بایدن در ادامه ترامپ
دردسرهای اوپک پلاس برای آمریکا چیست؟
نشریه فارین پالیسی نوشت راهبرد جدید امنیت ملی آمریکا بسیار شبیه راهبرد اتخاذشده در دولت دونالد ترامپ است و شباهت اندکی با راهبرد دولت دموکرات باراک اوباما دارد اما نگاهی به رقابت قدرت‌های بزرگ، تغییرات انبوه در طرز نگرش آمریکا را نشان می‌دهد. دولت باراک اوباما رئیس‌جمهور اسبق دموکرات آمریکا در سال ۲۰۱۵ گفت: «ایالات متحده از ظهور چینی باثبات، صلح‌آمیز و مرفه استقبال می‌کند.» این سخنان مربوط به راهبرد امنیت ملی دولت باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ است که به گذشته تعلق دارد. بایدن به تازگی راهبرد امنیت ملی خود را منتشر کرد. در این سند آمده است: ما به دنبال اولویت‌بخشی به حفظ برتری رقابتی پایدار با چین هستیم. این سند چین را به دلیل تلاش برای تبدیل شدن به قدرت برتر جهان محکوم می‌کند. روسیه نیز دیگر با کلمات امیدبخش به عنوان یک شریک احتمالی توصیف نمی‌شود بلکه به عنوان یک «تهدید فوری و دائمی» در مقابل صلح و ثبات جهان قلمداد می‌شود. راهبرد بایدن یک تغییر کامل در مقایسه با یک دولت دموکرات در گذشته را نشان می‌دهد. این سند جدید بر اولین راهبرد دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ تاکید دارد که بیان می‌کند، رقابت قدرت‌های بزرگ بازگشته است. شباهت‌های ارائه‌شده توسط دولت ترامپ و بایدن به این معنی نیست که نسخه‌ای که آنها برای سیاست آمریکا تجویز کرده‌اند، یکسان است. اوباما در نخستین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد؛ بیش از هر مقطعی در تاریخ بشریت، منافع ملت‌ها و مردم مشترک هستند. اولین راهبرد اوباما، که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، بیان می‌کرد که از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، «دایره دموکراسی‌های صلح‌آمیز گسترش یافته است. شبح جنگ هسته‌ای از بین رفته است. قدرت‌های بزرگ در صلح هستند. اقتصاد جهانی رشد کرده است.» اوباما توضیح داد که ما تلاش می‌کنیم مشارکت موثرتری با مراکز کلیدی نفود شامل چین، هند و روسیه داشته باشیم. این مساله فقط به دلیل تغییرات بنیادین در جهان از آن زمان تاکنون نیست. جان مک‌کین مخالف جمهوریخواه اوباما در آن زمان چشم‌انداز متفاوتی را درباره مسائل استراتژیک ارائه داد.
تهدید استفاده از سلاح هسته‌ای
به گزارش رویترز، نروژ از اعضای ناتو است و در قطب شمال با روسیه مرز مشترک دارد. ژنرال «ایریک کریستوفرسن» با اشاره به رزمایش هسته‌ای اعضای ائتلاف ناتو، در این رابطه گفت: نخست آنکه ما باید به آنچه پوتین می‌گوید، گوش دهیم. دوم آنکه دلیلی ندارد که وی از سلاح هسته‌ای استفاده کند، هیچ تهدیدی متوجه امنیت وجودی روسیه نیست، از این‌رو، وی دلیلی برای استفاده از آن ندارد. کریستوفرسن گفت: برای پوتین، تهدید استفاده از سلاح هسته‌ای، ارزشمندتر از استفاده واقعی از آن است. این برای اطمینان از این مساله است که روسیه توانایی دارد به ما و سایر کشورهای جهان نشان دهد که می‌تواند این کار را انجام دهد. وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا تصور می‌کند روسیه بیشتر از قبل نسبت به استفاده از سلاح هسته‌ای تمایل دارد، گفت پوتین زمانی از دکترین استفاده روسیه از سلاح هسته‌ای پیروی می‌کند که موجودیت این کشور در خطر باشد. این ژنرال نروژی افزود: وی از دکترین خود پیروی می‌کند، از این‌رو اگر حمله‌ای هسته‌ای به روسیه انجام شود و تهدیدی متوجه موجودیت مسکو شود، قطعاً این‌طور خواهد بود (و از سلاح هسته‌ای استفاده می‌کند). وی یادآور شد که مسکو ۱۹ فوریه پنج روز قبل از حمله به اوکراین، رزمایش نیروهای بازدارنده هسته‌ای‌اش را انجام داد. این یک سیگنال بود و اهمیت نسبی بازدارندگی هسته‌ای برای روسیه با جنگ در اوکراین افزایش یافته است.
خلبانان سابق ارتش انگلیس در چین
شبکه بی‌بی‌سی گزارش داد که بیش از ۳۰ خلبان سابق ارتش انگلیس برای انتقال تجربه به ارتش آزادی‌بخش خلق چین و آموزش اعضای آن با دستمزد بالا به خدمت درآمدند. انگلیس یک اخطار اطلاعاتی صادر کرده تا به خلبان‌های سابق ارتش نسبت به کار کردن برای ارتش چین هشدار دهد. مقام‌های غربی به این شبکه انگلیسی گفتند تلاش‌ها برای به خدمت گرفتن خلبان‌ها ادامه دارد و اخیراً شدت یافته است. یک سخنگوی وزارت دفاع انگلیس گفت که آموزش و جذب خلبان‌ها هیچ‌گونه قانونی را نقض نمی‌کند اما مقام‌های انگلیس و دیگر کشورها در تلاش برای جلوگیری از این اقدام هستند. یک مقام غربی اظهار کرد: یک بسته سودآور به افراد پیشنهاد می‌شود. پول یک محرک قوی است. گفته می‌شود برخی از بسته‌ها (پیشنهادی) ۲۷۰ هزار دلار هستند. به نوشته بی‌بی‌سی انگلیسی، خلبان‌های بازنشسته انگلیسی برای کمک به فهم چگونگی عملکرد هواپیماها و خلبانان کمک می‌کنند؛ اطلاعاتی که می‌تواند در صورت وقوع هرگونه درگیری مانند جنگ بر سر تایوان، حیاتی باشد.
مشکلات «لیز تراس» بودن
ایرنا در گزارشی نوشت: لیز تراس، نخست‌وزیر جدید انگلیس که هنوز چله قدرتش را پشت سر نگذاشته، به‌تازگی به اقدامات سیاسی و اقتصادی جنجال‌برانگیزی دست زده است که پیش‌بینی می‌شود به مستعجل‌ترین دولت در تاریخ کشورش تبدیل شود. وی که ۴۰ روز قبل در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ سوگند نخست‌وزیری یاد کرد در این مدت کوتاه تصمیمات دردسرسازی اتخاذ کرد که هم از سوی هم‌حزبی‌ها (محافظه‌کاران) و هم رقبایش زیرسوال رفت تا جایی که برای مدتی به تیتر اول اکثر رسانه‌های داخلی و بین‌المللی بدل شد. نخست‌وزیر انگلیس اخیراً تحت فشارهای گسترده برای اجرای سیاست‌های مالی بی‌ثبات‌ساز دولت مجبور شد تا دستور کار مالی خود را به کلی تغییر دهد، برنامه‌های بدون پشتوانه کاهش مالیات را کنار بگذارد و اصلاحات به اصطلاح «بازار آزاد» را که تهدید تحمیل ریاضت‌ها در قالب کاهش گسترده خدمات عمومی را در پی داشت، لغو کند. تصمیمات جنجالی تراس در حوزه اقتصاد و مالی موجب بروز تلاطم در بازارهای مالی شد. در عین حال، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که پس از سال‌ها تلاطم‌های درونی، محبوبیت حزب محافظه‌کار کاهش یافته و در صورت برگزاری انتخابات زودهنگام، حزب رقیب کارگر بخت زیادی برای پیروزی و بازگشت به قدرت پس از ۱۲ سال خواهد داشت. وی که تنها شش هفته روی کار آمده است، سیاست‌های اقتصادی لیبرال او باعث بحران مالی، مداخله اضطراری بانک مرکزی، چرخش‌های متعدد و برکناری رئیس خزانه‌داری‌اش شده است. البته قبلاً اقتصاددانان، سرمایه‌گذاران و محافظه‌کاران برجسته هشدار می‌دادند که وعده‌های تراس برای کاهش مالیات در زمان تورم دورقمی بی‌ملاحظه و بی‌پروایانه است.
دردسرهای اوپک پلاس برای آمریکا
سی‌ان‌بی‌سی نوشت: کاخ سفید در ماه‌های پیش اعلام کرده بود که برای کاهش بهای نفت ۱۸۰ میلیون بشکه از ذخایر این کشور را وارد بازار می‌کند. این برنامه اکنون در آخرین مراحل خود قرار دارد. پس از تصمیم اخیر اوپک پلاس در کاهش دو میلیون‌بشکه‌ای صادرات نفت خام، تحلیلگران گمانه‌زنی می‌کنند که آمریکا به تلافی این اقدام دست به فروش میلیون‌ها بشکه دیگر از ذخایر راهبردی نفت خام خود بزند. به گفته تحلیلگران، دولت آمریکا امسال ۱۸۰ میلیون و سال گذشته میلادی، ۳۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر راهبردی را برای کاهش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی فروخت در صورتی که هدف اصلی ذخایر راهبردی جبران کمبود نفت در زمان اضطرار است. گروه اوپک پلاس ۲۰ مهر اعلام کرد که تولید نفت خود را دو میلیون بشکه در روز کاهش می‌دهد. این اقدام که بزرگ‌ترین کاهش از زمان همه‌گیری کرونا محسوب می‌شود، با واکنش تند دولت بایدن مواجه شد که نگران افزایش قیمت بنزین در آستانه برگزاری انتخابات حساس میان‌دوره‌ای ۱۷ آبان است. قیمت نفت خام برنت با انتشار این خبر بیش از یک درصد افزایش یافت و به نزدیک ۹۳ دلار در هر بشکه رسید و قیمت نفت آمریکا نیز با 5 /1 درصد افزایش، به 75 /87 دلار رسید. این توافق به‌رغم فشار آمریکا و دیگر کشورها برای تولید بیشتر حاصل شده و عرضه را در بازاری که هم‌اکنون نیز در تنگنا هست، محدودتر می‌کند. تحلیلگران سیتی بانک عنوان کردند تصمیم جدید اوپک پلاس می‌تواند واکنش‌های سیاسی بیشتری را از سوی آمریکا برانگیزد که شامل آزادسازی بیشتر ذخایر استراتژیک است. بانک جی‌پی مورگان نیز پیش‌بینی کرده که واشنگتن اقدامات متقابلی از جمله آزادسازی ذخایر بیشتر نفت را در دستور کار قرار می‌دهد.
افغانستان میان روسیه و چین
بخش انگلیسی پایگاه خبری خامه پرس افغانستان به نقل از مقاله «احمد مرزی» فارغ‌التحصیل دانشگاه کاردان در افغانستان و دانشکده فرماندهی کالج آمریکا نوشت با توجه به خروج سریع و عجولانه آمریکا و شریکانش در ماه آگوست سال ۲۰۲۱ از افغانستان، شکل جدیدی از خلأ در منطقه ایجاد شد. به این ترتیب جنگ بزرگ (روسیه علیه انگلیس)، جنگ سرد (اتحادیه جماهیر شوروی / روسیه علیه آمریکا) و جنگ در ابعاد جهانی با تروریسم توجه آمریکا، چین و روسیه را به خود جلب کرد تا این سه ابرقدرت برای برتری‌جویی و سلطه‌طلبی و تضمین امنیت استراتژیک خود در افغانستان به جنگ با یکدیگر بپردازند. چین و روسیه آگاهانه به دنبال خلأها در افغانستان هستند چرا که هر دو ماموریت‌ها و برنامه‌های دیپلماتیک را به شکل فعالی در دست اجرا داشتند در حالی که سایر دفاتر دیپلماتیک خارجی در افغانستان تعطیل شدند. چین، یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان به لحاظ اقتصادی بی‌نظیر و شرایط ارتشی بزرگ و عالی از پیش تاثیرات خود را بر طالبان اعمال کرده است. به علاوه روابط تیره‌وتار پاکستان و طالبان ارزش بیشتری به روابط دیپلماتیک چین و طالبان داده است. چین به عنوان ابرقدرت نوظهور در آسیا همواره به دنبال سرمایه‌گذاری در سایر کشورها بوده است. در واقع چین به دنبال گسترش نفوذ در افغانستان از طریق رویکرد غیرمداخله‌گر در این کشور است. از سوی دیگر روسیه به دنبال روابطی درازمدت، قابل اعتماد و پایدار با حکومت جدید در کابل است. با این‌حال جنگ اوکراین و فعالان «آی‌اس‌کی- پی» در برخی ولایت‌های شمالی توجه روسیه را به خود منعطف کرده است.
♦♦♦
ایسنا: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنانی گفت که اطلاعات کامل رئیس‌جمهوری روسیه از جزئیات نیروگاه هسته‌ای «زاپوریژیا» او را شگفت‌زده کرده است.
تسنیم: پایتخت کشورهای اروپایی در این روزها شاهد حضور معترضان به تورم و افزایش قیمت انرژی در خیابان‌هاست. معترضان، خواستار اقدامات اساسی دولت برای تثبیت قیمت‌ها، از جمله قیمت انرژی هستند.
فارس: موئیس ژان چارلز، سیاستمدار و سناتور سابق هائیتی که رهبری اعتراضات در پایتخت این کشور را بر عهده داشت، در سخنرانی خود در مقابل روزنامه‌نگاران گفت «آریل هنری» نخست‌وزیر هائیتی برای درخواست مداخله نیروهای خارجی، مشروعیتی نداشته و اطمینان داد که وی باید به دلیل خیانت به کشور، مقام خود را ترک کند.
ایرنا: کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در صفحه توئیتر خود نوشت: بعد از هشت سال درگیری‌های مسلحانه در یمن بیش از دو میلیون کودک یمنی از تحصیل محروم شدند و بیش از هشت میلیون دانش‌آموز دیگر برای ادامه تحصیل نیاز به کمک دارند.
فارس: پایگاه خبری میدل ایست‌آی در مطلبی با اشاره به تنش‌های اخیر میان ریاض و واشنگتن، نوشت: هرچند تصمیم عربستان برای کاهش تولید نفت با هدف تثبیت قیمت انرژی و هم‌راستایی با روسیه بود، اما نباید ضعف و انفعال رئیس‌جمهوری آمریکا را هم در این میان دست‌کم گرفت.
ایلنا: وزیر امور خارجه مجارستان اعلام کرد وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در نشستی در لوگزامبورگ تصمیم گرفتند یک ماموریت آموزشی برای نظامیان اوکراینی داشته باشند، اما بوداپست آن را ایده خوبی نمی‌داند و در آن شرکت نمی‌کند.
ایرنا: امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان، در یک کنفرانس بین‌المللی گفت: در سال‌های اخیر، دامنه تهدیدات ناشی از تروریسم و افراط‌گرایی به‌طور پیوسته در حال گسترش است و فعالیت این سازمان‌ها و گروه‌های تروریستی بیش از پیش فراملیتی می‌شود.
ایسنا: اهالی شهر محاصره‌شده نابلس در کرانه باختری در حمایت از گروه مبارز نوظهور «عرین الاسود» و همزمان در سایر مناطق کرانه باختری و شهر اشغالی قدس تجمع برگزار کردند.
♦♦♦
تلاشی دیگر برای حذف دلار
اعتماد نوشت: شفقت علی خان، سفیر پاکستان در روسیه گفت: پاکستان و روسیه در حال مذاکره درباره امکان تغییر در ارزهای ملی دو کشور در تجارت و حذف دلار و یورو از معاملات هستند. بانک‌های مرکزی دو کشور تلاش می‌کنند برخی مسائل عملی در این زمینه را حل کنند. روسیه تجربه‌ای بسیار قوی در تعامل با بسیاری از کشورها دارد. ما تجربه تجارت با ارزهای داخلی را نداریم بنابراین این چیزی است که می‌خواهیم یاد بگیریم. برای مثال مشکل ما این است که همه تجارت ما در وهله نخست به دلار یا یورو انجام می‌شود و تجاربی هم در زمینه تجارت تهاتری داریم.
روزهای ناخوش گازپروم
ایلنا نوشت: شرکت گازپروم روسیه اعلام کرد صادرات گاز طبیعی آن به کشورهای غیرعضو در سازمان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (جمهوری پیشین اتحاد شوروی) در دوره اول ژانویه تا ۱۵ اکتبر (۱۱ دی ۱۴۰۰ تا ۲۳ مهر ۱۴۰۱) با 4 /41 درصد کاهش نسبت به سال گذشته به ۸۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است. این شرکت افزود تولید گاز آن در همین دوره با ۱۸ درصد کاهش نسبت به سال گذشته (۲۰۲۱) به ۳۲۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است. اما «الکسی میلر» مدیرعامل شرکت گازپروم روسیه درباره برنامه اروپا مبنی بر تعیین سقف قیمت برای گاز روسیه هشدار داد.
آلمان مدعی شد: چین جاسوسی می‌کند
ایرنا نوشت: سران سازمان‌های جاسوسی آلمان در جلسه پارلمان نسبت به ادامه رویکرد «ساده‌لوحانه» در برابر چین هشدار دادند. رئیس سرویس اطلاعات خارجی آلمان مدعی شد باید از اتخاذ رویکرد ساده‌لوحانه در برابر چین جلوگیری شود. سازمان‌های اطلاعاتی آلمان مدعی شده‌اند چین ممکن است با سهیم شدن در حوزه زیرساخت‌های ضروری، به دنبال اعمال نفوذ سیاسی در این کشور باشد. یک شرکت کشتیرانی چینی با نام «کوسکو» قصد دارد در یکی از سه ترمینال مهم‌ترین بندر آلمان (هامبورگ) سهام خریداری کند.
رکورد اقتصادی قزاقستان
ایسنا نوشت: نرخ فقر 5 /15درصدی در کشور قزاقستان، پایین‌ترین رقم فقر در کشورهای آسیای میانه شد. این اقدام قزاقستان یکی از متحیرکننده‌ترین کارها در رشد اقتصادی و فرصت‌سازی برای درآمدزایی بوده است. بانک جهانی تخمین می‌زند نرخ فقر در این کشور از ۶۱ درصد جمعیت در سال ۲۰۰۴ به ۱۴ درصد در سال ۲۰۱۳ رسیده است. اما در میانه رکود اقتصادی منطقه‌ای و کاهش قیمت نفت تا سال ۲۰۱۶ این رقم به ۲۴ درصد جمعیت تا سال ۲۰۱۶ رسیده بود. این اتفاق دستاورد بزرگی برای اقتصاد داخلی و منطقه‌ای این کشور است.