حرکت مثبت
چشم‌انداز بخش معدن در سایه چالش‌ها چگونه است؟
معدن و صنایع معدنی ماه‌های حساسی را می‌گذرانند. شیوع ویروس کرونا در سراسر دنیا آن هم به صورت غیرمنتظره شرایط را به نحوی پیش برده است که بسیاری از صنایع در دنیا با آثار و تبعات این ویروس دست و پنجه نرم می‌کنند و کار به نحوی پیش رفته است که دنیا با شرایط ناگواری نسبت به گذشته مواجه شده است. فعالیت بسیاری از معادن و صنایع معدنی دنیا کاهش یافته و مصرف‌کنندگان محصولات تولیدی این صنایع، با مشکل کاهش ساعات کار و خطوط تولیدی مواجه شده‌اند که این امر، تداوم فعالیت‌های تولیدی در بخش‌های مختلف زنجیره را با اختلالاتی مواجه ساخته است.
بر این اساس اگر بخواهیم به اتفاقاتی که در دنیا به خاطر مساله شیوع ویروس کرونا رخ داده، نگاهی بیندازیم باید به این نکته اشاره کرد که در شرایط فعلی، رشد اقتصادی دنیا منفی شده و در برخی از کشورهای نوظهور، در خوش‌بینانه‌ترین حالت به یک درصد رسیده است.
پیامد رشد منفی
واقعیت آن است که رشد منفی اقتصادی در دنیا، خبر خوشی برای بخش معدن و صنایع معدنی نیست؛ چراکه کند شدن سرعت حرکت بخش‌های مختلف اقتصادی و تولیدی، فعالیت معادن و صنایع معدنی کشور را تحت تاثیر قرار داده و در واقع، این رشد اقتصادی است که باعث افزایش مصرف محصولات صنایع معدنی می‌شود؛ بنابراین با شرایطی که هم‌اکنون پیش روی اقتصاد دنیا قرار گرفته، چشم‌انداز خوبی پیش روی فروش محصولات معدنی نیست و به‌تبع آن، ممکن است برخی نگرانی‌هایی وجود داشته باشد که متمرکز در حوزه تولید، صادرات و فروش محصولات تولیدی معادن و صنایع معدنی کشور است.
به هر حال به‌تبع اتفاقاتی که در سایه شیوع ویروس کووید19 در دنیا رخ داده، نگرانی‌هایی نیز در ایران وجود دارد و در کل، با توجه به وضعیت بازارهای جهانی و میزان تقاضای موجود برای محصولات معدنی، می‌توان گفت که ریسک ناشی از فروش این محصولات افزایش یافته است. البته با سیاستگذاری مناسب و اقدامات خوبی که توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و شرکت‌های زیرمجموعه صورت گرفته است، از ابتدای سال، سازماندهی مناسبی در شرکت‌ها و مجموعه‌های تولیدی به منظور پیشگیری از بروز خسارات و بیماری، با رعایت بهداشت و اصول ایمنی صورت گرفت تا افراد و شرکت‌ها بتوانند در وضعیت مناسب‌تری کار را پیش برند.
باید به این نکته نیز توجه داشت که در وضعیت تولید، اوضاع بد نیست و سازماندهی خوبی نیز برای جهش تولید طراحی شده است؛ این در حالی است که از ابتدای امسال، جلسات متعددی با مدیران عامل شرکت‌ها با هدف جهش تولید برگزار شده است و تلاش داریم تا جهش تولید و هدفگذاری‌های مرتبط با افزایش تولید در سال جاری محقق شود. در این میان دو استراتژی اصلی ایمیدرو به منظور جهش تولید، تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام و تاکید بر افزایش بهره‌وری است که هر دو این موضوعات، در دستور کار جدی برای پیگیری قرار دارد؛ این در شرایطی است که به‌طور مرتب، تکمیل طرح‌های توسعه‌ای در بخش معدن از ابتدای سال تاکنون ادامه داشته و چند پروژه نیز در این رابطه افتتاح شده است؛ بنابراین تلاش شده تا در بهترین شرایط، طرح‌های مرتبط با این حوزه آماده افتتاح شده و آغاز به کار کنند. بنابراین دیدگاه کلان آن است که این پروسه برای افزایش تولید ادامه یابد که اجرای چنین طرح‌هایی به بهترین شکل پیش رود تا بتوان اهداف جهش تولید را محقق کرد. در این میان یکی از نگرانی‌ها در حوزه لجستیک است که نتوانیم صادرات محصولات را به موقع انجام دهیم که البته برای آن نیز تدابیری در نظر گرفته شده است، اما به هر حال محدودیت‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا وجود دارد و باید این احتمال را داد که صادرات اندکی در مقاطعی از سال کاهش یابد.
نکته حائز اهمیت آن است که سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران، هدفگذاری مشخصی را برای بخش صادرات محصولات صنایع معدنی انجام داده و بر این اساس، تا به حال نگرانی وجود ندارد و این امیدواری وجود دارد که امسال نیز همانند سال گذشته، رشد خوبی را در حوزه صادرات محصولات معدنی داشته باشیم، اما واقعیت‌ها و مخاطرات صادرات به دلیل شرایط کنونی دنیا را نمی‌توان نادیده گرفت.
امید به رشد
در این میان یکی از محصولات صنایع معدنی بسیار حائز اهمیت، فولاد و صنایع فولادی است که خوشبختانه در این حوزه، آخرین عملکرد تولید شرکت‌های بزرگ فولادی در فروردین‌ماه حکایت از آن دارد که در مجموع، افت تولید فولاد وجود نداشته و اگرچه در برخی واحدها افت داشته‌ایم، اما در مجموع، افت تولید را شاهد نیستیم؛ ضمن اینکه در مورد صادرات فولاد، بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده خودرو به‌خصوص در کشور آلمان، بخش عمده‌ای از سهم تولید خود را کاهش داده و حتی در حوزه‌های صنایع نفت و گاز نیز، تولید کم می‌شود که به‌طور قطع، این موضوع تاثیر خود را بر روی مصرف فولاد در دنیا بر جای خواهد گذاشت؛ اما باز هم با سازماندهی انجام‌شده، می‌توان امیدوار بود که بازارهای صادراتی را از دست ندهیم؛ اگرچه هنوز نمی‌توانیم بگوییم چشم‌انداز صادرات منفی است؛ اما با برنامه‌ریزی و مجموعه اقداماتی که صورت خواهد گرفت، امیدواریم امسال در حوزه تولید و صادرات فولاد همچون سال گذشته حرکت رو به رشدی را داشته باشیم.
نکته بعدی در حوزه آمار تولید فولاد در سال 98 است. بر اساس گزارشی که در حوزه تولید فولاد تهیه شده در سال گذشته 27 تا 28 میلیون تن تولید شمش فولاد داشته‌ایم که هدفگذاری سال 99 نیز، در مورد تولید فولاد با همین روند بوده است؛ در حال حاضر اگرچه کرونا بسیاری از تولیدات کشور را تحت‌الشعاع قرار داده است، اما امیدواریم با تکمیل طرح‌ها و به ظرفیت رسیدن آنها در سال 99 نیز بتوانیم شاهد رشد تولید فولاد در سال جاری باشیم.
در این میان دو مجموعه فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان نیز تلاش‌هایی را به عنوان دو مجموعه اثرگذار در این حوزه برای افزایش تولید انجام داده‌اند؛ ضمن اینکه برخی طرح‌ها را برای تنوع‌بخشی به حوزه تولید اجرایی و علمیاتی ساخته‌اند که نمونه آن، نورد 2 فولاد مبارکه است که جزو طرح‌های بزرگی به شمار می‌رود که در راستای تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد ارزش افزوده برای صنعت فولاد است که در مرحله شروع عملیات اجرایی است.
در مجموع، اگر نگاهی به فرآیند تولید فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان داشته و گزارش عملکرد آنها را مورد بررسی قرار دهیم، این تولیدکنندگان بزرگ فولادی توانسته‌اند در سال 98 روند رو به رشدی را تجربه کنند؛ به نحوی که وضعیت صادرات آنها خوب بود و به لحاظ تناژ تولید نیز شرایط خوبی را تجربه کردند؛ به نحوی که تناژ صادرات ذوب آهن اصفهان، در سال 98؛ 28 درصد و تناژ صادرات فولاد مبارکه نیز 65 درصد رشد داشته است که در حوزه ارزش‌آفرینی این دو مجموعه نیز، وضعیت بسیار قابل توجه و رضایت‌بخش است. در عین حال، در حوزه تولید محصول نیز فولاد مبارکه با دو درصد رشد مواجه بوده و اکنون دو مجموعه تولیدکننده فولاد کشور به لحاظ تولید و صادرات وضعیت مناسبی را تجربه می‌کنند.
