سیاستهای توسعه صنعت الانجی در قطر همیشه زیر ذرهبین کشورهای مختلف بوده است.
شیوا سعیدی
سیاستهای توسعه صنعت الانجی در قطر همیشه زیر ذرهبین کشورهای مختلف بوده است. چرا قطر دهها میلیارد دلار سرمایهگذاری کرد تا به برترین صادرکننده سوخت جهان تبدیل شود و ناگهان با امتداد مهلت انجام عملیاتهای بخش بالادست، موقعیت خود را در بازار به خطر بیندازد؟ شرکت مشاوره و تحقیق «وود مکنزی» به این سوال پاسخ داده است. در گزارشی به نام «گام بعدی قطر و بازار الانجی» که در 16 آوریل منتشر شد، این موسسه اسکاتلندی احتمال میدهد قطر عمداً ظرفیت تولید داخلی الانجی خود را کاسته است تا به این ترتیب از رقابت با خودش جلوگیری کند و همزمان به یکی از صادرکنندگان بزرگ در کنار آمریکا تبدیل شود. وود مکنزی میگوید: افزایش ظرفیت الانجی در قطر ممکن است به ضرر این کشور باشد. محدود کردن ظرفیتهای جدید سبب میشود ارزش قراردادهای کنونی قطر حفظ شود. برخی از این قراردادها در 10سال آینده منقضی میشوند و احتمالاً در معرض مذاکرات برای تعیین قیمتهای جدید خواهند بود. هنگامی که این قراردادها در دهه پیشین امضا شد، قطر پیشبینی نمیکرد بتواند در بازار بزرگ آسیا و اقیانوسیه گاز رقابت کند؛ بازاری که توسعه صنعت استخراج گاز طبیعی سبب
شده سیلی از صادرات الانجی آمریکایی نیز به آن سرازیر شود. اما با آغاز صادرات الانجی کانادا به نظر میرسد شرایطی که قطر از آن میهراسد، به واقعیت بپیوندد. هیات ملی انرژی کانادا اجازه صادرات به دو پروژه در ساحل این کشور را داده است. نخست اجازه صادرات برای یک پروژه با همکاری مستقل شرکتهای آپاچه و شورون به مدت 20 سال در سال 2011 میلادی صادر شد. این پروژه اجازه دارد سالانه 10 میلیون متریک تن الانجی صادر کند. از سوی دیگر در ماه فوریه شرکت شل و سه شریک آسیاییاش (کوگاس از کره جنوبی، میتسوبیشی ژاپن و پتروچاینا) اجازه صادرات سالانه 670 میلیون متریک تن الانجی به مدت 25 سال را از دولت کانادا گرفتند. پروژههای کانادایی صادرات گرینفیلد به سرعت حجم بزرگی از گاز ارزان آمریکای شمالی را به بازار آسیایی سرازیر میکنند. این امر یکشبه، ساختار قیمتگذاری بازار را تغییر خواهد داد، اتفاقی که بسیاری از خریداران چشم امید به آن دارند. هنوز تصمیم نهایی درباره سرمایهگذاری برای هیچیک از پروژههای کانادایی در نظر گرفته نشده است. این پروژهها پرهزینهاند و نیازمند سرمایههای عظیم برای زیرساختارهایشان هستند، مانند
سرمایهگذاری برای خط لوله در مناطق کوهستانی، و البته نباید هزینههای بخش توسعه بالادست را فراموش کرد. شورون که در ماه فوریه قرارداد خود را نهایی کرد و 50 درصد سهام پروژه کیتیمات الانجی شرکت آپاچه را به خود اختصاص داد، هشدار داده است پروژهها بر اساس قراردادهای ذخیره گاز فهرست هنری هاب بسته میشوند و به قیمت نفت مربوط نخواهند بود. تلاش برای معتدل کردن انتظارات واردکنندگان آسیایی گاز دلیل تاخیر تصمیمگیری سرمایهگذاری نهایی در کیتیمات بوده است. قرار بود این پروژه در سال 2012 آغاز شود. این امر به قطر فرصتی برای تفکر میدهد. این کشور قراردادهایی را میپسندد که بلندمدت هستند و قیمتشان بر اساس بهای نفت تامین میشود اما اگر چنین روندی بازارش را مختل نکند با آن مخالفتی نمیکند. قطر در حال حاضر دارای اقتصادی است که مزیتهای فراوانی بر صادرکنندگان دیگر الانجی دارد و میتواند حتی با ظهور گاز مایع استرالیا و پروژههای توسعه گاز در شرق آفریقا همچنان به حیات خود ادامه دهد. اما نکتهای که هنوز هیچ کس نمیداند آن است که قطر تا چه میزان میتواند در برابر صادرات گاز آمریکا مقاومت کند. آمریکا میتواند از طریق کانال
پاناما (که قرار است تا پایان سال 2014 بازسازی شود) محصولات خود را به بازار آسیا برساند. از سوی دیگر دوحه نیز خود را آماده کرده تا از فرصت تجارت بینالمللی صنعت گاز که از سوی آمریکا فراهم میشود، بهره ببرد. گزارش وود اشاره میکند بازوی سرمایهگذاری بینالمللی قطر پترولیوم همراه اگزون موبیل صاحب پایانه تبدیل دوباره گاز الانجی «گلدن پس» در خلیج آمریکا هستند. شرکا اکنون مشغول بازسازی این پایانه به عنوان واحدی برای مایعسازی گاز و صادرات هستند. نوئل تومنای مدیر تحقیقات بینالمللی صنعت گاز میگوید: چنین سرمایهگذاریهایی به قطر کمک میکند حضور خود را در محیط بینالمللی صادرات الانجی گسترش دهد. پروژه مایعسازی گاز گلدن پس مزایای متعددی بر دیگر پروژههای الانجی آمریکا دارد، مثلاً هزینههای پایین تهیه کالا و چالشهای کمتر در حوزه سرمایهگذاری. این موسسه همچنین اشاره میکند شراکت میان قطرپترولیوم و اگزون موبیل تثبیت شده است به عبارت دیگر غول نفتی آمریکا در برخی از بزرگترین پروژههای گاز قطر سهیم است. تخمین زده میشود داراییهای گاز و الانجی اگزون موبیل در قطر 19 درصد ارزش صنعت بالادست گاز این کشور باشد. اگر
واشنگتن پیشنهاد صادرات گلدن پس را تایید کند (که تایید آن تضمین شده است) مقصد صادرات اروپا خواهد بود، نه آسیا. تامین امنیت ذخایر انرژی اروپا و به خصوص انگلیس با صادرات الانجی از آمریکا همراه با سرمایهگذاری قطر در بخش انرژی آمریکای شمالی بازوی ژئوپولتیکی قطر را قدرتمندتر میکند.
در هر حال با ادامهدار شدن بحران مالی و اقتصادی اروپا، اهداف تجاری دوحه از وضعیت این کشور به عنوان بزرگترین تهیهکننده الانجی به آسیا محافظت خواهد کرد. خواه واشنگتن با پروژه گلدن پس موافقت کند یا نه، قطر راهی مییابد تا حضور خود را در هردو بازار آسیا و اقیانوسیه تثبیت کند. آدام واتروس مدیر بخش سرمایهگذاری در اسکاتیابانک کانادا درباره پروژههای الانجی این کشور میگوید: اکنون فرصتی پیش آمده تا کانادا به عنوان رهبر بازار الانجی جهان با بیشترین میزان تولید ناخالص ملی به «قطر جدید» تبدیل شود.
دیدگاه تان را بنویسید