چشم‌انداز کامودیتی

  محمدحسین بابالو:موطن غالب معاملات در بازارهای کالایی در کشور را می‌توان از مسیر بورس کالای ایران رهگیری کرد اگرچه قیمت‌های جهانی در این بازار نیز به وضوح قابل شناسایی است، آن ‌هم در شرایطی که ذهنیت‌های متفاوتی را در این بازار شاهد هستیم. ابزارهای مالی در بورس کالا از احتمال افت بهای دلار مخصوصاً در اواسط هفته حکایت داشت، آن ‌هم در حالی که هفته گذشته بازار فولاد در بورس کالا میل به افت نرخ پیدا کرد تا کاهش احتمالی این نرخ را پیش‌خور کند. این سیگنال‌ها بر بازار سرمایه اثرگذار خواهند بود ولی نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد. تنوع معاملاتی در بورس کالا اجازه می‌دهد تا ابزارهای شناختی بسیاری از بازار را در اختیار داشته باشیم. نوسان بهای میلگرد معرف بازار فولاد است و شاخص قیمت پلیمرها سیگنال مهمی است که با تبعیت از بهای نیمایی ارز، رفتار احتمالی تورم تولیدکننده را حکایت می‌کند. همچنین بازار مالی در بورس کالا با محوریت سه بازار گواهی سپرده سکه، صندوق سرمایه‌گذاری طلا و در نهایت آتی محصولات کشاورزی، دورنمای انتظارات در بازار ارز را نشان می‌دهد. این موارد اگرچه در نگاه اول چندان هم برای فعالان بازار یا تحلیلگران این عرصه مکشوف نیست ولی به مرور زمان جای پای خود را در بین ابزارهای پیش‌نگر قیمت‌ها باز می‌کند. به عنوان یک نمونه مشخص شاهد هستیم که کالایی‌ها سریع‌تر از بازارهای مشابه به رخدادهای اقتصادی واکنش نشان می‌دهند یا بعضاً برخی گروه‌های کالایی از قرابت بالایی با داده‌های مالی و اقتصادی برخوردار هستند. شاید جالب توجه باشد که شاخص بورس اوراق بهادار از همبستگی مطلوبی با بهای میلگرد برخوردار است که سهولت دادو‌ستد این کالا و نقدشوندگی بالای آن را می‌توان یکی از دلایل این همبستگی به‌شمار آورد. اگر بورس اوراق بهادار در کشور را یک بازار کالامحور به‌شمار آوریم و وزن غالب در این بازار به شرکت‌های تولیدکننده فلزات، مصالح ساختمانی و محصولات پتروشیمیایی و پالایشی تعلق داشته باشد، ناخودآگاه جایگاه بورس کالا و بازارهای کالایی برای رصد و رهگیری بازار سرمایه جذابیت روزافزونی پیدا خواهد کرد. این در حالی است که در رشد قیمت‌ها اگر شاهد سیگنال‌های مثبت بازارهای کالایی برای بازار سرمایه باشیم، در افت نرخ کالایی‌ها نیز می‌توان همین‌گونه شرکت‌ها و صنایعی را رهگیری کرد که از افت نرخ سود می‌برند. شرکت‌های مصرف‌کننده مواد اولیه همچون شوینده‌ها یا صنایع خودرو و لوازم خانگی از جمله صنایعی است که از افت قیمت‌ها چندان هم نگران نخواهند بود، آن‌ هم در شرایطی که باید تکانه‌های تورمی را نیز برای این ادعا مورد بررسی قرار داد. اما بازارهای کالایی در کشور غالباً توجه اصلی خود را به سمت معاملات بازار فیزیکی بورس کالا معطوف ساخته‌اند، آن‌ هم در شرایطی که در این بازار رسمی شاید چهار سیگنال اصلی است که کشف نرخ را به عهده دارد. حجم و قیمت عرضه همچنین حجم و قیمت پیشنهاد تقاضا. اما قیمت عرضه از دو سیگنال اصلی نرخ‌های جهانی و بهای نیمایی ارز تبعیت می‌کند و در فاز تقاضا نیز غالباً چیزی شبیه به این رویکرد را شاهد هستیم. فاصله قیمت دلار آزاد و نیمایی، محرکی برای تقاضا و تکانه‌های انتظاری تورمی است و البته حجم نقدینگی در کشور با محوریت پایه پولی در تحربک تقاضا موثر است. البته تقاضای فصلی و تغییرات تکنیکی و دوره‌های رکود و رونق را نیز باید به این موارد افزود تا در نهایت یک چهره غالب از بازارهای کالایی درون بورس کالای ایران ترسیم شود.