بازگشت پادشاه!
رمزگشایی از نوسانات تازه قیمت بیت‌کوین
بی‌شک همه اسمش را شنیده‌اند! بیت‌کوین؛ پادشاه ارزهای دیجیتالی، پیشگام در دنیای غیرمتمرکز، بزرگ‌ترین انقلاب مالی بشر! اینکه بیت‌کوین چیست و چه ماهیتی دارد موضوعی طولانی و مملو از واژه‌های پیچیده است، اما برای اغلب افراد موضوعات فنی اهمیتی ندارد. آنچه مهم است این است که بیت‌کوین چه نقشی در زندگی آینده آنها خواهد داشت.
بی‌شک همه اسمش را شنیده‌اند! بیت‌کوین؛ پادشاه ارزهای دیجیتالی، پیشگام در دنیای غیرمتمرکز، بزرگ‌ترین انقلاب مالی بشر! اینکه بیت‌کوین چیست و چه ماهیتی دارد موضوعی طولانی و مملو از واژه‌های پیچیده است، اما برای اغلب افراد موضوعات فنی اهمیتی ندارد. آنچه مهم است این است که بیت‌کوین چه نقشی در زندگی آینده آنها خواهد داشت.
هدف بیت‌کوین جایگزین شدن به‌جای پول رایج و کاربردی شدن آن در پرداخت‌ها و پایان سلطه بانک‌ها بر فرآیندهای مالی و اقتصادی و ایجاد جهانی غیرمتمرکز از منظر مالی است. فارغ از این آرمان، آنچه این‌روزها برای بسیاری از فعالان بازار رمزارزها جذاب‌تر است سود است!
آمارها نشان می‌دهد بیت‌کوین یکی از سریع‌ترین راه‌های میلیونر شدن در جهان طی یک دهه گذشته بوده است. اگر شما در اوایل سال ۲۰۱۷ یک بیت‌کوین را ۸۰۰ دلار می‌خریدید در اواخر همان سال دارایی شما ۲۵ برابر شده بود! و اگر آن را در سال 2013 به قیمت 100 دلار می‌خریدید دارایی شما 200 برابر شده بود، یعنی یک سرمایه‌گذاری پنج هزاردلاری در سال 2013 شما را در پایان سال 2017 میلیونر می‌کرد.
اگرچه امروز انتظار این رشدهای کهکشانی برای ارزهای جاافتاده‌ای نظیر بیت‌کوین دور از ذهن به نظر می‌رسد، به لطف رشد ۲۳درصدی بیت‌کوین در یک روز، دوباره این بازار در مرکز توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است به طوری که بازهم کلمه بیت‌کوین رتبه دوم لیست پرجست‌وجوترین کلمات گوگل را به خود اختصاص داده است.
قیمت بیت‌کوین درست شبیه نمودار جست‌وجوی نام آن در گوگل در اوایل سال ۲۰۱۷ تا قله قیمت 19800 دلار اوج گرفت و از آن زمان یک روند نزولی را تا ۳۲۰۰ دلار تجربه کرد. پس از آن مجدداً از کف قیمتی ۳۲۰۰ دلار فاصله گرفت و به سمت ۴۰۰۰ دلار رشد کرد. امروز قیمت بیت‌کوین رقمی در حدود ۵۳۰۰ دلار است.
ولی دلیل این رشدها پس از آن سقوط مرگبار چه بود؟ تحلیل ریزش اولیه و توقف این ریزش باید از دو بعد تکنیکال و فاندامنتال (بنیادین) مورد بررسی قرار گیرد. در ادامه ابتدا به بعد تکنیکال و پس از آن به تحلیل فاندامنتال پرداخته شده است:
در بعد تکنیکال، بیت‌کوین مقاومت یک‌ساله‌ای را شکست که چهاربار از شکستن آن عاجز مانده بود. شکستن این غول جان‌سخت باعث اوج‌گیری (پامپ) ناگهانی بیت‌کوین به میزان 23 درصد شد. چیزی که یک سال تمام، تریدرها منتظر آن بودند. اما این شکستن بی‌دلیل نبود. پشت شکستن این سطح مقاومت، دلایل فاندامنتال زیادی نهفته است. قبل از پرداختن به دلایل فاندامنتال بد نیست اشاره کنیم بیت‌کوین در سال ۲۰۱۸ نیز یک‌بار با انتشار خبر تایید صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)، برای شکستن این مقاومت تلاش کرد اما با تکذیب این خبر دوباره از شش هزار دلار به ۳۲۰۰ دلار سقوط کرد.
دلایل فاندامنتال صعود بیت‌کوین
در بعد فاندامنتال ابتدا باید دلایل ریزش یک سال اخیر بیت‌کوین بررسی و پس از آن دلایل رشد مورد تحلیل قرار گیرد. در اوایل سال ۲۰۱۷ با نزدیک شدن بیت‌کوین به نصف شدن پاداش بلاک‌ها1 و همچنین اولین تلاش برای تایید صندوق سرمایه‌گذاری آتی توسط کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا، قیمت بیت‌کوین تا ۱۹۸۰۰ دلار رشدکرد.
اما در سال 2017، رشد بسیار سریع قیمت در کوتاه‌مدت، رد شدن پیشنهاد ETFهای بیت‌کوین توسط کمیسیون اوراق بهادار آمریکا، و عدم عمومیت و مشکلات این ارز در زمینه پرداخت‌های خرد، باعث ریزش قیمت و به نوعی ترکیدن حباب آن شد. در طول سال ۲۰۱۸ بارها زمزمه‌های پذیرش صندوق‌های ETF بیت‌کوین شنیده می‌شد ولی هربار با رد شدن آن بیت‌کوین به مقاومت یک‌ساله می‌خورد و مجدداً قیمت سقوط می‌کرد. اوایل سال ۲۰۱۹ پس از بارها رد شدن ETF سرانجام کمیساریای عالی سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا اعلام کرد احتمال پذیرفته شدن صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیت‌کوین، این‌بار بسیار بالاست و احتمالاً در ماه می ۲۰۱۹ این موضوع تایید شود. همین موضوع باعث واکنش مثبت بازار و حرکت بیت‌کوین از ۳۲۰۰ دلار به سمت ۴۰۰۰ دلار شد.
از طرفی در اواخر سال ۲۰۱۸ و اوایل ۲۰۱۹ با توجه به اینکه کف میانگین هزینه استخراج یک بیت کوین سه هزار دلار برآورد می‌شود عملاً طی ماه‌های اخیر قیمت بیت‌کوین در کف قیمتی بود و احتمال ریزش بیشتر بسیار کم بود به همین دلیل این سطح قیمت، سطح حمایت قدرتمندی برای بیت‌کوین ایجاد کرده بود. کف هزینه استخراج یک بیت‌کوین با توجه به هزینه برق استخراج‌کنندگان و سختی شبکه بیت‌کوین و قیمت سرشکن‌شده دستگاه استخراج و بقیه موارد قابل محاسبه است که در اواخر ۲۰۱۸ این قیمت زیر قیمت بازار بود به طوری که استخراج یک بیت‌کوین عملاً ضرررسان بود و از آنجا که سختی شبکه ثابت مانده بود پس استخراج‌کنندگان باید بیت‌کوین را گران‌تر می‌فروختند تا هزینه‌های آنها را پوشش دهد و استخراج‌کنندگان بزرگ‌ترین عرضه‌کنندگان بیت‌کوین به بازار هستند. این موضوع نیز در کنار هالوینگ یا همان نصف شدن پاداش بلاک‌های استخراج بیت‌کوین که در سال ۲۰۲۰ اتفاق خواهد افتاد با استفاده از تاثیر بر قیمت فروش استخراج‌کنندگان، از عوامل موثر بر افزایش تقاضا و قیمت بیت‌کوین بود.
ولی اینها تنها دلایل رشد قیمت بیت‌کوین نبودند. در ماه مارس ۲۰۱۹ اتفاقات خاص بسیار زیادی افتاد که می‌توان از آنها نیز به عنوان دلایلی برای افزایش قیمت بیت‌کوین نام برد.
1- چالش رگولاتوری
در ادامه، بیت‌کوین با چالش جدیدی به نام مقررات‌گذاری (رگولاتوری) مواجه شد. بیت کوین تا قبل از ۲۰۱۷ کمتر مورد توجه قانونگذاران بود و عملاً محدودیت خاصی برای آن وضع نشده بود زیرا دولت‌ها آن را خیلی جدی نمی‌گرفتند. اما با افزایش محبوبیت و کاربرد آن که منجر به افزایش قیمت بیت‌کوین شد، دولت‌های آمریکا، چین، کره، هند و سایر کشورها شروع به وضع قوانین محدودکننده برای استفاده از این ارز کردند. دولت‌ها حداقل سه دلیل برای این کار داشتند: اول ترس از تضعیف ارزهای ملی در نتیجه فراگیری کاربرد بیت‌کوین به عنوان ابزار پرداخت، دوم عدم امکان کنترل و نظارت روی بیت‌کوین که منجر به افزایش ریسک پولشویی و فرارهای مالیاتی می‌شود، و سوم نوسانات قیمتی بالای این ارز که احتمال بی‌ثباتی اقتصادی را در صورت افزایش سهم این ارز از اقتصاد افزایش می‌دهد.
از این‌رو در سال ۲۰۱۷ خرید و فروش بیت‌کوین در چین ممنوع اعلام شد و همین موضوع باعث دامپ (ریزش) شدید قیمت بیت‌کوین شد زیرا در آن زمان چین بزرگ‌ترین بازار خرید و فروش بیت‌کوین بود و سهمی در حدود ۷۰ درصد از حجم معاملات بیت‌کوین در این کشور انجام می‌شد. پس از چین سایر کشورها به تبعیت از این کشور شروع به مقابله با بیت‌کوین کردند. در این بین آمریکا، کره و هند هم قوانین سختگیرانه‌ای برای خرید و فروش آن تصویب کردند که تقریباً همه معطوف به نگرانی‌ها در خصوص مباحث پولشویی بود. به علاوه با افزایش کلاهبرداری‌هایی که در حوزه عرضه اولیه سکه صورت گرفته بود، محدودیت‌های شدیدی نیز در این حوزه از سوی دولت‌ها اعمال شد.
بیت‌کوین که تا به حال فشار قانونگذاری را تجربه نکرده بود با سقوط مواجه شد اما به مرور و با افزایش اخبار رگولاتوری کشورها، حساسیت قیمت بیت‌کوین نسبت به اخبار منفی مرتبط با رگولاتوری کاهش پیدا کرد و به حد نرمالی رسید. این فرآیند ادامه داشت تا اینکه اواخر سال ۲۰۱۸ جامعه رمزارزی قانونمند شدن این فضا را نه‌تنها یک اتفاق نامطلوب که نکته مثبت برای توسعه هرچه بیشتر و سریع‌تر این اکوسیستم تلقی و از آن استقبال کرد.
2- پلت‌فورم bakkt
آرمان نهایی هر ارز دیجیتالی کاربردی شدن آن در امور پرداخت‌های روزانه است. از آنجا که بیت‌کوین به عنوان اولین و پرحجم‌ترین ارز دیجیتالی پایه‌گذار این مسیر است کاربردی شدن آن در امور پرداخت‌ها برای رشد آن بسیار حیاتی است. بکت طرحی است که توسط شرکت‌های مایکروسافت، استارباکس، موسسه فیدلیتی و چندین شرکت بزرگ دیگر به هدف کاربردی کردن بیشتر بیت‌کوین در امور پرداخت‌ها طراحی شده و در ماه مارس تاییدیه خود را از کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا دریافت کرد. پلت‌فورم بکت همچنین ترویج‌دهنده بیت‌کوین در آمریکا برای قانونمندسازی آن هم بود. در واقع این پلت‌فورم نوعی نیروی محرکه برای تایید etf بیت‌کوین از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا بود و به تایید شدن آن با استفاده از قانونمندسازی بیت کوین کمک شایانی می‌کرد.
3- موشکافی حجم اکسچنج‌ها توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا با بررسی حجم ترید روزانه بیت‌کوین در اکسچنج‌های مختلف متوجه شد ۹۵ درصد حجم معاملات این ارز جعلی است و حجم ترید روزانه بیت‌کوین که در سایت‌های مانیتورینگ ۱۳ میلیارد دلار نشان داده می‌شد فقط ۲۰۰ میلیون دلار است. این امر نشان داد این بازار بسیار نوپاتر از آنچه تصور می‌شد است و نهنگ‌های بازار می‌توانند با حجمی بسیار کمتر از چیزی که قبلاً تصور می‌شد قیمت‌ها را جابه‌جا کنند. همچنین با افزایش حجم معاملات صندوق سرمایه‌گذاری CME که زیر نظر سازمان SEC قانونگذاری شده است از ۵۰ میلیون دلار حجم ترید روزانه به ۵۰۰ میلیون دلار در روز حجم معاملات قانونی بیت‌کوین افزایش یافت و بازار به سمت افزایش مبادلات پیش رفت. همین موضوع باعث شد با ۱۰۰ میلیون دلار خرید بیت‌کوین طی چند روز گذشته قیمت این رمزارز ۲۳ درصد رشد کند. چیزی که در یک سال گذشته تصور آن دور از ذهن بود. از طرفی در روزهای اخیر و پس از اعلام این خبر حجم معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری آتی CME به عنوان پرحجم‌ترین صندوق‌های بازار که زیر نظر SEC فعالیت می‌کند تا ۱۰ برابر رشد کرده است. این مساله باعث جدی‌تر شدن کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا برای قانونگذاری این بازار، پیش از افزایش مجدد حجم تریدها شده است.
4- عرضه اولیه توکن (ICO، IEO و STO)
عرضه اولیه یک توکن، فرآیندی شبیه به پیش‌فروش سهام یک شرکت در بورس است، با این تفاوت که ریسک و بازده این بازار بسیار بالاست. در سال ۲۰۱۷ اگر شما در یک عرضه اولیه معتبر شرکت می‌کردید، دارایی شما حداقل پنج برابر می‌شد. با ریزش قیمت بیت‌کوین در سال 2018، حجم بازار عرضه اولیه‌ها نیز از شش میلیارد دلار به ۱۰۰ میلیون دلار سقوط کرد و عملاً برخی تصور کردند این پایان کار این بازار است. اما در مارس ۲۰۱۹، عرضه اولیه سکه‌ای به نام LTO با تکیه بر علم توکنومیک توانست در یک ماه برای سرمایه‌گذاران خود تا ۲۰۰۰ درصد بازده داشته باشد. این مساله باعث جلب‌توجه دوباره سرمایه‌گذاران به این بازار شد. این توجه به حدی بود که برای مثال دو کوین RAVEN و ENJ در همین ماه صرفاً با اخبار فاندامنتال هفت برابر رشد کردند. اتفاقی که در یک سال گذشته بی‌سابقه بود و خط بطلانی بر جمله معروف ویتالیک بوترین، خالق اتریوم بود که گفته بود دوران رشدهای بزرگ به سر آمده است.
5- ورود غول‌ها به میدان
با شروع هیاهوی ارزهای دیجیتالی و جا باز کردن STOها (عرضه توکن‌های با پشتوانه اوراق بهادار) که عملاً کارکرد اوراق بهادار را در فضای بلاکچینی دارند و طبق قوانین SEC اداره می‌شوند، توجه وال‌استریت و سرمایه‌گذاران بزرگ به این بازار جلب شد.
در این میان دو غول بزرگ سرمایه‌گذاری جهان FIDELITY و JPMORGAN با اعلام اینکه قصد ساخت ارز دیجیتالی مخصوص به خود را برای جایگزین کردن پول رایج دارند، بازار را داغ‌تر کرد. پس از آن نیز خبر برنامه فیس‌بوک برای انتشار ارز دیجیتالی خود، که با هدف پایان دادن به بانک‌ها در حال طراحی است، جو روانی بازار را بیش از پیش مثبت کرد. همه این موارد در اوایل سال ۲۰۱۹ باعث جلب‌توجه زیادی به بیت‌کوین شد و شروع‌کننده یک دوران رشد جدید در این بازار شد.
اما این بازار همچنان با دو چالش تا روز هالوینگ که روز رشد بالای بیت‌کوین است مواجه است:
۱- آزاد شدن بیت‌کوین‌های صرافی MTGOX: در سال ۲۰۱۵ بزرگ‌ترین صرافی ارزهای دیجیتالی به نام MTGOX هک شد و چیزی معادل هشت میلیارد دلار بیت‌کوین به قیمت امروز به سرقت رفت. در تحقیقات بعدی پلیس مشخص شد که یک میلیارد دلار از آن بیت‌کوین‌ها هنوز در اکسچنج موجود است و خارج نشده است. تصمیم‌گیری درباره نحوه واگذاری این یک میلیارد دلار، به تابستان میلادی امسال موکول شده است.
اینکه چه سناریویی توسط دادگاه برای واگذاری این بیت‌کوین‌ها به مال‌باختگان اجرا شود، تعیین‌کننده ریزش یا رشد قیمت بیت‌کوین در آن زمان است. اگر همه این دارایی به صورت مستقیم به سرمایه‌گذاران واگذار شود، مطمئناً شاهد ریزش قیمت خواهیم بود زیرا مال‌باختگان انگیزه زیادی برای فروش بیت‌کوین‌هایی دارند که آن زمان به قیمت ۲۵۰ دلار خریداری کرده‌اند. در این میان سناریوی خوب این است که در بازه‌های زمانی طولانی‌مدت، بیت‌کوین‌ها از طرف یک نهاد ثالث فروخته شود و طلبکاران پول خود را به شکل دلار دریافت کنند.
۲- رد شدن ETF از سوی SEC در ماه می میلادی امسال آخرین موعد تایید صندوق‌های سرمایه‌گذاری آتی بیت‌کوین توسط SEC به سر می‌رسد. با توجه به صحبت‌های کمیساریای عالی SEC احتمال تایید شدن این صندوق‌ها بالاست اما در صورت رد شدن آن شاهد ریزش بالای بیت‌کوین خواهیم بود.
در مجموع برای فهمیدن اینکه واقعاً بازار بیت‌کوین به چه سمتی خواهد رفت، تنها باید صبر کرد و منتظر ماند.