بن‌بست مذاکرات صلح افغانستان در قطر
لبنان در آتش؛ اعتراض به وضعیت اقتصادی و سیاسی
رسانه‌ها از ادامه ناآرامی و اعتراض به اوضاع بد اقتصادی و معیشتی در لبنان و درگیری با نیروهای امنیتی خبر دادند. خبرگزاری رسمی لبنان گزارش داد: شماری از معترضان در شهر طرابلس (شمال) یک دستگاه خودرو نیروهای امنیت داخلی را در خیابان فرعی چسبیده به ساختمان السرایا آتش زدند. معترضان به اوضاع اقتصادی و معیشتی همچنین با بستن خیابان منتهی به میدان النور سطل‌های زباله را مقابل ورودی السرایا در طرابلس آتش زدند. این در حالی است که شمار زیادی از نیروهای امنیتی برای حفاظت از این ساختمان در محل مستقر شدند و تعدادی از جوانان با پرتاب سنگ به سمت محوطه السرایا و سردادن شعارهایی در محکومیت سیاست‌های اقتصادی دولت، استرداد اموال غارت‌شده و مجازات عناصر فاسد را خواستار شدند. بر اساس این گزارش، شماری از معترضان نیز در تلاش برای ورود به محوطه این ساختمان در طرابلس به سوی نیروهای امنیتی سنگ پرتاب کردند. شبکه خبری المنار نیز نوشت: معترضان در میدان النور در طرابلس به سوی نیروهای ارتش سنگ پرتاب کردند و ارتش نیز برای متفرق کردن آنان گاز اشک‌آور شلیک کرد. این در حالی است که ده‌ها لبنانی شب گذشته نیز جاده‌ها و خیابان‌های شهر طرابلس را مسدود و اقدام به آتش زدن لاستیک‌ها در میادین «عبدالحمید الکرامی» و «القبه» کردند. این تظاهرات در اعتراض به وضعیت اقتصادی و برای مخالفت با تمدید قرنطینه سراسری که شورای عالی دفاع لبنان اخیراً تا فوریه آینده آن را تمدید کرده است، صورت گرفت. منابع لبنانی گزارش دادند که در این درگیری، ۱۰ نفر از نیروهای امنیتی زخمی و شماری از معترضان نیز بر اثر استنشاق گاز اشک‌آور دچار حالت خفگی و راهی بیمارستان شدند.
تمدید حضور نظامیان ترکیه در خلیج عدن یمن
به گزارش فارس، ترکیه از تمدید حضور دریایی خود در دریای عدن و سواحل کشور آفریقایی سومالی تا یک سال دیگر خبر داد. وبگاه «میدل‌ایست‌آی» در این زمینه نوشت مجلس ترکیه استقرار یگان‌هایی از نیروی دریایی این کشور در خلیج عدن و سواحل سومالی را با ادعای مقابله با دزدان دریایی در منطقه تا یک سال دیگر تمدید کرد. پیش‌تر مجلس ترکیه استقرار این نیروها را تا پنجم فوریه ۲۰۲۰ تمدید کرده بود. ترکیه مدعی است نیروی دریایی این کشور به تامین امنیت منطقه و تردد دریایی امن و تردد کشتی‌ها با پرچم ترکیه در مناطق یادشده کمک می‌کند. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که دزدان دریایی در روزهای گذشته با حمله به یک کشتی ترابری ترکیه‌ای، ۱۵ خدمه این کشتی را ربوده و یک ملوان آذربایجانی را نیز به قتل رساندند. کشتی ترابری «اِم /وی موتزارت» که در کشور لیبریا ثبت شده و با پرچم ترکیه در حال حرکت از شهر لاگوس (نیجریه) به شهر کِیپ‌تاون (آفریقای جنوبی) بود، در ۱۸۵کیلومتری شمال غربی سواحل کشور «سائوتومه» هدف حمله دزدان دریایی قرار گرفت. بر اساس گزارش‌های اولیه، در پی این حمله یک ملوان آذربایجانی این کشتی جان خود را از دست داد و دزدان دریایی ۱۵ خدمه دیگر را گروگان گرفتند. گفته می‌شود دزدان دریایی نیجریه‌ای مسوول این حمله هستند و منتظر مذاکره برای دریافت باج در ازای آزادی آنها هستند.
بن‌بست مذاکرات صلح افغانستان در قطر
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ایندیپندنت، مذاکرات صلح بین گروه طالبان و نمایندگان افغانستان در دوحه قطر به بن‌بست خورده و در روزهای گذشته هیچ مذاکره‌ای بین دو طرف انجام نشده است. نادر نادری، سخنگوی هیات مذاکره‌کننده دولت افغانستان می‌گوید گروه طالبان تمایلی به انجام گفتوگو ندارد. او در توئیتی نوشت: «تامین صلح و پایان کشتار مردم افغانستان از اولویت‌های دولت و مردم افغانستان است. هیات مذاکره‌کننده صلح جمهوری اسلامی افغانستان با خلوص نیت برای رسیدن به این مهم در دوحه حضور دارند. ۹ روز است که طرف مقابل هنوز آماده برگزاری نشست رسمی و بحث برای پایان جنگ نشده است.» طالبان تاکنون به این سخنان نادری پاسخی نداده است و روشن نیست که چرا طالبان از انجام گفتوگو برای پایان جنگ بر سر ترسیم نقشه راه آینده خودداری کرده‌اند. اما پیش‌تر گزارش شده بود که مذاکره‌کنندگان طالبان از جمله شیخ عبدالحکیم حقانی که برای دیدار با مقام‌های پاکستان به اسلام‌آباد رفته بودند، با تاخیر به دوحه برگشته‌اند. علاوه بر آن مساله انتقال قدرت در آمریکا انجام شد و طالبان و هیات مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی افغانستان این روند را برای روشن شدن سیاست دولت جو بایدن زیر نظر داشتند. با این حال، جنگ در افغانستان هم شدت گرفته و نگرانی‌های جدی از شکست مذاکرات صلح افزایش یافته است.
«گنبد آهنین» بر فراز خلیج فارس
به گزارش یورونیوز به نقل از روزنامه هاآرتص پیش‌بینی می‌شود به زودی ایالات متحده آمریکا سامانه سپر دفاع موشکی معروف به گنبد آهنین را در برخی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مستقر کند. سامانه گنبد آهنین از تولیدات صنعت اسلحه‌سازی اسرائیل است. این روزنامه تاکید کرد که این موضوع در پی توافق ابراهیم بین اسرائیل و دو کشور حاشیه خلیج فارس یعنی امارات و بحرین و دو معامله بزرگ تسلیحاتی ایالات متحده آمریکا یکی با امارات و دیگری با عربستان سعودی صورت می‌گیرد. سه هفته پیش، سازمان دفاع موشکی اسرائیل مستقر در وزارت دفاع این کشور، سری دوم سامانه گنبد آهنین را به وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا تحویل داد. این سامانه توسط شرکت سیستم‌های دفاعی پیشرفته رافائل اسرائیل به عنوان بخشی از قرارداد اوت ۲۰۱۹ بین دو کشور اسرائیل و آمریکا تولید شده است. طبق این گزارش، منابع دفاعی اسرائیل می‌گویند ایالات متحده آمریکا تاییدیه مقام‌های ارشد اسرائیلی را برای شروع استقرار آنها در پایگاه‌های نظامی آمریکا در تعدادی از کشورهای خاورمیانه، اروپا و خاور دور دریافت کرده است. هاآرتص نوشت به دلیل حساسیت موضوع برای آمریکایی‌ها، مقام‌های اسرائیلی از فاش کردن کشورهای محل استقرار سامانه‌های گنبد آهنین خودداری کرده‌اند. این رسانه به نقل از مقام‌های اسرائیلی همچنین تاکید کرد این سامانه‌ها برای مقابله با حملات احتمالی نیروهای ایرانی و گروه‌های نیابتی آن مستقر خواهند شد. یک روزنامه سعودی در سپتامبر ۲۰۱۸ گزارش داده بود که ریاض توافق‌نامه خرید سامانه گنبد آهنین از اسرائیل را با همکاری آمریکایی‌ها به‌عنوان واسطه امضا کرده است. با این حال مقام‌های اسرائیلی می‌گویند که پس از حمله به تاسیسات نفتی شرکت آرامکو عربستان در سپتامبر ۲۰۱۹، سعودی‌ها درخواست خود را برای خرید سامانه‌های گنبد آهنین مطرح کرده‌اند اما مقام‌های اسرائیلی استقرار این سامانه در برخی از کشورهای خلیج فارس به عنوان بخشی از توافق‌نامه ابراهیم را انکار می‌کنند.
رزمایش چین در واکنش به جولان ناوهای آمریکایی
به گزارش ایرنا از تلویزیون چین، سازمان ایمنی دریایی پکن چند روز پس از ورود ناوگروه هواپیمابر ایالات متحده به آب‌های مورد مناقشه، در بیانیه‌ای اعلام کرد تمرینات نظامی را به زودی در دریای چین جنوبی انجام خواهد داد. بر اساس این اطلاعیه، سازمان ایمنی دریایی چین ورود هر نوع کشتی و ناو را به بخشی از آب‌های خلیج تونکین واقع در غرب شبه‌جزیره لیژو در جنوب غربی چین از ۲۷ تا ۳۰ ژانویه (۸ تا ۱۱ بهمن) ممنوع کرده است با این حال این سازمان جزئیات مربوط به این رزمایش از جمله زمان و اندازه رزمایش را اعلام نکرده است. ارتش آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرده بود یک ناو گروه آمریکایی به رهبری ناو تئودور روزولت چند روز پس از آغاز به‌کار دولت جدید بایدن در واشنگتن به منظور حفاظت از «آزادی دریاها» وارد دریای چین جنوبی شده است. آب‌های مورد اختلاف دریای جنوبی به نقطه اشتعال دیگری در روابط بین پکن و واشنگتن تبدیل شده است. ارتش آمریکا در سال‌های اخیر فعالیت خود را در این منطقه که محل اختلاف چین با کشورهای دیگری مانند ویتنام، مالزی، فیلیپین، برونئی و تایوان است زیاد کرده است. سخنگوی وزارت خارجه چین در واکنش به جولان ناوهای آمریکایی در منطقه تاکید کرد: ورود مکرر کشتی‌ها و هواپیماهای آمریکا به حوزه دریایی دریای جنوبی و خودنمایی نیروهای نظامی این کشور به نفع صلح و ثبات منطقه نیست. جائو لی جیان افزود: درباره مناسبات چین و آمریکا، همان‌طور که «شی جین پینگ»، رئیس‌جمهور چین در پیام تبریک خود به رئیس‌جمهور بایدن اشاره کرد، پیشبرد توسعه سالم و باثبات مناسبات دو کشور نه‌تنها به نفع مردم دو کشور است، بلکه یکی از انتظارات مشترک سراسر جهان به شمار می‌رود. وی اظهار امیدواری کرد دو طرف با پافشاری بر اصول عدم تقابل و احترام به یکدیگر و دستیابی به همکاری با سود متقابل، با تعمیق همکاری و مهار اختلافات، توسعه سالم و باثبات مناسبات طرفین را به پیش سوق دهند و همراه با کشورهای دیگر جهان برای پیشبرد صلح و توسعه جهان تلاش کنند. از سوی دیگر، تایوان هم نسبت به اعزام همزمان چندین ناو و هواپیمای چینی به این منطقه در هفته گذشته انتقاد کرد. موضوعی که باعث شد تا واشنگتن به پکن هشدار دهد که فشار بر تایوان را متوقف کند. با این حال تایوان هم با هدف شبیه‌سازی یک سناریوی جنگی، یک رزمایش برگزار کرد و در آن جنگنده‌های بومی خود را که مسلح به موشک‌های کروز هوا به سطح هستند از پایگاهی در جنوب این کشور به پرواز درآورد.
اولین گفت‌وگوی تلفنی بایدن و پوتین
کاخ سفید اعلام کرد، رئیس‌جمهوری آمریکا برای اولین بار از زمان رسیدن به قدرت با ولادیمیر پوتین گفتوگو کرده و نگرانی‌ها درباره فعالیت‌های روسیه از جمله برخورد با الکسی ناوالنی را مطرح کرده است. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رویترز، در بیانیه کاخ سفید آمده است که جو بایدن و ولادیمیر پوتین، روسای جمهوری آمریکا و روسیه توافق کردند که تیم‌هایشان به سرعت روی تکمیل تمدید پیمان کنترل تسلیحاتی «استارت جدید» میان دو کشور تا پنجم فوریه که زمان انقضای پیمان کنونی است، کار کنند. این در شرایطی است که بایدن در حال تنظیم سیاست آمریکا به شکلی قدرتمندتر در قبال روسیه است. جن ساکی گفت در تماس تلفنی با پوتین موضوعاتی شامل پیشنهاد بایدن برای تمدید استارت جدید به مدت پنج سال و حمایت «قدرتمند از حاکمیت اوکراین» مطرح شد. به گفته این سخنگو، بایدن همچنین پرونده ناوالنی را که پس از بازگشت از آلمان زندانی شد، مطرح کرد. این مساله تنش‌هایی را در روابط روسیه و ایالات متحده به وجود آورده است. همچنین کاخ کرملین اعلام کرد که روسیه و ایالات متحده به توافقی برای تمدید استارت جدید دست یافته‌اند. کاخ سفید فعلاً این اطلاعیه کرملین را تایید نکرده اما بایدن و پوتین تلفنی در این رابطه گفتوگو داشتند. براساس اعلام کرملین، پوتین و بایدن «ابراز خرسندی کردند» که یادداشت‌های دیپلماتیک بین دو کشور مبنی بر تمدید پیمان و همچنین رویه‌های لازم برای لازم‌الاجرا شدن پیمان قبل از انقضای آن در روزهای آینده رد و بدل شده است. کاخ سفید در توضیح این تماس تلفنی اعلام نکرد که توافقی به دست آمده یا یادداشت‌های دیپلماتیکی رد و بدل شده است. با این حال لحن آن خوش‌بینانه بود. در بخشی از این بیانیه آمده است: آنها همچنین توافق کردند برای بحث‌های ثبات استراتژیک درباره طیفی از مسائل کنترل تسلیحاتی و نگرانی‌های امنیتی رایزنی داشته باشند.
♦♦♦
ایرنا: ستاد اطلاع‌رسانی امنیتی عراق خبر داد که نیروهای امنیتی و نظامی عراق توانستند در استان صلاح‌الدین این کشور ۱۰ مقر گروه تروریستی داعش و سه دستگاه خودرو را منهدم و یک بمب را خنثی کنند.
ایسنا: نظرسنجی ردیابی Morning Consult نشان می‌دهد که میزان رضایت از جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در نخستین روزهای ریاستجمهوری او از هر میزان رضایتی که دونالد ترامپ در طول دوره چهارساله خود به عنوان رئیس‌جمهور به آن دست پیدا کرده، بالاتر است.
فارس: وزیر خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین درباره وضعیت کنونی در اراضی فلسطینیان هشدار داد و خواستار برگزاری کنفرانس صلح بین‌المللی شد و تاکید کرد وضعیت کنونی فلسطین به اشغال دائمی منجر می‌شود.
ایسنا: کمیته امنیت ملی قرقیزستان «عادل سیگزبایف» نامزد ریاستجمهوری این کشور و رقیب «جباراف» رئیس‌جمهور کنونی این کشور در انتخابات ریاستجمهوری را احضار و تحت بازجویی قرار داد.
فارس: دبیر کل اتحادیه عرب در نشست شورای امنیت گفت که فلسطینی‌ها در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ از فشارهای بی‌سابقه‌ای رنج بردند و از دولت بایدن خواسته می‌شود آن روند را اصلاح کند.
ایرنا: رئیس‌جمهوری لبنان با ازسرگیری مذاکره با اسرائیل برای ترسیم مرز دریایی با سرزمین‌های اشغالی بر اساس پیشنهادهای ارائه‌شده در جلسات قبلی، اعلام آمادگی کرد.
ایلنا: «منصور العتیبی»، نماینده دائم کویت در سازمان ملل اعلام کرد که کویت به نیابت از کشورهای عربی خواستار نمایندگی دائم عربی همراه با اختیارات کامل در شورای امنیت در صورت هرگونه توسعه این شورا در آینده است.
ایرنا: به دنبال موافقت آمریکا برای تمدید پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی راهبردی موسوم به پیمان استارت-۲، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه طرح تمدید این پیمان را به دومای روسیه ارائه کرد.
فارس: رئیس‌جمهور ازبکستان با وزیر سرمایه‌گذاری عربستان در شهر بخارا دیدار کرد و در پی آن، نشست مشترک بازرگانی میان تجار عربستان و ازبکستان برگزار شد که حاصل آن تاسیس شورای بازرگانی و امضای قراردادی در مورد اجرای طرح‌های بزرگ تعاونی اعلام شده است.
ایسنا: «براین جک»، مدیر سیاسی سابق ترامپ در کاخ سفید گفت: رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا ممکن است از سناتورهای جمهوریخواهی که به استیضاح او و محکوم شدنش در سنا رای مثبت بدهند، انتقام بگیرد.
♦♦♦
چین؛ غول جدید بازار تسلیحات جهان
همشهری نوشت: بر اساس داده‌های منتشرشده توسط موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI)، چین، در سال‌های 2015 تا 2019، بعد از آمریکا دومین تولیدکننده برتر تسلیحات در دنیا بوده است که از این جهت بالاتر از روسیه قرار می‌گیرد. این مرکز در بررسی‌های خود تاکید دارد که چهار شرکت از 25 شرکت برتر تولیدکننده تسلیحات جهان، چینی بوده‌اند. این چهار شرکت که سه‌تای آنها در 10 شرکت برتر دنیا قرار دارند، در مجموع 16 درصد فروش تسلیحات در جهان را از آن خود کرده و 7 /56 میلیارد دلار درآمد داشته‌اند. در مقابل، تنها دو شرکت روسیه‌ای در جمع 25 شرکت برتر دنیا بوده و تنها چهار درصد از مجموع فروش جهانی را تامین کرده بودند و روی‌هم‌رفته، 9 /13 میلیارد دلار فروخته‌اند.
جهان در بدترین بحران اقتصادی ۱۰۰ سال اخیر
ایلنا نوشت: «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل در نشست مجازی داووس تاکید کرد که جهان وارد بدترین بحران اقتصادی صد سال اخیر در پی شیوع پاندمی کرونا شده است. گوترش تاکید کرد: «بیش از دو میلیون نفر در پی شیوع کرونا جان خود را از دست داده‌اند و ما در بدترین بحران اقتصادی صد سال اخیر گرفتار شده‌ایم.» وی گفت: «کرونا مشکلات جهانی مانند نابرابری بین مردم و کشورها و بی‌ثباتی شرایط آب و هوایی و تنوع زیستی را آشکار کرده است.» گوترش گفت ورود به جنگ علیه طبیعت قطعاً پاسخ طبیعت علیه ما را به دنبال خواهد داشت. دبیر کل سازمان ملل تاکید کرد دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و بخش خصوصی و جامعه مدنی باید با یکدیگر همکاری کنند.
«اصل دفاع جمعی»؛ اتحاد دوباره آمریکا و ناتو
خبرگزاری دانشجویان ایران نوشت: کاخ سفید از برقراری یک تماس تلفنی میان رئیس‌جمهور جدید آمریکا و دبیرکل ناتو خبر داد. کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد: جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا در تماسی تلفنی با ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو بار دیگر بر تعهد واشنگتن نسبت به دفاع جمعی این ائتلاف بر اساس بند 5 معاهده ناتو و تقویت امنیت دو سوی آتلانتیک تاکید کرد. بایدن همچنین از استولتنبرگ برای رهبری قاطعانه ائتلاف نظامی تشکر و بر نظر خود بر ادامه رایزنی و همکاری با متحدان در تمامی موارد مورد نگرانی از جمله افغانستان، عراق و روسیه تاکید کرد. وی همچنین بر اهمیت ارزش‌های مشترک رایزنی و تقویت بازدارندگی و مقابله با تهدیدهای نوین از جمله تغییرات آب و هوایی و سلامت جهانی تاکید کرد.
آغاز نشست داووس 2021؛ تاکید بر همکاری چندجانبه
دنیای اقتصاد نوشت: نشست داووس با عنوان «یک‌سال حیاتی برای ترمیم اعتماد» آغاز به کار کرد. در روز اول این نشست، دبیرکل سازمان ملل و همچنین رئیس‌جمهور چین سخنرانی کردند. شی جین پینگ در نشست مجمع جهانی اقتصاد خواستار بازگشت به چندجانبه‌گرایی و لغو جنگ تجاری میان آمریکا و چین شد. او در عین حال نسبت به بروز جنگ سرد جدید هشدار داد. شی جین پینگ بدون نام بردن از ترامپ، از رویکرد آمریکا در پرداختن به جنگ تجاری با چین انتقاد کرد و استمرار آن را به ضرر همه دانست. او در سخنان خود به حفظ اقتصاد جهانی و همکاری‌های بین‌المللی در بهداشت عمومی، تکنولوژی و مسائل زیست‌محیطی اشاره کرد.