لوکوموتیو رشد
گفت‌وگو با محمدرضا عظیمیان درباره تحولات فولاد مبارکه
فولاد مبارکه چند سالی است که بر روی ریل توسعه‌ای قرار گرفته که روند حرکت آن را متمایز از رقبای خود کرده است. در واقع، این شرکت بزرگ فولادی در کنار آنچه به مفهوم افزایش تولید در آماری هر ماهه عملکردش به ثبت می‌نشیند، تلاش کرده تا با اجرای پروژه‌های راهبردی و سرآمد، خود را از سایر رقبا متمایز کرده و گام در مسیری بگذارد که علاوه بر تطبیق با شرایط محیطی، پروژه‌هایی را به اجرا درآورد که نه‌تنها ارزش افزوده بیشتری را در پی دارد، بلکه منافع ذی‌نفعان خود را هم تامین کرده است. اکنون فولاد مبارکه گام در مسیر تولید ورق‌های عریض و تختال گذاشته که بدون شک، چشم‌انداز روشنی را پیش روی آنها قرار خواهد داد. محمدرضا عظیمیان، مدیرعامل فولاد مبارکه در این رابطه می‌گوید: هدف مبارکه این است که لوکوموتیو صنایع بعد از خود باشد؛ پس برای اینکه بتواند این نیاز را پاسخ دهد، باید نیازهای بازار را به خوبی شناسایی کرده و در مسیر پاسخ به آنها گام بردارد.
♦♦♦
شرکت فولاد مبارکه اصفهان در سال 99 توانست گام‌های درخشانی را در راستای ارتقای جایگاه صنعت فولاد ایران در دنیا بردارد و با اجرا و طراحی پروژه‌های راهبردی، جایگاه خود را ارتقا بخشید. حال کشور در آستانه برخی تحولات سیاسی و گشایش‌های اقتصادی است و به نظر می‌رسد بتوان سال 1400 را سالی متفاوت دانست. گام‌های جدید فولاد مبارکه برای اجرای پروژه‌های سرآمد در سال 1400 در صنعت فولاد کشور به چه شکلی تعریف شده است؟
در سال 1400 شرکت فولاد مبارکه اصفهان همان‌طور که شما هم اشاره کردید، مسیری متفاوت از سایر سال‌ها را برای خود ترسیم کرده که در این راستا، این شرکت در مجموع 9 پروژه تولیدی را برای خود تعریف کرده است. بر اساس اهدافی که از این پروژه‌ها تعریف شده است، دو خط 30 هزار‌تنی تولید الکترود برای خودکفایی است و هم اینکه اصلاحاتی که انجام می‌شود برای تولید محصولات جدید کاربرد دارد؛ پس هم افزایش کمیت، هم تکمیل زنجیره تولید و خودکفایی در محصولات و مواد اولیه مورد نیاز تولید در دستور کار قرار دارد و هم فولاد مبارکه در مسیر تولید محصولات جدید گام برمی‌دارد.
خب یکی از این کارهای مهم، تولید عریض‌ترین تختال برای عرضه به صنایع استراتژیک و راهبردی کشور است. سوال من این است که ایده تولید عریض‌ترین تختال مورد نیاز در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی، از کجا شکل گرفت؟
شرکت فولاد مبارکه همواره نیازهای بازار داخلی را رصد می‌کند و این یکی از راهبردهای اصلی این شرکت است؛ ضمن اینکه صنایع مختلف نیز به فولاد مبارکه نسبت به تامین نیازهای خود مراجعه می‌کنند؛ به نحوی که این صنایع که برای تامین نیازهای خود مجبور به اتکا به منابع خارجی هستند، به شرکت فولاد مبارکه مراجعه کرده و درخواست‌های تولیدی خود را مطرح می‌کنند و با ما وارد مذاکره می‌شوند. بر این اساس تمامی واحدهای مصرف‌کننده و همه بخش‌های صنعتی کشور از جمله تولیدکنندگان مخازن سی‌ان‌جی برای تولید مخازن گاز خودروها، درخواست‌هایی را از شرکت فولاد مبارکه اصفهان دارند که ورق آنها البته هم خاص است؛ ضمن اینکه در حال حاضر در حال رایزنی و مذاکره با شرکتی هستیم که مجری اجرای این طرح در وزارت نفت است تا بتوانیم بر اساس نیازهای مطرح‌شده، نسبت به تامین ورق‌های خاص مورد نیاز آنها که مخازن تحت فشار گاز را تولید می‌کنند، گام برداریم. بر این اساس با کار مطالعاتی بر روی این پروژه، تلاش داریم تا با یک کار مشترک، بتوانیم نیاز این بخش از صنعت کشور را هم تامین کنیم. پس برای هر محصول جدیدی که تولید می‌شود، ایده تولید این محصولات هم بر این اساس شکل می‌گیرد و هم شرکت فولاد مبارکه به صورت منظم، بازار را رصد و نیازهای داخلی را احصا می‌کند. بنابراین همواره این رصد پابرجاست؛ پس زمانی که یک محصول همچون ورق‌های عریض تختال تولید می‌شود که اکنون عرض آن نیز 2000 تا 2025 میلیمتر است، تلاش می‌شود تا بر اساس نیاز بازار گام برداشته شود.
اکنون ایده طراحی پروژه تولید ورق‌های تختال از سوی خود شرکت فولاد مبارکه مطرح شد یا بر اساس اعلام نیازی که از سوی صنایع اعلام شد، تولید شد؟
شرکت فولاد مبارکه علاوه بر اینکه اقدام به تولید این ورق‌های عریض کرده است، بر روی پروژه صادرات آن هم کار کرده است؛ به نحوی که در خارج از کشور نیز بازارهای صادراتی خوبی برای این محصول وجود دارد؛ بنابراین یکی از کالاهای صادراتی شرکت فولاد مبارکه که می‌تواند خیلی پرفروش باشد، همین است. یعنی ما نیازهای بازارهای بین‌المللی را نیز همزمان با بازارهای داخلی رصد کرده و برای آن پروژه تعریف می‌کنیم. پس این پروژه‌ها بر اساس رصد نیاز، توجیه اقتصادی و توانایی تولید تعریف شده و محصول مرتبط با آن تولید می‌شود.
تا پیش از اینکه فولاد مبارکه اقدام به تولید این محصول کند، آیا این ورق‌ها از سایر کشورها وارد می‌شد؟
اگر این ورق‌ها به درخواست شرکت‌های متقاضی مورد نیاز بوده است، حتماً وارد می‌شده است.
شما برآوردی از میزان نیاز این ورق‌ها در سال دارید؟
ورق این تختال‌ها از خارج از کشور وارد می‌شده و در کشور تبدیل به تختال می‌شده است. از میزان نیاز داخلی برآوردی نداریم. البته این ورق‌ها از سوی چین، کره جنوبی و ژاپن تولید می‌شود چراکه خود آنها تولیدکنندگان این ورق‌ها هستند و البته در صنایع کشتی‌سازی نیز بسیار پیشرفته هستند و برای تامین نیاز خود در این صنایع پایین‌دستی اقدام به تولید تختال و ورق‌های عریض مرتبط با آن می‌کنند. در این میان باید توجه داشت که برخی از این کشورها نیز به این ورق‌ها نیاز دارند و با وجود اینکه بخشی از نیاز خود را از داخل تامین می‌کنند؛ اما به دلیل اینکه تولید تختال بسیار انرژی‌بر است، اقدام به واردات می‌کنند؛ پس ایران هم می‌تواند در زمره کشورهای صادرکننده تختال و ورق‌های عریض فولادی به این کشورها باشد.
حالا که فولاد مبارکه اقدام به تولید این ورق‌ها کرده است، چقدر صرفه‌جویی ارزی برای کشور از محل عدم واردات این محصولات رقم خواهد خورد؟ آیا برآوردی در این زمینه دارید؟
اولین سری این محصولات به تازگی تولید شده است و هنوز نمی‌توان برآورد دقیقی از این حوزه داشت، بلکه باید سهم تولید از بازار این محصول در داخل بر اساس تقاضا کاملاً مشخص شود و مشتریان نیز برای دریافت این محصولات به فولاد مبارکه مراجعه کنند تا بتوان به دقت میزان صرفه‌جویی را برآورد کرد. این در حالی است که باید بر اساس نیاز، جایگزینی واردات و مواردی از این دست مشخص شود تا بتوان رقم دقیق اعلام کرد. در حال حاضر شرکت فولاد مبارکه میزان ظرفیت تولید را به متقاضیان اعلام کرده است.
در حال حاضر ظرفیت تولید تختال در ایران چقدر است؟
بر اساس سفارش هر چقدر نیاز بازار باشد، می‌توان آن را تولید کرد؛ محدودیتی از سوی شرکت فولاد مبارکه وجود ندارد و هر چقدر که نیاز باشد، می‌تواند پاسخ داده شود.
هدف‌گذاری میزان تولید صورت نگرفته است؟
مراحل کار به این شکل است که زمانی که توانایی تولید این محصول را در کشور پیدا کردیم، نمونه‌های آن را تولید کرده و به تولیدکنندگان ذی‌ربط اعلام می‌کنیم و سپس مشتریان به مرور سفارش‌های خود را به فولاد مبارکه اعلام می‌کنند تا بتوان به نیاز آنها پاسخ داد ولی بازار صادراتی آن بسیار خوب است و اگر دولت به ما اجازه صادرات بدهد، حتماً می‌توانیم نسبت به صادرات اقدام کنیم.
هدف بازارهای صادراتی مشخص است که کدام کشورها این ورق را نیاز دارند؟
کشورهای پیشرفته در صنایع کشتی‌سازی متقاضی خرید این ورق‌ها هستند.
تولید این تختال‌ها چه مزایایی برای فولاد مبارکه دارد؟
یکی از مزایای بزرگ تولید این ورق‌ها برای فولاد مبارکه آن است که بتواند نیاز داخلی را پاسخ دهد و نسبت به تنوع‌بخشی به سبد محصولات خود اقدام کند؛ ضمن اینکه همان‌طور که پیشتر هم اشاره کردم، بازار صادراتی این محصولات برای ما جذاب است؛ ما با این کار علاوه بر اینکه از خروج ارز از کشور جلوگیری به عمل خواهیم آورد، می‌توانیم برای کشور ارزآوری هم داشته باشیم. هدف فولاد مبارکه این است که لوکوموتیو صنایع بعد از خود باشد؛ پس برای اینکه بتواند این نیاز را پاسخ دهد، باید نیازهای بازار را به خوبی شناسایی کرده و در مسیر پاسخ به آنها گام بردارد.
اگر ممکن است در خصوص ویژگی‌های این تختال توضیح دهید.
از این ورق‌ها به خاطر استحکام و کیفیت و ضخامت زیاد می‌توان برای لوله‌های بزرگ و لوله‌های تحت فشار استفاده کرد و در کشتی‌سازی نیز این ورق‌ها کاربرد بسیاری دارد.
اکنون میزان سفارش‌های دریافت‌شده فولاد مبارکه بر روی این محصول چقدر است؟
تولید به تازگی آغاز شده و سفارش‌ها در حال ثبت است.
فولاد مبارکه سال 1399 را به چه صورت گذراند؟
فولاد مبارکه سال 99 را سال رکوردها اعلام کرد و حدود 74 رکورد از فولادمبارکه به جای مانده است که اطلاعات جزئی آن در دسترس است. مهم‌ترین نکته آن است که با وجود محدودیت‌ها و مسائلی که پیش آمد، فولادمبارکه هیچ زمانی از شش میلیون و 450 هزار تن تولید سال 96 در طی این 30 سال بالاتر نرفته بود، ولی سال گذشته موفق شد رکورد تولید هفت میلیونتن را به ثبت برساند؛ ضمن اینکه گروه فولاد مبارکه نیز از رکورد تولید 9 میلیون‌تنی فراتر نرفته بود، اما سال 99 سال جهش تولید بود و از 10 میلیونتن عبور کرد و این موفقیت بسیار بزرگی است و این در حالی است که ما در زمستان، 25 روز قطع برق و گاز داشتیم و این موضوع به کاهش 470 هزار‌تنی تولید به دلیل سرما و قطعی گاز و برق منجر شد؛ چراکه اکثر صنایع با مشکل قطعی برق و گاز در خطوط تولیدی خود مواجه بودند که اگر این اتفاق رخ نمی‌داد، حتماً تولید ما به 5 /7 میلیونتن می‌رسید که این رقمی بی‌سابقه به شمار می‌آید؛ چراکه ظرفیت اسمی فولادمبارکه 2 /7 میلیونتن بود و ما می‌توانستیم به تولید 5 /7 میلیون‌تنی برسیم. نکته بعدی آن است که ما چند محصول جدید از جمله اسلب 300 میلی‌متری را تولید کردیم؛ ضمن اینکه محصولات دیگری هم برای صنایع کشور تولید شد. در عین حال در بخش مالی نیز گروه فولاد مبارکه توانست حدود 82 هزار میلیارد تومان فروش داشته باشد و 35 هزار میلیارد تومان سود حاصل کند که این بیش از دو برابر نسبت به سال قبل از آن است. از سوی دیگر، فولاد مبارکه در سال 99 در راستای تاسیس چهارمین هلدینگ خود که یک هلدینگ مالی است گام برداشته و در بازار پول و سرمایه ورود کرده که این هلدینگ هشت شرکت و بانک و بیمه را برای خود هدف‌گذاری کرده و چهار شرکت از هدف‌گذاری خود را تاسیس کرده است که البته سه هلدینگ نیز قبلاً در فولاد مبارکه مشغول به فعالیت بودند. در عین حال کارگزاری باهنر، صندوق سبدگردان و شرکت‌های مرتبط با بورس و موسسات نوپایی را که در سال‌های آینده به رشد و شکوفایی می‌رسد، تاسیس کردیم. هدف ما هم از تاسیس هلدینگ مالی این است که هم در تامین مالی پروژه‌های خود، هم در تامین مالی سایر پروژه‌های صنایع غیرفولادی که طرح توجیه فنی و اقتصادی خوبی داشته باشد می‌توانیم کمک شایانی ارائه داده و کمک کشور باشیم و در کنار بانک‌ها تامین مالی پروژه‌ها را صورت دهیم. در راستای مسوولیت‌های اجتماعی نیز با توجه به اینکه کشور درگیر کرونا بوده است، بیش از 120 میلیارد تومان در این رابطه هزینه شده که به کمک هموطنان خود رفته‌ایم و بیش از 13 هزار تن اکسیژن رایگان به بیمارستان‌ها داده‌ایم که بنا به اعلام دانشگاه علوم پزشکی، اقدام مهمی بوده است چراکه با مراجعه بیماران کرونایی بیمارستان‌ها با کمبود دستگاه‌های اکسیژن مواجه بودند که با این اقدام بخشی از دغدغه‌های مرتبط برطرف شده است. فولاد مبارکه گازهای اضافه مثل اکسیژن و نیتروژن را می‌فروخت اما در شرایط کرونا، رایگان در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گرفت. اکنون که با شما صحبت می‌کنم، پروژه‌های توسعه‌ای را 50 هزار میلیارد تومان تعریف کرده‌ایم که بخش‌هایی از آن در حال اجراست و بخش‌هایی از آن تا عملیاتی شدن با مشکلات داخلی مواجه است. ما به لحاظ انجام پروژه‌های خود مشکل مالی، ارزی، دانش فنی و عقد قراردادهای خارجی با وجود تحریم‌های پیاپی که داشتیم نداریم، مشکل ما به داخل کشور برمی‌گردد که مقام معظم رهبری نیز از ابتدای سال 1400 اعلام کرده‌اند که باید از تولید پشتیبانی کرده و مانع‌زدایی صورت گیرد؛ ما این بخش مانع‌زدایی را با گوشت و پوست و استخوان احساس می‌کنیم و از افرادی که دست‌اندرکار هستند انتظار داریم کمک کنند تا اشتغال بالایی را در کشور صورت داده و به رونق تولید کمک کنیم.
طرح و برنامه‌های سال 1400 با توجه به شعار سال چیست و چه برنامه‌هایی برای امسال داریم؟
9 پروژه مرتبط با فولاد طراحی کرده‌ایم که اصلی‌ترین آن ابرپروژه نورد گرم 2 است؛ ضمن اینکه دو خط تولید الکترود به ظرفیت 130 هزار تن، تکمیل طرح 800 هزار تن فولاد سپیددشت، دو پروژه در هرمزگان برای رساندن ظرفیت 5 /1 میلیونتن فولاد هرمزگان به دو میلیونتن و نورد 2 /1 میلیون‌تنی هرمزگان نیز در دستور کار است. از سوی دیگر در استان خراسان رضوی، تکمیل واحدهای کنسانتره و گندله و به ظرفیت رساندن آن در دستور کار است و اصلاحی نیز در خطوط نورد سرد و گالوانیزه داریم که باعث می‌شود محصولات باکیفیت و جدیدی را که هم‌اکنون در کشور تولید نمی‌شود، برای صنایع خودرو و لوازم خانگی تولید کنیم. در عین حال، پروژه خوبی نیز در کاشان تعریف شده؛ چراکه فولاد مبارکه آنجا یک پروژه گالوانیزه دارد که می‌خواهیم یک واحد نورد سرد و یک واحد اسیدشویی برای تکمیل زنجیره اجرایی کنیم که کارهای آن شروع شده است. در عین حال چند پروژه اشتراکی نیز در اندیمشک تعریف شده که اینها را هم با مشارکت پیش خواهیم برد. همچنین پروژه دیگری از جمله طرح تحول دیجیتال هم تعریف شده است که یک پروژه چهارساله است که شرکت مبارکه را یک شرکت هوشمند کرده و شش تا هشت درصد بهره‌وری را به ثمر خواهد نشاند؛ امسال فولاد مبارکه به علاوه 22 پروژه طرح تحول دیجیتال که از سوی استارت‌آپ‌ها انجام می‌شود، بهره‌ورتر خواهد شد که این کار بسیار مهمی است که جدا از 9 پروژه تعریف‌شده است. مخاطب این پروژه طرح تحول دیجیتال سهامداران فولاد مبارکه هستند که هم سودآوری و ارزش افزوده بیشتری را شاهد خواهند بود و هم اینکه بازار کار زیادی را برای جوانان و شرکت‌های آی‌تی و استارت‌آپ‌ها باز می‌کند که تا پایان نیمه اول امسال، نصف این پروژه‌ها به قرارداد منجر می‌شود؛ به نحوی که تا پایان خرداد هفت پروژه قراردادش تکمیل می‌شود تا بتوان به 22 پروژه رسید که به قرارداد خواهند رسید. این موضوع بازار کار زیادی را برای کشور ایجاد خواهد کرد.
امسال هدف‌گذاری تولید برای خود فولاد مبارکه چیست؟
امسال تولید 5 /7 میلیونتن را هدف‌گذاری کرده‌ایم؛ اما در پایان فروردین 1400 معادل 700 هزار تن تولید داشتیم که این در فولاد مبارکه بی‌سابقه بوده است چراکه قبل از آن ماهانه 630 تا 640 هزار تن بوده است و اگر با همین شرایط پیش برویم، تا پایان سال به 5 /7 میلیونتن خواهیم رسید. البته مساله اصلی ما تامین مواد اولیه است که شرکت‌های معدنی همکاری خوبی با ما ندارند.
