سیاست انبساطی ادامه می‌یابد

داده‌ها و خبرهای منتشره این هفته نگرانی‌ها و حدس و گمان‌ها را نسبت به اینکه فدرال‌رزرو آمریکا به زودی سیاست کاهش حمایت‌های خودش را عملی خواهد کرد بر‌می‌گرداند و از سویی دیگر چین برای تغییر نرخ رشد اقتصادش جدی و مصر شده است. سیاستگذاران فدرال‌رزرو از 19 ژوئن در ادامه سخنان و اعلام بن برنانکی مبنی بر اینکه فدرال‌رزرو در تلاش است فرآیند خرید اوراق قرضه را پایان دهد پیام‌های مرتبطی فرستادند. در حال حاضر فدرال‌رزرو ماهانه 85 میلیارد دلار اوراق قرضه خریداری می‌کند و در نظر دارد تا اواسط 2014 این سیاست را همچنان دنبال کند. با این حال چندین مقام دولتی در هفته گذشته خاطر نشان کردند که توقف فرآیند خرید اوراق قرضه توسط بانک مرکزی بر مبنای داده‌های اقتصادی است و به زمان خاصی بستگی ندارد. از سویی دیگر جرمی استاین روز جمعه صراحتاً اعلام کرد شاید ماه سپتامبر زمان تصمیم‌گیری برای توقف است. او همچنین تاکید کرد بایستی یک بررسی بلند‌مدت نسبت به بهبود در اقتصاد انجام دهند. او با اشاره به اینکه در ماه ژوئن 166 هزار مورد اشتغال در بخش غیر‌کشاورزی ایجاد شده است و نرخ بیکاری به کمتر از 5/7 درصد کاهش یافته است بیان کرد شاید این موارد به اندازه کافی موارد موثقی هستند که فدرال‌رزرو بتواند بر مبنای آنها دست به تغییر برنامه «سیاست انبساطی» بزند. از طرف دیگر برایان لویت اقتصاددان ارشد در صندوق پولی اوپنهایمر در نیویورک می‌گوید: «حقیقتی که وجود دارد این است که رشد اقتصادی ایالات متحده آرام است و اگر به نرخ ایجاد اشتغال توجه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که حدوداً یکی دو سال طول می‌کشد که به نرخ 5/6 درصد بیکاری برسیم و از طرفی دیگر فدرال‌رزرو به طور موقتی سطح 5/6 درصد بیکاری را سطح لازم برای افزایش نرخ بهره در نظر گرفته است.» لویت می‌گوید: «جالب است که در چند ماه ایجاد اشتغال 200 هزار‌موردی را قبل از شروع بحث‌های خروج فدرال‌رزرو از استراتژی خرید اوراق قرضه ببینیم. علی‌الخصوص وقتی به این فکر می‌کنیم که تورم با هر اقدامی که انجام دهیم در اینجا یعنی ایالات متحده وجود دارد.»

تغییر دنده در چین

همان طور که در گزارش اشتغال ایالات متحده شاهد تحول چشمگیر نبودیم، بررسی موسسه مطالعاتی supply management مدیریت تامین برای تولید ماه ژوئن حاکی از این خبر است که رونق و شکوفایی چندانی به وجود نیامده است. اقتصاددانان انتظار دارند شاخص بر مبنای این بررسی به طور متوسط از 49 در ماه می به 5/50 افزایش یابد.

اما در نهایت بررسی ابعاد مثبتی داشت. در مقابل، شاخص‌های به دست آمده از نظرسنجی رسمی چین به مدیریت خرید اوراق به سطح 50 یعنی بی‌طرفی و بی‌نظری پاسخ‌دهندگان نسبت به سیاست انبساطی اشاره دارد. نرخ رشد اقتصادی آرام و البته پایدار برای چین در بلندمدت خبر بسیار خوبی برای اقتصاد جهانی است اما شرایط را موقتاً برای بانک‌های مرکزی که تلاش دارند از طریق جریان‌های مقطعی قوی اوضاع را هدایت کنند، مشکل می‌سازد. پیش‌بینی می‌شود در این هفته لهستان و رومانی نرخ بهره را کاهش دهند اما استرالیا، سوئد و انگلستان و بانک مرکزی اتحادیه اروپا به احتمال زیاد سیاست‌های سابق خود را دنبال خواهند کرد. با توجه به نرخ‌های بهره نزدیک به صفر، «ارتباطات انتظاری» یک ابزار سیاستی بسیار مهم در اختیار بانک‌های مرکزی است. مارک کارنی رئیس سابق بانک مرکزی کانادا، که روز دوشنبه بر منصب ریاست بانک مرکزی انگلستان تکیه خواهد زد، یکی از هواداران حرکت و هدایت شرکت‌ها به پیشرفت و حرکت به جلوست. به همین ترتیب از ماریو دراگی رئیس بانک مرکزی اتحادیه اروپا انتظار می‌رود پیام‌های آرامش‌بخش هفته گذشته را مبنی بر اینکه راه بسیار طولانی برای ترک مواضع فعلی (سیاست انبساطی) وجود دارد، تکرار کند زیرا بهبود اقتصاد به طور تدریجی ایجاد می‌شود و بسیار حساس و آسیب‌پذیر است.

در حالی که هنوز برخی از اقتصاددانان از بانک مرکزی اتحادیه اروپا انتظار دارند در اواخر امسال نرخ بهره را کاهش دهد، توجهات به سوی اینکه چگونه بانک می‌تواند وام‌دهی به بسیاری از شرکت‌ها را کاهش دهد جلب شده است، زیرا شرکت از مزایای نرخ بهره بسیار پایین سود می‌برد و به دنبال آن نرخ ایجاد اشتغال افزایش می‌یابد.

اعداد و ارقام ماه می نشان می‌دهد نرخ بیکاری در منطقه یورو به بالاترین میزان یعنی 3/12 درصد رسیده است که رکورد جدیدی است.

برت کولین اقتصاددان در گروه تحقیقاتی کسب‌و‌کار در بروکسل می‌گوید: «اگر دراگی می‌توانست کاری انجام دهد که سرمایه‌گذاری در منطقه یورو احیا شود بی‌شک به ما کمک می‌کرد و دیگر نیازی نبود که ما به این فکر کنیم که فدرال‌رزرو سیاست انبساطی خودش را پایان می‌دهد و یا اینکه چه بر سر رشد اقتصادی چین می‌آید.»

ضعف‌های ساختاری

کولین از این بابت نگران است که رشد مداوم در عایدی (سود) اوراق قرضه با پیش‌بینی «کاهش تدریجی» خرید اوراق قرضه توسط فدرال‌رزرو افت کند که در نتیجه روند بهبود اعتماد و اطمینان به منطقه یورو متوقف می‌شود. قابل ذکر است که اطمینان به منطقه یورو در 12 ماه گذشته به بالاترین سطح رسیده است. از طرفی دیگر، اخیراً حاشیه سود (بازدهی) در منطقه یورو افزایش یافته است و همه آن را مرهون حمایت سخاوتمندانه پولی بانک مرکزی اتحادیه اروپا از کشورهایی همچون ایتالیا و اسپانیا می‌دانند که برای تغییر سیاست لازم جهت احیای رشد اقتصادی سیاست پولی به کار ببرند. نیکلاس اسپیرو از شرکت مشاوره‌ای استراتژی Spiro Sovereign Strategy در لندن می‌گوید: «از دیدگاه بانک مرکزی اروپا ECB وجود کمی فشار بر روی بازارهای اوراق قرضه کشورهای جنوب اروپا چیز بدی نیست در صورتی که به عنوان محرک و مشوق برای دولت‌ها عمل کند (و آنان را تشویق کنند) گام‌های لازم به سوی اصلاحات را بردارند.» شینزوآبه نخست‌وزیر ژاپن با ترفند ایجاد یک توازن بین محرک‌های کوتاه‌مدت و اصلاحات بلندمدت توانست دو دهه تورم رکودی و تورم منفی ساختاری را از طریق «پول آسان» محرک مالی و اصلاحات ساختاری از بین ببرد. تصمیمات آبه در اروپا بسیار مورد توجه قرار گرفت. اندرو میلیگان و جرمی لاوسن اقتصاددانان در موسسه استاندارد زندگی ادینبورو می‌گویند: «که وضعیت بخش‌هایی از منطقه یورو در فاکتورهایی همچون پیری جمعیت و عدم اصلاحات ساختاری در بخش عرضه (تولید) بسیار شبیه ژاپن است. اما نگرانی اصلی از بابت ایتالیاست. در حالی که به طور کلی غرب از گرفتاری‌های ژاپن آسیبی ندید، برخی از کشورهای خاص در اروپا همچون ایتالیا، نسبت به بقیه کشورها بیشتر از همه آسیب‌پذیرتر هستند.» ایتالیا نیز می‌تواند همانند ژاپن به رشد اقتصادی پایداری برسد در صورتی که دولت اصلاحات ساختاری ایجاد کند. در عین حال، همان طور که سیاست پولی تهاجمی‌تر اعتماد و اطمینان مصرف‌کنندگان را بالاتر می‌برد، انتظار می‌رود که بررسی شرکت «تانکن» این نتایج را نیز نشان دهد. ایزومی دوالیه اقتصاددان HSBC در هنگ‌کنگ می‌گوید: «با تداوم سیاست تضعیف نرخ ارز و رکود در سایر نقاط آسیا و عدم اطمینان در مورد رشد اقتصادی غرب بایستی نسبت به کاهش و تعدیل تولیدات ژاپنی خوش‌بین باشیم.»