طلا در وادی سلف‌فروشان

روز جمعه دوازدهم آوریل، طلا به قلمرو بازاری سلف‌فروشان افتاده بود، که این خود تاکیدی است بر اینکه چطور اشتیاق مدیران پولی برای بازدهی بالاتر، یکی از انعطاف‌پذیر‌ترین حوزه‌های شرط‌بندی را در عصر بحران مالی لگد‌مال کرده است. طی دهه گذشته، این فلز گرانبها گروه‌هایی از سرمایه‌گذاران را به سمت خود جلب کرده بود. در ابتدا با معرفی صندوق‌های تجاری که مورد حمایت طلا بودند، شرط‌بندی در این بازار ساده‌تر شده بود و پس از آن نیز طلا توانست در سال‌های 2009 و 2010 به یک افزایش دو‌رقمی دست پیدا کند. اکنون نیز بسیاری از سرمایه‌گذاران طلا در طمع دستیابی به بازدهی بیشتر، روانه بازار سهام ایالات متحده شده‌اند؛ در بازاری که شاخص معیار به رکورد بالایی رسیده است. در همین حال، سازمان‌دهندگان سنتی قیمت طلا یعنی نگرانی‌های مربوط به تورم و آشفتگی بازارهای مالی، تا حدی فروکش کرده‌اند، که بیشتر باعث کاهش جاذبه طلا می‌شود. روز جمعه ازدحام برای سلف‌فروشی، انتظاراتی را شکل داد که احتمالاً با این روند سال 2013 پایان افزایش 12‌ساله قیمت طلا نامگذاری خواهد شد. در همین روز در بخش کومکس بورس نیویورک، پس از اینکه در طی روز، طلا به کمتر از 20/1480 دلار سقوط کرد، در پایان با 30/63 دلار کاهش (چهار درصد) به 1501 دلار در هر اونس رسید، که این پایین‌ترین قیمت از ژوئیه سال 2011 و بزرگ‌ترین کاهش یک‌روزه از ماه فوریه سال گذشته به حساب می‌آمد. در مجموع این هفته طلا 7/4 درصد سقوط کرد. به طور کلی بازار سلف‌فروشی به بازاری اطلاق می‌شود که در آن بعد از اوج اخیر، کاهشی 20 درصد رخ داده باشد. در آگوست سال 2011 بود که طلا به رکورد 70/1888 دلار دست یافت، و آن زمانی بود که وحشت در مورد بار بدهی‌های منطقه یورو بالا گرفته بود و خدمات رتبه‌بندی استاندارد اند پورز هم رتبه اعتباری ایالات متحده را کاهش داده بود. برخی از معامله‌گران سقوط طلا به زیر قیمت 1520 دلار را به عنوان رویدادی مهم در نظر می‌گیرند. با سقوط روز جمعه، برخی معامله‌گران، از جمله استفان کلاین، مدیر پورتفوی صندوق تامینی کپیتال گلوبال ایتی نیویورک، که طی دو سال گذشته در حاشیه به سر برده بود، وارد قلمرو سلف‌فروشی شد. آقای کلاین می‌گوید: «در این مرحله به نظر می‌رسد طلا روی پرتگاه حرکت کرده باشد. طلا همواره برای خریداران جذاب بوده، اما اکنون قیمت‌ها به شما گوشزد می‌کند که این جذابیت رو به فروکش کردن است.» گلدمن ساکس، روز چهارشنبه، آخرین سرمایه‌گذاری بود که نسبت به آینده طلا ابراز ناامیدی کرد؛ در این روز گلدمن از پیش‌بینی قیمت‌ها کاست و گفت جهش در قیمت‌ها به احتمال زیاد چندین سال دیگر رخ خواهد داد. طلا طی مدت زمانی که برای صعود شتاب گرفته، مدیران نامدار صندوق‌های تامینی را به جهانیان شناسانده بود. برخی‌ها، از چنین افزایش بزرگی کوله‌بار خود را بستند، اما اکنون در حال تلوتلو خوردن هستند. این صندوق طلا، که تحت مدیریت شرکت پالسون جان پالسون است، به نوشته یکی از سرمایه‌گذاران، طی سه‌ماهه اول امسال 28 درصد افت داشته است. اما در این میان روشن نبود که چگونه روز جمعه صندوق شرکت پالسون عمل کرد. آقای پالسون صاحب اکثریت صندوق طلا با کمتر از 900 میلیون دلار است؛ این صندوق یکی از کوچک‌ترین صندوق‌های این شرکت است.

جان رید، یکی از شرکا و استراتژیست طلا در شرکت پالسون می‌گوید: «کاهش اخیر قیمت طلا دیدگاه بلند‌مدت ما را تغییر نداده است.» جان رید فردی است که زمانی که در آوریل سال 2009 طلا در حدود 900 دلار مبادله می‌شد، گفته بود این صندوق شروع به جمع‌آوری طلا خواهد کرد. دولت فدرال در سال‌های اخیر، اقدام به چاپ پول در نرخ بی‌سابقه‌ای کرده است. چاپ پول با این نرخ انتظاراتی را برای بی‌ارزش کردن ارزهای کاغذی به وجود آورد که این خود طلا را برای ما تبدیل به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌کرد. بسیاری از سرمایه‌گذاران، طلا را به عنوان حافظی برای دارایی‌های خود در برابر تورم خریداری کرده بودند. فرض معمول خریداران طلا این بود که برنامه خرید اوراق‌ قرضه فدرال‌رزرو، که با هدف پایین نگه داشتن نرخ بهره بلند‌مدت و تحریک رشد اقتصادی صورت می‌گیرد، باعث افزایش هنگفت قیمت‌ها، یعنی تورم خواهد شد. تاکنون این اتفاق نیفتاده و تورم پایین است، و حتی در مورد طلا نیز منجر به سلف‌فروشی شده است. در همین حال، حتی طبق گزارش وزارت‌ کار، شاخص قیمت تولید‌کننده ایالات متحده، از ماه فوریه تا مارس 6/0 درصد سقوط کرده است. روهیت ساوانت، تحلیلگر ارشد کالای گروه سی‌پی‌ام، مشاوره فلزات در نیویورک می‌گوید: «تورم در حال حاضر قطعاً نگرانی ما نیست، و بعید است در آینده به نگرانی عمده‌ای تبدیل شود.» روز جمعه طلا در زمانی کمتر از 20 دقیقه در قلمرو سلف‌فروشی غوطه‌ور شد، که در ساعت 10 و 25 دقیقه در نیویورک شروع شد و آستانه سلف‌فروشی آن نیز در ساعت 10 و 44 دقیقه صبح شکست. پس از فروش سنگینی که طی صبح شاهد آن بودیم، داده‌های تجاری نشان می‌داد که بازار شروع به سفارشات فروش 12 قرارداد بزرگ در زمانی کرده بود که طی این مدت سفارشات خرید کمتر از نصف این میزان بوده است. در این مدت طلا 60/23 دلار در هر اونس سقوط کرد، و همچنان به سقوط خود به پایین 20/1480 دلار قبل از چرخشی که به سمت بالا داشت، ادامه داد. برخی سرمایه‌گذاران همچنین به وضعیت قبرس اشاره می‌کردند، که در آن پیش‌نویس سندی آمده بود که بانک‌ مرکزی این کشور برای تامین بودجه برای کمک مالی به بانک‌ها، بیش از 500 میلیون دلار طلا خواهد فروخت. در پیش‌نویس سند کمک مالی آمده بود که مقامات قبرس متعهد به فروش مقدار اضافه ذخایر طلای متعلق به حکومت شده‌اند؛ با این فروش انتظار می‌رود 400 میلیون یورو، درآمد اضافی از طریق پرداخت پول فوق‌العاده‌ای سود بانک ‌مرکزی به دست آید. حجم فروش توسط تحلیلگران در حدود 10 تن انتظار می‌رود اما این اعلام اولیه بیم آن را می‌داد که دیگر کشورهای منطقه یورو ممکن است در اقدامی مشابه قصد داشته باشند ذخایر طلای خود را به منظور تقویت امور مالی خود به فروش برسانند. ایتالیا دارای 2451 تن طلاست، که بیش از 70 درصد از کل ذخایرش را شامل می‌شود، در حالی که آمار تطبیقی پرتغال 383 تن است که 90 درصد از کل ذخایر این کشور را جبران می‌کند.

تاجرانی می‌گفتند، در هر صورت، پس از این، با توجه به تمایل چند سرمایه‌گذار برای خرید، از فروش طلا به مقدار قابل توجهی کاسته شد. در ای‌میلی به یکی از بانک‌های سرمایه‌گذاری نیویورک آمده بود: «هیچ تمایلی از خریداران دیده نشد.» سابقاً افزایش طولانی‌مدت قیمت طلا با معرفی صندوق‌های تجاری حمایت شده بود. سهام طلای SPDR، بزرگ‌ترین صندوق تجاری طلای جهان، با جذب میلیاردها دلار، در مدت کوتاهی از لحاظ ارزشی به بزرگ‌ترین صندوق تجاری جهان تبدیل شد، به طوری که حتی شاخص صندوق تجاری سهام استاندارد اند پورز500 را تحت‌الشعاع قرار داده بود. اما اکنون ذخیره طلای این صندوق تجاری از رکورد 1/1353 تنی ماه دسامبر، 13درصد پایین‌تر قرار گرفته است. فروش توسط صندوق‌های تامینی بزرگ نیز باعث فرار سرمایه‌گذاران شده است. توبیاس لوکویچ، رئیس استراتژیست سهام سیتی گروپ ایالات‌متحده می‌گوید: «برای مدتی، طلا به عنوان کالای کلیدی دیده می‌شد، و این دید، دید رایج سال2000 بود؛ یعنی زمانی که موجودی طلا بالاتر از حد ارزشگذاری می‌شد و سرمایه‌گذاران سعی در تملک بیشتر آن داشتند. اکنون، ذخیره طلا کمتر به عنوان گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری دیده می‌شود.» اکنون احتمالاً همه به بازار باز یکشنبه‌شب چشم دوخته‌اند. رابین بهار، رئیس تحقیقات فلزات در بانک سوسیته ژنرال می‌گوید اگر سرمایه‌گذاران به جای ذخیره طلا، تصمیم به ترک بازار بگیرند، این می‌تواند منجر به موج دیگری از فروش‌ها شود. کاهش مداوم قیمت‌ها همچنین می‌تواند برنامه‌های مصون‌سازی شرکت‌های معدنچی طلا را دوباره فعال کند که سقوط اخیر قیمت‌ها باعث تشدید زیان‌های برای آنها شده است. در حال حاضر آنها برای مصون‌سازی در برابر قیمت‌های پایین طلا، اقدام به عرضه قراردادهایی برای فروش تولید بیشتر با قیمتی مشخص کرده‌اند. آدم کلوپ فنستین، استراتژیست بازار ارشد خدمات مالی آرچر در شیکاگو می‌گوید: «چه کسی به خود جرات می‌دهد در محیط کنونی اقدام به نگه‌داشت طلا کند؟ با سقوط هنگفت قیمت‌ها، اگر برای نگه‌داشت طلا برنامه‌ریزی کرده‌اید، شاید بهتر باشد مقدار زیادی پول در کیسه داشته باشد.»

منابع: وال‌استریت‌ژورنال، تایمز مالی