تحریم روسیه و سیاست پولی ترکیه

بسیاری از کشورها از روسیه دوری می‌کنند اما ترکیه به آن نزدیک‌تر می‌شود. گردشگران و مهاجران روسی به سمت استانبول و شهرهای تفریحی ساحلی ترکیه سرازیر شده‌اند و هزاران ملک و خانه را خریداری می‌کنند. روسیه برای تامین مالی یک نیروگاه هسته‌ای 20 میلیارددلاری در آکویا در جنوب ترکیه به این کشور کمک می‌کند. درحالی‌که بسیاری از کشورها پس از حمله روسیه به اوکراین صادرات به این کشور را متوقف کرده‌اند صادرات ترکیه بر مبنای دلار تا 60 درصد افزایش یافته است. بنگاه‌های غربی که تحت محدودیت‌های تحریم‌ها قرار دارند ظاهراً از ترکیه به عنوان واسطه صادراتی به روسیه استفاده می‌کنند. یکی از دلایل علاقه‌مندی ترکیه به پول روس‌ها به سیاست پولی عجیب و غریب این کشور بازمی‌گردد. با وجود تورم 80درصدی، بانک مرکزی ترکیه در 18 آگوست نرخ بهره را از 14 به 13 درصد کاهش داد که کاملاً برخلاف توصیه اقتصاددانان است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، قصد دارد برای تقویت اقتصاد هزینه‌های وام‌گیری را کاهش دهد و به این ترتیب شانس خود را در انتخابات تابستان آینده بالا ببرد. اما سیاست پولی انبساط ارزش لیر را پایین آورد. ارزش لیر از سال 2018 در برابر دلار تا سه‌چهارم کمتر شد و واحد پولی ضعیف‌تر هزینه واردات را بالاتر می‌برد و باز هم به تورم دامن می‌زند. به بازی گریز از تحریم‌ها بازگردیم. ترکیه به شدت به ارزهای خارجی نیاز دارد تا بتواند لیر را در بازارهای مالی بخرد و بدون بالا بردن نرخ‌های بهره از ارزش آن محافظت کند. احتمالاً در ماه‌های اخیر بانک مرکزی ده‌ها میلیارد دلار برای این هدف خرج کرده است. روسیه به خاطر صادرات هیدروکربن‌ها دریایی از ارز دارد اما از دوستان و کالاهای خارجی بی‌نصیب مانده است. صادرات ترکیه به روسیه به تقویت ذخایر ارزی اردوغان کمک می‌کند چون صادرکنندگان مجبورند بخشی از درآمد ارزی خود را به دولت بدهند و لیر بگیرند. بنابراین، گریز از تحریم‌ها و سیاست پولی دیوانه‌وار دو روی یک سکه هستند. سیاستمداران آمریکایی نارضایتی خود را از رویکرد ترکیه ابراز کرده‌اند. تحلیلگران در مورد اعمال تحریم‌های ثانویه هشدار می‌دهند. اما آقای اردوغان پول را از روابط صمیمانه با غرب مهم‌تر می‌داند. تیموتی اش (Ash) از بنگاه مدیریت دارایی بلو بی (Blue Bay) می‌گوید: «او انتخابات را در پیش‌رو دارد و برای برنده شدن از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.»