دست‌به‌عصا

علی طهماسبی: بازار ساخت‌وساز از سال گذشته، تحت‌تاثیر افزایش هزینه ساخت مسکن در تهران با تردید سازندگان مواجه شده و به نظر می‌رسد تداوم روند رشد قیمت تمام‌شده ساختمان و تشدید ریسک‌های سیاسی باعث شده تا سازنده‌ها در این شرایط محتاط‌تر عمل کنند و مانند سال‌های گذشته حاضر نیستند با هر نرخی در پروژه‌های ساختمانی مشارکت کنند. از طرفی اغلب آنها تمایل چندانی برای ادامه فعالیت در این بازار ندارند چراکه سود ساختمان‌سازی در چنین شرایطی که ساختمان‌سازی به فعالیتی توام با ریسک تبدیل شده با کاهش مواجه شده و حتی به علت افزایش هزینه ساخت، جهش قیمت مسکن و افزایش شکاف بین قدرت خرید متقاضیان مسکن و قیمت واحدهای مسکونی، این نگرانی در بین سازندگان و انبوه‌سازان بزرگ کشور به وجود آمده که ممکن است واحدهای جدیدی که ساخت آنها را تازه شروع می‌کنند، پس از پایان عملیات ساخت یا به فروش نروند یا زمان فروش آنها طولانی شود و در نتیجه متضرر شوند. در چنین شرایطی که هاله‌ای از ابهام بخش ساخت‌وساز را فرا گرفته است؛ گزارش‌ها حاکی از تداوم قیمت تمام‌شده ساخت مسکن در تهران است. دنیای اقتصاد در گزارشی که به بررسی فهرست بهای ۹۸ ساخت‌وساز در پایتخت پرداخته بر اساس تحقیقات میدانی عنوان کرده است که مقایسه هزینه ساخت هر مترمربع مسکن در میانه بهار امسال نسبت به نیمه پاییز سال گذشته نشان‌دهنده افزایش ۳۱درصدی هزینه تامین مصالح و تجهیزات ساختمانی برای سازندگان واحدهای مسکونی تنها به فاصله دو فصل است. این میزان افزایش عمدتاً متاثر از افزایش هزینه تامین مصالح ساختمانی و تجهیزات ساختمانی از یک‌سو و افزایش میزان دستمزد عوامل ساخت‌وساز از سوی دیگر است. از سوی دیگر آمارهای رسمی نیز از رشد حدود 48درصدی قیمت نهاده‌های ساختمانی در پایان سال گذشته حکایت کرده‌اند. بر اساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران، تورم نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی تهران به 8 /47 درصد در پایان سال گذشته رسیده است. شاخص نهاده‌های ساختمانی در تمامی فصل‌های سال قبل با افزایش روبه‌رو بوده است. در مجموع جهش ارزی و متعاقب آن رشد قیمت نهاده‌های بخش مسکن، از جمله آهن و میلگرد و... عملاً باعث کاهش توان مالی سازندگان در ساخت واحدهای جدید شد و جو تردید را در بین آنها برای ادامه فعالیت در حوزه ساخت‌وساز به وجود آورد. در این میان قیمت زمین نیز که مهم‌ترین نهاده تولید مسکن بوده و بهای آن متناسب با نرخ مسکن تغییر می‌کند، افزایش یافت. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد میانگین قیمت زمین و املاک مسکونی کلنگی شهر تهران نیز در فاصله این دو فصل - نیمه پاییز ۹۷ تا میانه بهار ۹۸- با رشد ۵۰درصدی مواجه شده است. قرار گرفتن تمامی این عوامل در کنار یکدیگر همراه با تشدید نااطمینانی و افزایش ریسک‌های سیاسی باعث شده تا در شرایط فعلی سازندگان نتوانند تصویر روشنی از چشم‌انداز قیمت تمام‌شده ساختمان داشته باشند. در نتیجه تیره‌شدن فضای فعالیت‌های ساختمانی شرایطی را رقم زده که برخی سازندگان در حال خروج از بازار ساخت‌وساز هستند و به ویژه در حوزه تجاری‌سازی شواهد نشان از توقف ساخت‌وساز در این حوزه دارد.