درخشش بازار سرمایه
وضعیت بازارها بعد از مذاکرات چه خواهد بود؟
زمانی که شرایط غالب اقتصادی کشور، در شرایط تورمی قرار دارد، طبعاً بازارهای مالی نیز با رشد حاصل از این تورم مواجه می‌شوند. دلیل این موضوع را می‌توانیم به صورت ساده و بنیادی در رشد قیمت‌ها مشاهده کنیم. در واقع تورم باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود و افزایش نرخ، افزایش درآمد و سود شرکت‌ها را به دنبال دارد. این موضوع میتواند به افزایش قیمت سهام و همچنین سود سهام منجر شود که در نتیجه آن میتواند سرمایه‌گذاران بیشتری را به بازار سرمایه جذب کند.
بازارهای مالی حتی در زمان تورم به دلیل عوامل متعددی رشد می‌کنند. یکی از دلایل اصلی این است که تورم میتواند به افزایش قیمت دارایی‌ها از جمله سهام، املاک و مستغلات منجر شود. این موضوع به این دلیل است که سرمایه‌گذاران اغلب به این دارایی‌ها به عنوان پوششی در برابر تورم روی می‌آورند، زیرا ممکن است ارزش خود را بهتر از پول نقد حفظ کنند.
در واقع موضوع اساسی، پوشش در برابر تورم است. سرمایه‌گذاران ممکن است به بازارهای مالی به عنوان پوششی در برابر تورم روی بیاورند. طبعاً افراد با سرمایه‌گذاری در سهام، اوراق یا سایر دارایی‌ها، می‌توانند از قدرت خرید خود محافظت کنند و به‌طور بالقوه بازدهی بالاتری نسبت به تورم کسب کنند.
دلیل دیگر این است که تورم در واقع میتواند برای صنایع خاصی مانند صادرات مفید باشد. وقتی ارزش پول یک کشور به دلیل تورم کاهش پیدا می‌کند، صادرات آن در بازار جهانی ارزان‌تر و رقابتی‌تر می‌شود. این موضوع به افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات ایرانی نیز منجر می‌شود که میتواند اقتصاد و بازارهای مالی کشور را رونق ببخشد.
با این حال، توجه به این نکته ضروری است که تورم همچنین میتواند اثرات منفی بر اقتصاد و بازارهای مالی کشور داشته باشد، مانند کاهش ارزش پس‌انداز و کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده. بنابراین، برای سیاستگذاران مهم است که منافع بالقوه تورم را با خطرات احتمالی آن متعادل کنند.
حال نگاهی به روند آنچه در اقتصاد ما به‌خصوص در سطح بازارهای مالی در سال گذشته رخ داد، نشان می‌دهد که بازارهای دارایی در سال گذشته به ویژه در فصل زمستان به دنبال افزایش قیمت ارز و افزایش انتظار تورمی اوضاع صعودی داشتند.
این رشد به ویژه بعد از کمرنگ شدن احتمال توافق و تشدید تحریم‌ها، قوت گرفت. حال اگر بازارهای قابل‌سرمایه‌گذاری را به بازارهای ارز، طلا، بورس و مسکن تفکیک کنیم، باز هم می‌بینیم که همگی آنها به صورت متفق‌القول، با رشد قیمت مواجه شدند.
در سال گذشته، بسیاری از افراد و سرمایه‌گذاران انتظار داشتند در سطوح سیاسی و دیپلماسی، توافق ایجاد شود و شاهد تعدیل قیمت ارز و احتمال ورود سرمایه به ایران باشیم، اما برعکس این انتظار اتفاق افتاد و حرکت‌های شارپی را در بازارهای ارز و طلا و بازار سرمایه شاهد بودیم. این حرکت در بازار سرمایه با اندکی تفاوت زمانی دیده شد. در واقع بازار سرمایه حرکت خود را از اواسط زمستان شروع کرد و به دنبال رشد نرخ ارز و انتظارات تورمی، برخی از سهام به دلیل بالا رفتن قیمت ارز منتفع می‌شدند و برخی دیگر از شرکت‌ها که دارایی‌محور بودند، به دلیل تشدید انتظارات تورمی رشد کردند.
رشد بازار سرمایه تا اردیبهشت ادامه داشت و حدود 60 درصد رشد کرد. اما اکنون با اندکی توقف مواجه شده است و روند کندتری دارد. با این حال انتظار داریم تا انتهای سال جاری اگر اتفاقی در زمینه‌های بین‌المللی رخ ندهد، شرایط قبل ادامه پیدا کند. با توجه به اینکه در سال جاری برخی از موضوعات از جمله توافق تعیین تکلیف خواهند شد، شرایط رشد بازارها نیز کندتر یا تندتر خواهد شد.
به هر صورت در بازار سرمایه با توجه به نزدیک شدن به فصل مجامع، استقبال سمت تقاضای بازار به سمت شرکت‌هایی می‌رود که سود تقسیمی مناسبی دارند. اگر رشد قیمت ارز هم داشته باشیم، این موضوع تشدید می‌شود. البته قیمت سهام شرکت‌هایی که سود تقسیمی مناسبی دارند که عمدتاً شرکت‌های پتروشیمی، استخراج فلزی معدنی و فرآورده‌های نفتی را شامل می‌شود و از قیمت دلار و قیمت جهانی کالاها متاثر می‌شوند، طبعاً با رشد بهتری مواجه خواهند شد.
در سطح جهانی نیز هم‌اکنون با توجه به افزایش نرخ بهره و تورمی که در سطح کشورهای بزرگ وجود دارد، با افت قیمت کامودیتی‌ها مواجه هستیم. اما در کل انتظار می‌رود که هر چه به مجامع نزدیک‌تر شویم، به سمت رشد قیمت سهامی شرکت‌های دلاری برویم. اولین دلیل و در واقع مهم‌ترین دلیل منفی بودن بازار کالاهای اساسی و رکودی شدن جهانی این بازار، سیاست انقباضی آمریکاست. همچنین دومین دلیل تحولاتی است که در صنعت کامودیتی چین و چالش‌های مربوط به آن به وجود آمده است که به خاطر اینکه چین به عنوان لیدر بازار کامودیتی دچار چالش شده اثر این چالش‌ها به بازارهای دنیا نیز منتقل شده است.
در بازارهای دیگر هم شرایط به همین ترتیب است. زیرا در آن بازارها، به حد زیادی لیدر حرکتی شاخص نرخ ارز و انتظارات تورمی است. در واقع در بازارهای موازی هم اگر توافق خاصی رخ ندهد، رشد قیمت ادامه خواهد داشت.
حال اگر بخواهیم بگوییم کدام بازار در سال 1402 خواهد درخشید، با توجه به سرمایه‌ای که پس‌انداز افراد را تشکیل می‌دهد و طی سال‌های اخیر به دلیل تورم بسیار زیادی که داشتیم، کوچک شده است، جمعیت بسیار زیادی از افراد دیگر نمی‌توانند در بازار مسکن و خودرو وارد شوند. در بازار ارز و طلا نیز بحث‌های امنیتی وجود دارد، از این‌رو تنها بازاری که به سایز پس‌انداز افراد جامعه می‌خورد، بازار سرمایه است.
بنابراین در سال جاری با توجه به کاهش حجم پس‌انداز، به نظر می‌رسد که بازار سرمایه رشد خوبی داشته باشد. البته ورود پول به بازار سرمایه، میتواند بازدهی را به سرعت تشدید کند. مانند آنچه در سال 98 و 99 دیدیم و به شدت باعث رشد در این بازار شد. همچنین باید توجه کنیم که بازار سرمایه در دو سال گذشته، رشد زیادی نداشته، در حالی که سایر بازارها رشد داشته‌اند.
در واقع امسال، اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، با توجه به اینکه رشد نرخ دلار محرک درآمد و سودآوری شرکت‌هاست و با توجه به اینکه در کلاس‌های مختلف دارایی، ورود خیلی گران شده و به جیب همه افراد نمی‌خورد، امسال سال بازار سرمایه خواهد بود و رشد این بازار از سایر دارایی‌ها بیشتر خواهد بود.
