آینده روشن
مختار بخشیان از وضعیت تولید فولاد در شرایط سخت اقتصادی می‌گوید
صنعت فولاد ایران زخمی کروناست. از یک‌سو تقاضای موثر در بازارهای جهانی کاهش یافته و از سوی دیگر، شیوع ویروس کرونا سبب شده تا بخش عمده‌ای از مصرف‌کنندگان محصولات فولادی در دنیا کسب‌وکار خود را تعطیل کرده یا حداقل فعالیت خود را نسبت به گذشته کمتر کنند. در ایران نیز اگرچه در بسیاری از صنایع، رشد و رونق جای خود را به رکود و نخوت داده است، اما در صنایع فولادی این اتفاق رخ نداده و مجموعه‌های معظمی همچون فولاد مبارکه نه‌تنها کاهش تولید نداشته‌اند، بلکه رشد تولید را هم تجربه می‌کنند و در عین حال، به این موضوع امیدوارند که اگر مواد اولیه مورد نیاز آنها به موقع تامین شود، به‌طور حتم به هدفگذاری‌های رو به رشدی که برای تولید و عرضه محصولات به بازارهای داخلی و خارجی تدارک دیده‌اند، برسند. مختار بخشیان، معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه به آینده تولید این مجموعه صنعتی بسیار امیدوار بوده و بر این باور است که حتماً هدفگذاری‌های صورت‌گرفته در حوزه تولید فولاد محقق خواهد شد. او از رشد تولید در مجموعه زنجیره فولاد خبر می‌دهد و بر این باور است که اگر دولت نقش عمده‌ای در تامین مواد اولیه مورد نیاز کارخانه‌ها داشته باشد به‌طور قطع کار به شکل بسیار مناسبی پیش خواهد رفت.
♦♦♦
سال 99 سالی سخت برای اقتصاد ایران است. شیوع ویروس کرونا ظرف ماه‌های گذشته سبب شده تا بخش عمده‌ای از صنایع کشور تحت تاثیر قرار گیرند و بخشی دیگر به سختی ادامه حیات دهند. در این حوزه، فولاد مبارکه چه وضعیتی دارد و چه سهمی از مجموع تولید فولاد در سال 99 را می‌تواند در اختیار گیرد؟
سال گذشته نیز سال خاصی برای تولید فولاد بود و شرکت فولاد مبارکه نیز مشابه همه فولادسازان کشور، با مشکل برخی مواد اولیه دست و پنجه نرم می‌کرد که به‌طور قطع، میزان تولید این شرکت را می‌توانست تحت تاثیر خود قرار دهد. در واقع، فولاد مبارکه در سال 98 برخی مشکلات همچون معضل تامین الکترود گرافیتی را تجربه کرده و این امر، بخشی از روند تولید را دچار مشکل ساخت؛ اما در سال جاری، این روند معکوس شده و اکنون مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد.
در واقع، چالش تامین مواد اولیه معدنی، یکی از معضلات جدی این گروه صنعتی بود؛ اگرچه امسال به نظر می‌رسد که با مجموعه حمایت‌های صورت‌گرفته تا این لحظه، اوضاع تامین مواد اولیه در شرایط مطلوب‌تری قرار گرفته است و بر این اساس، این امیدواری وجود دارد که این حمایت‌ها، افزایش یابد. به همین دلیل تصور ما بر این است که شرکت فولاد مبارکه، امسال با مجموعه هدفگذاری‌هایی که صورت داده است، بتواند وضعیت مناسب‌تری را تجربه کند. در این میان، در بخش گندله، آهن اسفنجی، تختال و محصولات گرم و سرد پیش‌بینی ما این است که بتوانیم به اهداف خود برسیم و در همه قسمت‌ها، تقریباً با رشد تولید مواجه شویم.
هدفگذاری‌های صورت‌گرفته از سوی فولاد مبارکه برای بخش‌های مختلف تولیدی به چه صورت است؟
بر اساس برنامه‌ای که از سوی فولاد مبارکه برای سال جاری طراحی شده، هدفگذاری ما در این مجموعه بزرگ صنعتی به این شکل است که امسال بتوانیم هشت میلیون تن آهن اسفنجی تولید کرده و در بخش تولید تختال نیز، رکورد خوبی را در سال 99 به ثبت برسانیم؛ به نحوی که از شش میلیون و 600 هزار تن تولید عبور کرده و حتی در صورت تامین به موقع مواد اولیه، تولید را تا مرز 2 /7 میلیون تن، به ثمر برسانیم.
فعلاً تمام دغدغه‌های ما بر روی تامین مواد معدنی تولید بخش‌های مختلف خود، معطوف شده است.
هدفگذاری در زمینه تولید فولاد در سال 99 چقدر است؟
به هر حال وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، برای افزایش تولید فولاد و سایر محصولات صنعتی برنامه‌های مشخصی دارند که شرکت فولاد مبارکه نیز در تحقق آنها، سهم بسزایی دارد.
سهم فولاد مبارکه از مجموع تولید فولاد کشور به چه میزان است؟
هدفگذاری شرکت فولاد مبارکه آن است که بتواند بالغ بر 50 درصد از تولید فولاد کشور را مطابق با روال سال‌های گذشته بر عهده داشته باشد و محقق کند.
پس در مجموع شما چشم‌انداز تولید و نقش‌آفرینی فولاد مبارکه در تولید فولاد در سال 99 را مثبت ارزیابی می‌کنید؟
بله، این چشم‌انداز کاملاً مثبت است و امیدواریم با مجموعه تدابیری که در این رابطه به کار بسته می‌شود، بتوانیم شرایط را برای تولید هرچه بیشتر مطابق با هدفگذاری‌های صورت‌گرفته پیش ببریم.
اگر بخواهیم یک گام بلند برداشته و این سوال را مطرح کنیم که آیا جهش تولید را می‌توان در شرکت فولاد مبارکه محقق کرد یا خیر، پاسخ این سوال مثبت است؟ به هر حال امسال، از سوی مقام معظم رهبری سال جهش تولید نام‌گذاری شده است.
ما در فولاد مبارکه حداقل در مورد تحقق شعار سال، بسیار امیدوار هستیم و البته با داده‌های امروز که با هم صحبت می‌کنیم، به نظر می‌رسد که فضا کاملاً برای تحقق شعار جهش تولید مساعد است. از سوی دیگر، خوشبختانه بر اساس سیاستگذاری‌های صورت‌گرفته در بخش معدن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت که از سوی ایمیدرو ابلاغ شده است، می‌توان به این امر امیدوار بود؛ به ویژه اینکه در سال 99، مشکل تامین مواد اولیه تا حدی حل شده است.
تصور ما بر این است که بتوانیم گام‌های بلندی در این حوزه برداریم. حداقل در فولاد مبارکه امیدواری بنده به تحقق جهش تولید در بسیاری از خطوط تولیدی بسیار بالاست و امیدواریم در کنار فولاد مبارکه، سایر شرکت‌های تولیدکننده فولاد نیز بتوانند با چنین شرایطی و با در نظر گرفتن مجموعه تدابیری برای جهش تولید، کار را پیش ببرند؛ اما حداقل برای فولاد مبارکه می‌توان یک چشم‌انداز بسیار مساعد را در این رابطه متصور بود. البته ما از وضعیت تولید سایر فولادسازان کشور خبر نداریم، ولی امیدواریم که آنها نیز تولید خود را خوب شروع کرده باشند و در عین حال، بتوانند سال بسیار خوبی را برای تولید خود رقم بزنند.
در سال 98 با توجه به مجموعه اتفاقاتی همچون کمبود مواد اولیه یا به هر حال اتفاق غیرمنتظره شیوع ویروس کرونا، میزان تولید در بخش‌های مختلف به چه شکل بود؟
در بخش گندله، سال گذشته فولاد مبارکه متاسفانه به خاطر بحث مواد اولیه نتوانست به اهداف از پیش تعیین‌شده خود دسترسی پیدا کند و به همین دلیل، ما به میزان 700 هزار تن از برنامه و هدفگذاری صورت‌گرفته خود، عقب ماندیم؛ به گونه‌ای که به جای تولید هفت میلیون و 500 هزار تن گندله، شش میلیون و 800 هزار تن تولید داشتیم. همچنین در بخش آهن اسفنجی نیز، مجموع تولید فولاد مبارکه به شش میلیون و 900 هزار تن رسیده است که متاسفانه در این بخش نیز به خاطر کمبود مواد اولیه در اختیار خود، یک میلیون و 200 هزار تن از برنامه از پیش تعیین‌شده خود عقب ماندیم.
در این میان، یک نکته حائز اهمیت وجود دارد و آن اینکه در بخش اسلب، دو اتفاق در سال 98 رخ داد؛ به‌طوری‌که علاوه بر اینکه تولید در مجموعه فولاد مبارکه کاهش یافت و در مجموع، تولید این بخش به شش میلیون و 250 هزار تن رسید، ولی حدود 600 هزار تن موجودی اسلب انبارهای خود را نیز، مصرف کردیم؛ چراکه هدف ما این بود که عرضه در بازار دچار وقفه نشده و به عبارت دیگر، بازار دچار تنش نشود؛ پس استراتژی فولاد مبارکه بر این شد که تمام موجودی اسلب خود را تبدیل به ورق کرده و در بازار به فروش برسانیم که این خود یک موضوع بسیار مهم است.
در عین حال، نکته حائز اهمیت آن است که امسال، یک نگرانی نیز وجود دارد و آن اینکه اگر مواد اولیه به اندازه کافی در اختیار فولاد مبارکه قرار نگیرد، موجودی اسلب این شرکت به شدت کم شده و این امر دقیقاً می‌تواند به صورت مستقیم بر روی عرضه ورق فولادی در بازار اثرگذار باشد و اگر مراقبت جدی صورت نگیرد، حتماً به تلاطمات بازار شکل می‌دهد و در شیوه مدیریت بازار اثرگذار خواهد بود؛ پس نقش تامین مواد اولیه برای فولاد مبارکه و بازار بسیار مهم به‌شمار می‌رود.
آیا برای این موضوع و برطرف کردن نگرانی‌ها، تدابیری اندیشیده شده است؟
بله، از سال گذشته در سطح وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی تولید و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، تلاش بسیار زیادی شکل گرفته و به شرکت فولاد مبارکه کمک شد تا بتواند حتی‌الامکان، مواد اولیه مورد نیاز خود را تولید کند؛ پس تلاش لازم صورت گرفت.
بر این اساس، امسال نیز پیگیری‌های مستمری در حال انجام است و قرار است که تجدیدنظری بر روی سهمیه‌های مجموعه‌های تولیدی رخ دهد که بر این اساس، این امیدواری وجود دارد که مواد اولیه به موقع تامین شود؛ اما به هر حال این موضوع کاملاً بستگی به سیاستگذاری‌های کشور دارد که چقدر باید صادرات مواد اولیه مورد نیاز صنعت فولاد صورت گرفته و تا چه میزان باید سهمیه‌هایی به شرکت‌های تولیدکننده فولادی از این مواد اولیه اختصاص یابد؛ ولی فولاد مبارکه هم، تلاش خود را صورت می‌دهد تا به هدفی که در این زمینه در نظر گرفته شده، برسد.
به‌رغم اینکه سال گذشته صنعت فولاد کشور، با کمبود مواد اولیه مواجه بود، اما به هر حال امسال درصد تامین مواد اولیه افزایش یافته و جهش تولید قابل دسترس است؟
بله، نکته حائز اهمیت آن است که اگر روند مثبتی که ظرف یک تا دو ماه گذشته بر تامین مواد اولیه صنعت فولاد کشور حاکم شده، ادامه پیدا کند قطع به یقین می‌توان گفت که جهش تولید هم در این بخش از صنعت محقق خواهد شد؛ اما به هر حال نگرانی‌هایی هم در این زمینه وجود دارد؛ به این معنا که تامین مواد اولیه روند ثابتی ندارد و بر این اساس من نگران هستم که تغییر در تصمیم‌گیری‌ها، ما را دچار مشکل کند؛ اما اگر تامین مواد اولیه، طبق روال دوماهه اخیر پیش برود، حتماً باید امیدوار بود که تولید نیز با سرعت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد؛ در غیر این صورت، عدم تامین مواد اولیه و تغییر در سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها ما را دچار مشکل خواهد کرد و مشکلات جدی در این رابطه وجود خواهد داشت.
برگردیم به طرح‌های شاخص شرکت فولاد مبارکه. به هر حال طرح نورد گرم 2، یکی از طرح‌های بسیار مهم در صنعت فولاد کشور به شمار می‌رود. در مجموع برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای در سال 99، شرکت فولاد مبارکه چه برنامه مشخصی دارد؟
در حال حاضر، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های فولاد مبارکه که خود یک پروژه ملی در کشور نیز به‌شمار آمده و در سال‌های اخیر از سوی این مجموعه فولادسازی طراحی شده است، پروژه نورد گرم 2 است که کارهای مقدماتی آن صورت گفته و به صراحت می‌توان گفت طرح پروژه نورد 2، یک ابرپروژه است و که در حال حاضر در کشور نمونه مشابهی ندارد و حتی شاید بتوان گفت که ظرف چند سال اخیر نیز، چنین پروژه‌ای وارد مدار بهره‌برداری نشده است.
این پروژه به صورت صفر تا صد از سوی خود فولاد مبارکه در حال اجراست و مورد حمایت قرار گرفته است. به این معنا که پروژه نورد گرم 2 به صورت مستقیم از سوی خود شرکت فولاد مبارکه، به لحاظ مباحث مالی و مدیریتی پیش خواهد رفت.
پروژه دیگری که وجود دارد، تکمیل طرح صباست که در قالب آن، تغییرات اتوماسیون صورت می‌گیرد؛ ضمن اینکه به موازات این دو پروژه، یک پروژه دیگر که نسبتاً پروژه بزرگی هم به‌شمار می‌رود، نصب یک ایستگاه گاززدایی جدید است که توان فولاد مبارکه را در گریدهای ویژه، بالا می‌برد و در واقع، طرحی برای تولید فولادهای تمیز و یکی از پروژه‌های بزرگ کشور است. همچنین فولاد مبارکه برخی پروژه‌ها را در سنگان راه‌اندازی کرده که شامل دو طرح تولید کنسانتره در قالب دو طرح با ظرفیت هر یک 5 /2 میلیون تن و در مجموع، پنج میلیون تن است که اتفاق خوبی به‌شمار می‌رود. اینها پروژه‌های بزرگی هستند که امسال به بهره‌برداری خواهند رسید.
با توجه به وضعیت مرزهای کشور در اثر شیوع ویروس کرونا و نیز کاهش تقاضای موثر برای خرید محصولات فولادی در دنیا، چه چشم‌اندازی برای صادرات متصور هستید؟
فولاد مبارکه امسال صادراتی نداشته است و خیلی بر روی صادرات تمرکز نکرده است.
در شرایطی که اقتصاد ایران با چالش‌های جدی مواجه است و اغلب صنایع در رکود قرار دارند آیا صنعت فولاد می‌تواند پیشران اقتصاد غیرنفتی کشور باشد؟
در مجموع هم‌اکنون در تمام دنیا، شرکت‌های فولادسازی که تولیدات آنها در کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، به نوعی درایور و پیشران اقتصادی هستند و در ایران نیز کار به همین شکل پیش می‌رود. مروری بر عملکرد کشورهایی همچون کره جنوبی و ژاپن نیز کاملاً موید این موضوع است. در کره جنوبی صنایع فولاد، سایر صنایع کشور را راهبری می‌کنند و به نوعی صنعت فولاد و مجموعه تولیداتی که انجام می‌دهد، در تولید شرکت‌های بزرگ دیگر هم نقش تاثیرگذاری دارد.
پس به‌طور قطع، شرکت فولاد مبارکه نیز می‌تواند نقش بزرگ و کلیدی در این رابطه بازی کرده و نه‌تنها در ایران، بلکه در منطقه نیز چنین شرایطی را تجربه کند. به هر حال فولاد مبارکه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، یک برند است که می‌تواند به خوبی نقش خود را ایفا کند.
