عمیق و بلندمدت تغییرات اقلیمی، در صورتی که به آنها توجه کافی نشود، ممکن است به یک تهدید موجودیتی برای ثبات اردن تبدیل شود. تغییرات اقلیمی یک مساله مهم در اردن است، زیرا این کشور به شکل خاصی در برابر اثرات گرمایش جهانی آسیب‌پذیر است. اردن در حال حاضر دمای هوای بالاتر، خشکسالی‌های مکرر و شدید، افزایش تبخیر و رویدادهای شدید تغییرات اقلیمی را تجربه می‌کند. این کشور هنوز به‌شدت به سوخت فسیلی وارداتی وابسته است. بدون اقدام سریع و مشخص، انتظار می‌رود اثرات ناشی از این تغییرات بر اردن بدتر شده و منجر به کمبود آب بیشتر، کاهش بهره‌وری کشاورزی و افزایش آسیب‌های مرتبط با سلامت جامعه شود. تغییرات اقلیمی همچنین احتمالاً تاثیرات منفی بر رقابت‌پذیری سایت‌های مهم گردشگری اردن از جمله گنجینه صخره‌های مرجانی و وضعیت ایمنی در پترا خواهد داشت. درحالی‌که این کشور نقش ناچیزی در انتشار جهانی کربن دارد، اما مطمئناً تحت تاثیر انتشار کربن خواهد بود. به‌رغم این چالش‌ها و این واقعیت که اردن یکی از کم‌آب‌ترین کشورهای جهان است، واکنش این کشور به این بحران، تاکنون فاقد رویکرد یکپارچه‌ای بوده است که به مسائل درهم‌تنیده آب، انرژی و امنیت غذایی در زمینه برنامه‌ریزی و اجرا بپردازد. برنامه‌های استراتژی ملی در اردن وجود دارد، اما هنوز اراده سیاسی کافی برای اجرای آنها وجود ندارد. در نهایت، مثل کشورهای دیگر، تصمیمات سیاسی و استراتژیک اردن در بخش‌های مربوطه همیشه اولویت دادن به مشکلات اقتصادی کوتاه‌مدت بر مشکلات زیست‌محیطی بلندمدت بوده است. کمبود آب در اردن سابقه‌ای طولانی دارد. این کشور از دهه 1950، یعنی زمانی که جمعیتش شروع به افزایش کرد، با کمبود آب مواجه بوده است. هجوم آوارگان فلسطینی در سال‌های 1948 و 1967، پناهندگان عراقی در سال 2003 و پناهندگان سوری در سال 2011، این مشکل را تشدید کرده است. از سال 2015، خارجی‌ها یا پناهندگان، تقریباً یک‌سوم جمعیت بیش از 10 میلیون‌نفری اردن را تشکیل می‌دهند و این امر فشار بیشتری بر منابع آبی محدود این کشور وارد می‌کند. در دهه 1990، خشکسالی طولانی‌مدت باعث شد سطح آب رود اردن به‌طور قابلتوجهی کاهش یابد و بحران آب را بدتر کند. برای صرفه‌جویی در مصرف آب، دولت اقدامات متعددی از جمله ساخت سدها و معرفی فناوری‌های مبتنی بر صرفه‌جویی در مصرف آب را اجرا کرد. اما به‌رغم این تلاش‌ها، اردن همچنان یکی از کم‌آب‌ترین کشورهای جهان است و سطح آب این کشور به‌طور قابلتوجهی کمتر از آستانه «کمبود مطلق آب» است. اردن تلاش کرده است خط لوله‌ای از دریای سرخ به دریای مرده بسازد. این ایده برای اولین‌بار در اوایل دهه 1950 مطرح شد. از آنجا که بیشتر آب رودخانه اردن که به دریای مرده می‌ریزد، توسط اسرائیل برای مصارف خانگی منحرف می‌شود، این پروژه به‌گونه‌ای طراحی شد که ابتدا منبع مطمئن آب شیرین برای اردنی‌ها و همچنین برای فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها فراهم کند و سپس تولید برق آبی در آن صورت بگیرد و در نهایت موجب شود کاهش سطح آب دریای مرده به دلیل تبخیر و مصرف محدود آب شیرین متوقف شود. اگرچه این پروژه پس از امضای معاهده صلح اردن و اسرائیل در سال 1994 احیا شد، اما دولت اردن در نهایت در سال 2021 آن را به دلیل عدم علاقه اسرائیل به این طرح و همچنین مسائل زیست‌محیطی مطرح‌شده توسط بانک جهانی رها کرد.
گرجستان در مدار روسیه
غیبت نخست‌وزیر گرجستان ایراکلی گاریباشویلی در نشست ناتو در ویلینوس خیلی مورد توجه قرار نگرفت. اما این غیبت می‌تواند منعکس‌کننده یک تغییر ژئوپولیتیک در منطقه دریای سیاه باشد که پیامدهای بالقوه عمده برای امنیت بین‌المللی به همراه خواهد داشت. درحالی‌که روسیه در اوکراین به بن‌بست خورده است اما نشانه‌های فزاینده‌ای وجود دارد که حکایت از آن دارد که کرملین در گرجستان در مسیر پیروزی قرار گرفته است. گاریباشویلی، نخست‌وزیر گرجستان، هفته‌ها قبل از نشست تابستانی ناتو، با مقصر دانستن ناتو در حمله روسیه به اوکراین، تیتر اخبار بین‌المللی شد. براساس گزارش روزنامه آلمانی فرانکفورتر آلگماینه، این سخنان ظاهراً باعث شد که ائتلاف ناتو جایگاهی برای حضور گاریباشویلی در این اجلاس در نظر نگیرد. اظهارات گاریباشویلی بحث‌برانگیز بود اما عجیب نبود. در واقع، این سخنان منعکس‌کننده رویگردانی گسترده‌تر دولت گرجستان از ادغام یورو-آتلانتیک و حرکتش به سمت کرملین بود. در جولای سال 2023، گرجستان یک شراکت استراتژیک با چین امضا کرد که خودش نشان‌دهنده رویگردانی بیشتر از غرب و هم‌داستانی با حمایت ضمنی پکن از تهاجم روسیه به اوکراین بود. دولت گرجستان نه‌تنها ابتکار «کمربند و جاده» پکن را پذیرفته است، بلکه از دیگر سرمایه‌گذاری‌های سیاست خارجی چین که به نظر می‌رسد برای مقابله با غرب و ایالات‌متحده طراحی شده‌اند، حمایت کرده است. به نظر می‌رسد کم‌اهمیت جلوه دادن تغییرات ژئوپولیتیک که در حال حاضر در گرجستان در حال وقوع است، کوته‌فکرانه است. واکنش ضعیف غرب به حمله روسیه به گرجستان در سال 2008، اکنون به‌طور گسترده به عنوان یک اشتباه بزرگ استراتژیک تلقی می‌شود. این واکنش منفعلانه ولادیمیر پوتین را جسور کرد و زمینه را برای تهاجم روسیه به اوکراین فراهم کرد. 15 سال بعد، احیای نفوذ روسیه در گرجستان به پوتین کمک می‌کند که با وجود شکست‌های بزرگ، در نهایت به اهداف خود در اوکراین دست یابد. در حالی که جهان غرب در مخالفت با حمله روسیه به اوکراین متحد شده است، گرجستان کنار ایستاده و در عوض طیف وسیعی از سیاست‌های دوستدار کرملین را در آغوش گرفته است. مهم‌تر از همه، مقامات گرجستان قاطعانه از پیوستن به تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه خودداری کرده‌اند. در همین حال، تفلیس اخیراً پروازهای مستقیم به روسیه را با وجود درخواست‌های اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده مبنی بر عدم انجام این کار، برقرار کرده است. مقامات دولتی گرجستان همچنین تبلیغات کرملین را منعکس کرده‌اند و بارها غرب را به تلاش برای تحت فشار قرار دادن گرجستان برای حمله به روسیه متهم کرده‌اند. در همین حال، منتقدان، دولت گرجستان را به پذیرش سیاست‌های ضددموکراتیک، مشابه سیاست‌های روسیه، در دهه‌های اخیر متهم کرده‌اند. در بهار سال 2023، حزب حاکم «رویای گرجستان» تلاش کرد قوانین جدیدی را اجرا کند که دقیقاً مشابه قوانین موجود در روسیه بود؛ قوانینی که سازمان‌های جامعه مدنی را به‌عنوان «عوامل خارجی» هدف قرار می‌داد. این ابتکار در نهایت با اعتراضات گسترده عمومی به سرانجام نرسید اما تلاش‌ها برای تخریب چهره جامعه مدنی و مخالفان سیاسی در گرجستان ادامه دارد.
♦♦♦
ایسنا: رئیس‌جمهور آمریکا جو بایدن در ارتباط با عدم انصرافش از انتخابات آتی به مردم آمریکا گفت: من برای مدت طولانی، شاید بیشتر از هر کس دیگری در سیاست بودم. انصراف نمی‌دهم و با کمک شما به این کار ادامه خواهم داد.
ایرنا: ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا ضمن «مارکسیست، فاشیست و رادیکال» خواندن حزب دموکرات، گفت که تلاش برای ردصلاحیت او حقه‌ای دیگر برای دخالت در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ است که عملی نمی‌شود.
فارس: آنتونیو تاجانی وزیر امور خارجه ایتالیا، پیش از سفر سه‌روزه خود به پکن، گفت عضویت در طرح کمربند و جاده چین منافع اقتصادی مورد انتظار را برای این کشور به همراه ندارد. وی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت: «کشورهای اروپایی که در «ابتکار کمربند و جاده» شرکت ندارند از ما بهتر عمل می‌کنند و به همین دلیل، ایتالیا تصمیم می‌گیرد که آیا باید در این پروژه باقی بماند یا خیر.»
ایرنا: کره شمالی در قالب رزمایش حمله هسته‌ای تاکتیکی شبیه‌سازی‌شده؛ دو موشک مجهز به کلاهک اتمی غیرواقعی را به سمت شبه‌جزیره کره پرتاب کرد.
ایلنا: سفارت اسرائیل در محل دائمی در منامه با حضور ایلی کوهین وزیر خارجه اسرائیل و همتای بحرینی او بازگشایی شد.
مهر: یک روزنامه آمریکایی به نقل از مقامات غربی نوشت که امارات متحده عربی تاکنون اکثریت درخواست‌ها برای پایان دادن به صادرات کالا به روسیه را نادیده گرفته است.
ایسنا: نیکی هیلی، نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ این کشور در مصاحبه با شبکه «سی‌بی‌اس» گفت: اطمینان دارم در صورت محکومیت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در پرونده‌های جنایی‌اش، مردم به او رای نخواهند داد. او تا وقتی که جرمش اثبات نشده، بیگناه است.
تسنیم: انوارالحق کاکر، نخست‌وزیر موقت پاکستان حمله به سربازان ارتش این کشور را «بزدلانه» خوانده است. به دنبال کشته شدن ۹ سرباز پاکستانی در یک حمله در ایالت خیبر پختونخوا، ژنرال عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش پاکستان، گفته است «مبارزه آنها علیه تهدید تروریسم تا زمانی ادامه خواهد داشت که مردم پاکستان را از این مصیبت نجات دهند».
♦♦♦
افت حمایت از ائتلاف حاکم آلمان
شرق نوشت: براساس نتایج یک نظرسنجی جدید که از سوی شرکت افکارسنجی «انستیتوی پاسخ‌های اجتماعی جدید» (اینسا) برای روزنامه آلمانی بیلد انجام شد، تنها ۳۸ درصد از آلمانی‌ها از احزابی که ائتلاف حاکم کنونی در آلمان را تشکیل می‌دهند، حمایت می‌کنند. این کمترین سطح حمایت رای‌دهندگان از ائتلاف حاکم در آلمان از زمان برگزاری انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ است که به روی کار آمدن این ائتلاف منجر شد. در این نظرسنجی از پاسخگویان درباره اینکه در صورت برگزاری انتخابات از کدام حزب حمایت می‌کنند سوال پرسیده شد.
درباره پوشش عربی سازش نمی‌کنیم
اعتماد نوشت: گابریل آتال، وزیر آموزش فرانسه در مصاحبه با شبکه یک تلویزیون این کشور اعلام کرد پوشیدن لباس عربی توسط دختران در مدارس این کشور ممنوع خواهد شد و پوشیدن این نوع لباس اسلامی به منزله نقض قوانین سختگیرانه سکولاریسم است که در حوزه آموزش در کشور اجرا می‌شوند. مکرون در این‌باره گفت: «مدارس در کشور ما سکولار، آزاد و اجباری هستند. اما مهم‌ترین جنبه، سکولار بودن است و علائم مذهبی، هرچه باشند، جایی در آنجا ندارند.» مکرون اضافه کرد، از موضع گابریل آتال، وزیر آموزش در صدور این ممنوعیت حمایت می‌کند.
ادامه جنجال دیدار کوهن و منقوش
هم‌میهن نوشت: دفتر دادستان کل لیبی در بیانیه‌ای اعلام کرد که یک کمیته حقیقت‌یاب را برای بررسی ابعاد واقعی دیدار نجلاء المنقوش، وزیر خارجه برکنارشده این کشور با الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل در رم تشکیل داد. در بیانیه دادستانی کل لیبی آمده است، این کمیته مسوولیت بررسی میزان خسارات وارده به منافع کشور لیبی براساس گزارش‌های سرویس اطلاعات را بر عهده خواهد داشت. کوهن، وزیر خارجه اسرائیل یکشنبه گذشته در بیانیه‌ای از دیدارش با المنقوش در ایتالیا خبر داد. کوهن اولین دیدار با همتای لیبیایی خود را «تاریخی» خواند.
انتقاد روسیه از راهبرد نظامی ژاپن
ایسنا نوشت: دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه با انتقاد از برنامه‌های «نظامی‌سازی» ژاپن، این برنامه‌ها را عامل پیچیده شدن وضعیت در منطقه آسیا و اقیانوسیه دانست. وی گفت: اینکه مقام‌های ژاپنی مسیر یک روند جدید نظامی‌سازی کشورشان را در پیش گرفته‌اند، تاسف‌برانگیز است. رزمایش‌های سربازان در نزدیکی جزایر کوریل در حالی برگزار می‌شوند که به‌طور جدی وضعیت را در منطقه آسیا-اقیانوسیه پیچیده می‌کنند. مدودف بیان کرد، ژاپن با کمک آمریکا مشغول توسعه زیرساخت‌های نظامی خود و افزایش خریدهای تسلیحاتی‌اش است.