ریسک صنایع کوچک را فراموش نکنیم

سید‌علی حسینی معاون سازمان بورس و اوراق بهادار کشور در گفت‌و‌گوی زیر به بررسی دلایل بازدهی بالای بازار سرمایه به خصوص صنایع کوچک پرداخته است.

در بررسی صنایع بورسی می‌بینیم که صنایع کوچک که وزن قابل توجهی در ارزش بازار سهام ندارند، بازدهی‌های بالایی را از ابتدای سال تا امروز ثبت کردند. نظر شما درباره صعود سهام کوچک در بازار چیست؟
با نگاهی دقیق به روند بازار سرمایه متوجه می‌شویم که رشد بازار مختص یک یا چند گروه خاص نبوده و همه بازار را در بر گرفته است و این موضوع یکی از امتیازهای مثبت و بسیار مهم است. چراکه اگر فقط چند صنعت در بازار رشد کرده بودند نگران‌کننده بود که شاید صعود بازار بر مبنای دلایل منطقی نیست. اما با نگاهی به روند صنایع بورسی می‌بینیم که از ۳۷ صنعت بازار فقط یک صنعت بازدهی منفی داشته و سه صنعت بدون تغییر بودند و باقی صنایع بازدهی مثبت داشتند. این اتفاق نشان‌دهنده رشد همه متغیرهای بازار به صورت دسته‌جمعی است. اما اینکه چرا صنایع کوچک بازدهی بیشتری داشتند به این دلیل است که معمولاً صنایع کوچک در همه بازارهای دنیا با توجه به ریسک بالایی که دارند، بازدهی بیشتری را نیز نصیب سهامداران خود می‌کنند و این موضوع یک روند کاملاً طبیعی است. زیرا با اندکی رونق در فعالیتشان سود شرکت‌های کوچک افزایش زیادی خواهد داشت و این موضوع در حالت رکود هم اتفاق می‌افتد. به این ترتیب که در شرایط نزولی بازار هم صنایع کوچک سریع‌تر و بیشتر از صنایع و شرکت‌های بزرگ منفی می‌شوند و این موضوع ناشی از ذات شرکت‌های کوچک است.

با وجود دلایلی که شما مطرح کردید، مسائلی مثل افزایش نرخ ارز یا کاهش واردات در روند بازدهی این صنایع تاثیری نداشته است؟
به طور قطع عواملی مثل کاهش واردات در فروش این شرکت‌ها تاثیر‌گذار بوده است اما بازده یک سهم یا صنعت در کنار مسائلی از این دست، به شرایط شرکت هم بر‌می‌گردد. بازده یک شرکت کوچک در این شرایط بیشتر از یک شرکت بزرگ است. بحث ممنوعیت واردات و افزایش تعرفه واردات در همه شرکت‌ها تاثیر‌گذار است اما تاثیر‌پذیری شرکت‌ها و صنایع کوچک چه تاثیر مثبت یا منفی، بیشتر است. افزایش نرخ ارز هم برای شرکت‌های کوچکی که بازار صادراتی دارند تاثیر مثبت بیشتری نسبت به شرکت‌های بزرگ دارد و تسعیر ارز در سودآوری صنایع کوچک بیشتر از صنایع بزرگ خودنمایی می‌کنند. این فرآیند در همه بورس‌های دنیا به همین روال است.

با توجه به اینکه صنایع کوچک در کنار بازده بالاتر، به گفته شما ریسک‌های بیشتری نیز دارند، درباره ریسک‌های این صنعت توضیح دهید تا سهامداران تازه‌وارد به امید بازدهی بالای این صنعت و بدون اطلاع از تهدیدها و خطرهای آن، وارد سهام نشوند.
به هر حال تداوم سود شرکت‌های کوچک، در کنار شیرینی بازدهی بالا، مخاطراتی نیز به همراه دارد. به این ترتیب که سرمایه‌گذار باید بداند همان‌طور که با یک فرصت مقطعی می‌تواند با سود بالایی مواجه شود شرایط برعکسی هم هست و امکان دارد تداوم سود وجود نداشته باشد. از آنجا که اکثر شرکت‌های کوچک، تک‌محصولی هستند و تنوع تولید ندارند اگر فعالیت اصلی شرکت با مشکلی مواجه شود، سودآوری به سرعت متاثر می‌شود. از سوی دیگر شرکت‌های کوچک دارایی‌های غیر‌مولد قابل توجهی نیز ندارند که به دنبال کاهش سود عملیاتی بتوانند، از محل دارایی‌های غیر‌مولد، سود شناسایی کنند و کاهش سود را با دارایی جبران کنند.

به نظر شما تاثیر تغییرات و تصمیم‌های اقتصادی در صنایع کوچک چقدر بوده است؟
این گروه از صنایع بازار هم مثل سایر شرکت‌ها و صنایع از فعالیت‌های اقتصادی تاثیرپذیری داشتند اما منطقی است که شرکت‌های بزرگی مثل ملی مس یا فولاد مبارکه متاثر از وقایع اقتصادی به دلیل وسعت و عظمت مجموعه دگرگونی قابل توجهی در سود خود نداشته باشند اما یک شرکت کوچک ممکن است با یک تصمیم خاص در عرصه اقتصادی کاملاً متحول شود.