دمای غیرقابل تحمل
واکنش شهرها به گرمای بیش از حد
بهترین اتفاقی که از اوایل جولای تاکنون در شهر فونیکس آریزونا رخ داده آن است که شبکه برق مرتب به کار خود ادامه داد. این امر باعث شد که در گرمای بیسابقه 43درجهای در طول روز -که در زمان نگارش این مطلب هم برقرار بود- خانهها، محلهای کار سرپوشیده و ایستگاههای خنککنندهای که در مراکز عمومی ساخته شدهاند از تهویه مطبوع برخوردار شدند. افرادی جان خود را به خاطر گرمازدگی از دست دادهاند و این آمار در سطح جهان بالاتر میرود. مردم درد و رنج زیادی متحمل شدهاند و خسارات زیادی هم به اقتصاد واقعی وارد شده است. اما اگر شبکه برق آریزونا از کار میافتاد طبق آنچه در کتاب «گرما اول شما را میکشد» نوشته شده آمریکا یک «طوفان کاترینا از موج گرمای شدید» را به خود میدید.
در آمریکا بیش از 100 میلیون نفر در شرایط هشدار گرما به سر میبرند اما این آسیب به آمریکا محدود نمیشود. به تازگی طوفانی از امواج گرمایی در سرتاسر جهان به راه افتاده است. اکثر نقاط مدیترانه از مادرید تا قاهره شرایط مشابهی دارند و دمای هوا در آنجا از 40 درجه سانتیگراد فراتر میرود. در 18 جولای در پکن یک رکورد 23ساله شکست و 27 روز پیاپی دمای بالای 35 درجه حکمفرما بود. گرمایش جهانی علاوه بر بالا بودن احتمال مجموعهای از رویدادهای شدید، شانس بروز آنها به شکل امواج پیاپی را نیز افزایش میدهد.
گرمایش بیش از حد به روشهای مختلف از جمله از بین بردن گیاهان و دامها خسارت به بار میآورد اما خطر آن برای سلامت انسان در شهرها شدیدتر است. پوشش گیاهی کمتر، جذب بیشتر نور خورشید از طریق آسفالت، و گرمای هدررفته آن چیزی را پدید میآورند که اثر «جزیره گرمایی شهری» نام دارد و دما را تشدید میکند. همچنین شهرها به ویژه در مناطق فقیرنشین کیفیت هوای خوبی ندارند. گرمای شدید به همراه هوای کثیف ریه و قلب انسانها را به شدت میفشارد. باید بهمحض شروع تابستان اقداماتی را آغاز کرد. افراد بیخانمان را به ایستگاههای خنککننده هدایت کنید، شهروندان را تشویق کنید تا مراقب همسایگان و خویشاوندان کهنسال باشند، شرایطی فراهم کنید تا افرادی که باید در فضای باز کار کنند کارهایشان را در صبح اول وقت انجام دهند و بیمارستانها را در وضعیت آمادهباش اضطراری نگه دارید. انتصاب افرادی به عنوان افسر ارشد گرما برای هماهنگی امور در آمریکا و دیگر نقاط جهان اقدامی مطلوب بهشمار میرود.
همچنین میتوان کارهایی را پیشاپیش انجام داد. باید محل زندگی افرادی که بیش از همه در معرض خطر هستند شناسایی شود. یک اقدام سودمند تصمیمگیری درباره محل کاشت درختان است. درختان هم سایه دارند و هم به خاطر آبی که از برگهایشان تبخیر میشود هوا را خنک میکنند. همچنین بهتر است پیشبینی کنید چگونه میتوان با استفاده از تصفیه فاضلاب درختان را سبز نگه دارید، به ویژه اگر همانند ساکنان فونیکس در دل صحرا زندگی میکنید. تصمیمات هوشمندانهای نیز باید درباره محیط ساختوساز اتخاذ شوند که از طراحی پیادهرو و حیاط تا گسترش پشتبامهای سفیدرنگ را دربر میگیرند. باید قوانین ساختوساز بهروزرسانی شوند تا اجرای این تصمیمات آسانتر شود. همچنین باید مقررات را به گونهای تغییر داد که کارگران در معرض خطر گرمای وسط روز قرار نگیرند.
انجام تمام این اقدامات زمانی آسانتر میشود که شهرها منابعی برای تخصیص به آنها داشته باشند. این منابع در جهان در حال توسعه که در آن موج گرما به خاطر فقدان تهویه مطبوع کشندهتر است کمیابتر هستند. از همه مهمتر، رهبران کشورها باید این موضوع را جدی بگیرند و سیاستمداران محلی طرحهای خنکسازی را به عنوان راهی برای رقابت در جذب آرا بدانند. متاسفانه، این راهبرد به بهترین نحو در مناطقی عمل میکند که رایدهندگان آن قبلاً عواقب ترک فعل را چشیدهاند. مطالعات نشان میدهند که بسیاری از مردم در معرض امواج گرمای شدید هستند اما هنوز یک نمونه مشکلآفرین را تجربه نکردهاند. فونیکس حداقل میداند باید منتظر چه چیزی باشد و باید در دهههای پیشرو چه اقداماتی را انجام دهد.